6-laboratoriya ishi Mavzu: Ishqoriy metallar mavzusini o'qitishga oid tajribalarni o'rganish Ishning madsadi

4-tajriba. Kal`tsiy gidrokarbonatning xossalari. Oldin hosil qilgan eritmangizni uchta probirkaga bo`ling. Bu probirkalardan biriga kal`tsiy gidroksid eritmasi (ohakli suv) dan, boshqasiga-natriy karbonat eritmasidan qo`ying. Uchinchi probirkani esa qizdiring. Kuzatganlaringizni izohlang.
5-tajriba. Suvning qattiqligi. Bitta probirkaga distillangan suv, ikkinchisiga (CaSO₄) kal`tsiy sul`fat eritmasidan qo`ying. Boshqa ikkita probirkaga kal`tsiy gidrokarbonat eritmasidan qo`ying. Bu probirkalardan birini qizdiring. Bu probirka sovigandan so`ng, hamma (to`rtala) probirkaga bir tomchidan sovunning tiniq eritmasidan qo`shing. Qaysi probirkalarda loyqilanish kuzatiladi? Kuzatganlaringizni izohlang.
6-tajriba. Kal`tsiyning suv bilan o`zaro ta`siri. Suvli idishga bir bo`lak kal`tsiy tashlang. Kuzatganlaringizni izohlang. Hosil bo`lgan eritmani kislota-asosli indikator bilan sinab ko`ring. Hosil bo`lgan eritmaga shisha orqali puflab havo bering.
Kuzatilgan faktlarga asoslanib, reaktsiya tenglamalarini yozing.
“Ishqoriy metallar” va “kal’tsiy” mavzulari bo'yicha tajribaviy masalalar yechish
Natriy va kaliyning kimyoviy xossalariga tegishli reaksiya tenglamalarini yoza olish; kal’tsiy oksidi va gidroksidni hosil qilishni anglay olish va kal’tsiy va magniyning aralashmalardagi miqdorini hisoblay olishni o'rgatish.
Ishni bajarish tartibi:

1. 
   To'rtta raqamlangan probirkada: a) natriy xlorid; b) natriy gidroksid; d) natriy karbonat; e) natriy nitrat berilgan. Qaysi probirkada qanday tuz borligini aniqlang.
   
2. 
   To'rtta raqamlangan probirkada: a) kaliy xlorid; b) kaliy karbonat; d) kal’tsiy karbonat; e) kal’tsiy xlorid berilgan. Qaysi probirkada qanday tuz borligini aniqlang.
   
3. 
   Sizga berilgan ikkita probirkadagi rangsiz eritmalarning qaysi biri kal’tsiy gidroksid eritmasi ekanligini aniqlang.
   
4. 
   Quyidagi o'zgarishlarni amalga oshirish uchun imkon beradigan reaksiya tenglamalarini yozing:
   

Ca(OH)₂ → CaCO₃ → Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ → CaCI₂
Yuqorida ko'rsatilgan barcha tajribalarning reaksiya tenglamalarni molekular, to'liq va qisqa ionli ko'rinishda yozing.
5. Ohakli suvning tiniq eritmasidan 2-3 ml oling. Eritma loyqalangunga qadar uglerod (IV)-oksid o'tkazing. Loyqalangan eritmani 3 ta probirkaga bo'lib oling.

1. 
   Birinchi probirkaga ohakli suv quying.
   
2. 
   Ikkinchi probirkaga natriy karbonat eritmasidan quying:
   
3. 
   Uchinchi probirkani qizdiring.