6. 2-mavzu. Qishloq xoʻjaligi iqtisodiyotida prognozlash

---

6.2-mavzu. Qishloq xoʻjaligi iqtisodiyotida prognozlash 
6.2.1. Iqtisodiy jarayonlarni prognozlash. Dinamik qatorlar va iqtisodiy 
ma’lumotlarga qoʻyiladigan talablar. 
6.2.2. Iqtisodiy jarayonlar dinamikasining asosiy koʻrsatkichlari va ular yordamida 
prognozlash. 
6.2.3. Iqtisodiy jarayonlarni prognozlashda oʻsish egri chizigʻi modelini 
qoʻllanilishi. 
 
6.2.1. Iqtisodiy jarayonlarni prognozlash. Dinamik qatorlar va iqtisodiy 
ma’lumotlarga qoʻyiladigan talablar. 
Prognozlashtirish masshtabiga ko’ra makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy 
prognozlarga ajratiladi. 
Tuzilish intervali bo’yicha operativ, qisqa muddatli va uzoq muddatli bo’lishi 
mumkin. Qisqa muddatli prognozda faqat miqdoriy o’zgarishlar e’tiborga olinadi. 
Uzoq muddatli prognoz ham miqdoriy, ham sifat o’zgarishlarga asoslangan bo’lib, 
o’z o’rnida o’rta muddatli va uzoq muddatli bo’lishi mumkin.
Prognozlash yo’nalishlariga ko’ra izlanishli va normativ bo’lishi mumkin. 
Izlanishli prognoz – agar hozirgi tendensiyalar saqlanib qolsa iqtisodiy tizim qanday 
rivojlanadi?, degan savolga javob beradi. Boshqa so’z bilan aytganda tizimga ta’sir 
etuvchi omillar o’zgarmasa, u qanday holatga kelishi mumkin? 
Normativ prognoz bo’lajak maqsadlarga erishish uchun tizimni rivojlanish 
yo’nalishlarini va muddatlarini aniqlaydi (belgilaydi). Maqsad qilingan holatga 
tizim erishish uchun, ta’sir etuvchi omillarga qanday o’zgarishlar kiritish zarur? 
Boshqa so’z bilan aytganda qanday qilib maqsadga erishish mumkin? 
Iqtisodiy jarayonlar 
yoki boshqa kuzatuvlar natijasida 
miqdoriy 
ma’lumotlarga ega bo’lmagan hollarda, ya’ni hodisa yoki jarayon bo’yicha miqdoriy 
ma’lumotlar bo’lmasa u holda ekspertlardan foydalaniladi. Ekspertlar ma’lum bir 
soha bo’yicha yetakchi mutaxassislar bo’lib, ular o’zlarining kompetensiyasi 
doirasida u yoki bu hodisa va jarayonlar bo’yicha xulosalar ishlab chiqadilar. 

---