6-amaliy mashg’ulot mаvzu: kun va

Sayyoralar. Quyosh atrofida aylanadigan, Quyshdan kelayotgan nurni aks ettiradigan sovuq osmon jismlari sayyoralar deb ataladi. Sayyoralar atrofida aylanadigan kichik sayyoralar - yo‘ldoshlar deb ataladi.
Quyosh sistemasidagi sayyoralardan ko‘pchiligining o‘z yo‘ldoshlari bor. Sayyoralardagi jismlar qattiq, suyuq, gaz ( plazma) holatida uchraydi.
Sayyoralarda o‘ta qizigan jismlar yo‘qligidan termayadro reaktsiyasi sodir bo‘lmaydi va ular o‘zidan nur chiqarmaydi. Quyosh sistemasidagi katta sayyoralar ikki guruhga bo`linadi:
1. Ichki sayyoralar: Merkuriy, Venera, Yer, Mars.
2. Tashqi (yoki bahaybat sayyoralar) Yupeter, Saturn, Uran, Neptun.
Pluton yaxshi o‘rganilmaganligidan bu sayyora ikkala gruppaga ham kiritilmaydi.

Klaster texnologiyasi




Quyosh sistemasidagi sayyoralar haqida umumiy ma’lumotlar

Sayyoralar nomi		Quyoshdan uzoqligi (mln km)	Quyosh atrofida aylanish davri (Yer sutkasi hisobida)	O‘z o‘qi atrofida aylanish davri	O‘rtacha zichligi	Yo‘ldoshlar soni
Ichki sayyoralar	Merkuriy	58	88 sutka	59 sutka	5,48	0
	Venera	108	224,7 sutka	-	5,2	0
	Yer	149.6	365, 25 sutka	23 soat 56minut 4 sek	5,52	1
	Mars	228	1 yil-u 322 sutka	24 soat	3,95	2
Tashqi sayyoralar	Yupiter	778	11 yil-u 315 sutka	9 soat 50 minut	1,31	15
	Saturn	1426	29 yil	10 soat 14 minut	0,68	17
	Uran	2870	84 yil-u 7 sutka	10 soat 42 minut	1,50	6
	Neptun	4496	164 yil-u 280 sutka	15 soat 48 minut	1,6	2
	Pluton	5929	249,7 yil	?	-5,0	1

4. 
   Yer shаri hаq’idа umumiy tushunchа.
   
5. 
   Yerning shакli vа каttаligi.
   
6. 
   Yerning o‘z o‘qi atrofida va Quyosh atrofida aylanishi 10.Globus. Harita. (chizish va tahlil qilish)
   

Tаyanch tushunchаlаr vа ibоrаlаr: elipsоid, sutкаliк hаrакаt, yilliк hаrакаt, оrbitа, каbisа yili.