6-Amaliyot Raqamli tolali optik uzatish tizimlarining liniya kodlarini tadqiq etish

Optik liniya kodlarini shakllantirish sxemasining tavsifi

Sxema, jadallik bo‘yicha raqamli signal bilan modulyasiyalangan optik nurlanishni uzatish va qabul qilish qurilmalaridan iborat. Uzatuvchi va qabul qiluvchi sxemalar o‘zaro bir-biri bilan optik tola qirqimi orqali ulangan. Uning tuzilish sxemasi 7.1-rasmda ko‘rsatilgan.

Uzatuvchi sxemaning tuzilishiga qo‘yidagilar kiradi;

• 
  axborot kirituvchi blok;
  
• 
  ikkilik axborotni eslab koluvchi registr;
  
• 
  shu axborotning indikasiya sxemasi;
  
• 
  BI-L kodining koderi;
  
• 
  generator qurilmasi;
  
• 
  sinxrosignal uzatgichi;
  

7.1-rasm. Qabul qilib uzatuvchining tuzilish sxemasi

• 
  kiritilayotgan axborotga sinxrosignalni birlashtiruvchi, vaqt
  

bo‘yicha zichlashtiruvchi kurilma;

• 
  signal kuchayishi amalga oshadigan buferli bosqich;
  
• 
  elektron-kvant o‘zgartirish amalga oshadigan uzatuvchi optik
  

modul (UOM).
Axborot kirituvchi blokda, qo‘lda, mikro almashlab ulagich yordamida “0 va “1” logik jo‘natmalar, turli aralashmalar yig‘indisi ko‘rinishida amalga oshadi. Indikasiya sxemasida terilgan “1” lar, ulangan yorug‘lik (yorug‘lik nurlantiruvchi) diodlarda aks etadi, “0” lar esa yorug‘lik diodlarida nurlanmaydi. Terilgan kod, B1-L kodi koderida o‘zgartiriladigan oddiy ikkilik NRZ (non return to zero - nolga qaytmaydigan) kodga mos keladi. BI-L kodini qo‘llash (7.4-rasm), oddiy raqamli qo‘shuvchi mikrosxemada “2” moduli (“ili” sxemasi bo‘lmagan) bo‘yicha amalga oshadi.

7.2-rasm. 1B2B sinfli kodlarni kodlash algoritmi
7.1-jadval
1B2B sinfidagi kodlar

Kod turi	Kodlash qoidasi	Impulьslarning o‘zgarishi			90% energiyani uzatishdagi chastota polosasi kengligi
		«1»	«0»
NRZ	«1» - butun intervalda 1 satx, «0» - butun intervalda 0 satx	^0 ^T ^0 ^T			0,86/T
RZ	T intervalning birinchi yarimida 1 satx, butun intervalda 0 satx	^0 ^T ^0 T			1,72/T
BI-L	T intervalning birinchi yarimida 1 satx, T intervalning ikkinchi yarimida 0 satx	^0 T 0 T			2,96/ T
BI-S	«1» - T intervalning boshida o‘tish, «0» - T intervalning boshida va o‘rtasida o‘tish	^0 T 0 T 0 T 0 T			2,96/ T
CMI	«1» - butun T intervalda 1 va 0 satxlar almashinib, «0» - intervalning birinchi yarimida	^0 T 0 T 0 T			1,7/ T
EP-1	«1» - butun T intervalda 1 va 0 satxlar almashinib, «0» - intervalning o‘rtasida o‘tish	^0 T 0 T 0 T 0 T			1,52/ T
EP-2	«1» - butun T intervalda 1 va 0 satxlar almashinib, «0» - T intervalning birinchi va ikkinchi yarimida 1 va 0 satxlar mos ravishda almashinib	^0 T 0 T 0 T 0 T			1,7/ T
Miller kodi	boshlang‘ich «0» simvoliga mos ravishda 11 va 00 bloklari, «1» simvoliga esa 01 va 10 bloklari qo‘yiladi.				-

7.3-rasm. 1B2B kodli signallarni qo‘llash
Qabul qiluvchi sxema quyidagilardan:

• 
  kvant-elektron o‘zgartirishni amalga oshiruvchi QQOM blokidan (QQOM – qabul qiluvchi optik modul);
  
• 
  signal kuchayadigan buferli bosqichdan;
  
• 
  umumiy vaqtli signaldan, sinxrosignalni ajratib olish amalga oshadigan, sinxrosignal qabul qilgichidan;
  
• 
  qabul qiluvchi kismdagi generator qurilmasidan;
  
• 
  BI-L liniya kodini NRZ kodga o‘zgaruvchi BI-L dekoderidan;
  
• 
  qabul qilingan signal kodini eslab qoluvchi registrdan;
  
• 
  qabul qilingan signalning indikasiya sxemasidan iborat
  

BI-L kodini NRZ kodiga o‘zgartirish uchun “ILI dan tashqari” sxemasi xizmat qiladi.

Har bir talaba o’zing raqamini 1B2B kodli signallarni qo‘llash bo’yicha 7.3-rasm ko’rsatilgandek tasvirlab berishi kerak a, b, v, g, d, e, j, z, I, k,: bunda dastlab har bir talaba dastlab o’zining raqamni aniqlab oloshi yani variantini aniqlab olishi kerak bo’ladi.

931-17 guruhidagi talabalar variant raqami 93311701 dan boshlanadi va shu tariqa davom etadi
Masalan 9311801 raqamini 2 lik kodga aylantiramiz bunda bizda 100011100001010111010101 kodi hosil bo’ladi va shuni 7.3-rasmda 1B2B kodli signallarni qo‘llash bo’yicha tasvirlandi.

931-19 932-19

№	raqam				№	raqam
	9311801					9311801
	9311802					9311802
	9311803					9311803
	9311804					9311804
	9311805					9311805
	9311806					9311806
	9311807					9311807
	9311808					9311808
	9311809					9311809
	9311810					9311810
	9311811					9311811
	9311812					9311812
	9311813					9311813
	9311814					9311814
	9311815					9311815
	9311816					9311816
	9311817					9311817
	9311818					9311818
	9311819					9311819
	9311820					9311820
	9311821					9311821
						9311822
						9311823