6-Amaliy mashg’ulot Mavzu

6-Amaliy mashg’ulot

Mavzu: Elektrolitik dissotsiyalanish. Kislotalar, gidrooksidlar, tuzlarning dissotsiatsiyalanishi. Kuchli va kuchsiz elektrolitlarning dissotsiatsiyalanish darajasi va doimiysi. Tuzlarning gidrolizi. Gidroliz darajasi. pH. (2soat)
Reja:
1.Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi.
2.Elektrolitik dissotsilanish konstantasi.
3. Elektrolitik dissotsilanish darajasi.
4. Tuzlar gidrolizi.

Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi
Moddalar suvda eritilganda ularning eritmalari elektr tokini o’tkazish–o’tkazmasligiga ko’ra 2 ga bo’linadi: elektrolitlar va elektrolitmaslar (noelektrolitlar).
Eritmalari va suyuqlanmalari elektr tokini o’tkazmaydigan moddalar noelektrolitlar deyiladi. Spirt, shakar, kislorod, azot va shularga o’xshashlarning eritmalari elektr tokini o’tkazmaydi. Chunki ular suvda eriydi, ammo ionlarga ajralmaydi. Umuman qutbsiz yoki qutbliligi kam bo’lgan moddalarning eritmalari suvli eritmalarda ionlarga ajralmaydi va shuning uchun ham elektr tokini o’tkazmaydi.
Elektrolit suvda eritilganda yoki suyuqlantirilganda ionlarga ajralishi elektrolitik dissotsilanish deyiladi. Elektrolitik dissotsilanish nazariyasini 1887- yilda shved olimi S. Arrenius yaratgan. S. Arrenius nazariyasi quyidagilardan iborat:
1. Elektrolitlar suvda eriganda musbat va manfiy zaryadli ionlarga ajraladi:
NaCℓ ↔ Na⁺ + Cℓ^-
K₃PO₄ ↔ 3K⁺ + PO
Aℓ₂(SO₄)₃ ↔ 2Aℓ³⁺ + 3SO
Ba(OH)₂ ↔ Ba^{2 +} + 2OH^-
HNO₃ ↔ H⁺ + NO
2. Elektr toki ta’sirida musbat zaryadli ionlar katodga tomon harakatlanadi, shuning uchun ular kationlar deyiladi, manfiy zaryadli ionlar esa anodga tomon harakatlanadi, manfiy zaryadli ionlar esa anionlar deb ataladi: