6-ma’ruza. Raqamli texnologiyalar

5.2. Raqamli platforma
Raqamli platforma-yagona axborot
muhitida amalga oshiriladigan, 
ma'lumotlar bilan ishlashning
raqamli texnologiyalari paketini
qo'llash va mehnatni taqsimlash
tizimini o'zgartirish orqali
tranzaktsion xarajatlarni
kamaytirishga olib keladigan
iqtisodiyotning (yoki faoliyat
sohasi) mustaqil ishtirokchilarining
muhim sonini algoritmlashtirilgan
o'zaro manfaatli munosabatlar
tizimi.

---


Raqamli platformalar mijozlar va hamkorlar, dastur ishlab
chiquvchilari, xizmat ko'rsatuvchi provayderlar va agentlar tomonidan
foydalanish uchun ochiq bo'lgan bozor ishtirokchilari o'rtasidagi o'zaro
bog'liqlikning vazifalarini bajarilishini ta'minlaydigan murakkab
axborot tizimlari.

Ma'lumotlar bilan ishlaydigan raqamli texnologiyalar paketlarini
qo'llash va mehnatni taqsimlash sxemalarini soddalashtirish orqali
raqamli platformalar tranzaktsion xarajatlarni kamaytirish va
kontragentlar-iqtisodiyot sub'ektlarining algoritmik o'zaro manfaatli
munosabatlarini o'rnatish imkonini beradi. Boshqacha aytganda, 
platformalar bozorlarning raqamli tuzilishini yaratadi, vositachilarni va
murakkab ierarxik aloqalarni yo'q qiladi va innovatsion biznes
modellarini tarqatadi.

---

RAQAMLI PLATFORMALARNING 
ASOSIY TURLARI
1. axborotni qayta ishlash uchun standart funktsiyalar va interfeyslardan
foydalangan holda amaliy echimlar yaratishga mo'ljallangan va dasturiy
ta'minotga yoki apparat-dasturiy komplekslarga (mahsulotlarga) 
asoslangan va ma'lumotlarning uzluksiz texnologiyalaridan foydalanish
imkoniyatini beruvchi instrumental raqamli platformalar. Shuningdek, 
taqdim etilgan turdagi raqamli platformalar amaliy dasturiy ta'minotni yoki
dasturiy -apparat vositalarini tuzatish funktsiyalarini o'z ichiga oladi. 
Bunday platformalarga misol sifatida Java, SAP HANA, Android OS, iOS, 
Intel x86, Bitrix, Amazon Web Services, Microsoft Azure, TensorFlow, 
Cloud Foundry;

---

2. Axborotlashtirish bozorlari ishtirokchilarining ekotizimlari bilan
bog'liq bo'lgan infratuzilmali raqamli platformalar, ular bo'yicha
axborot xizmatlari va axborot manbalariga kirish uchun raqamli
texnologiyalardan foydalaniladigan va ekotizimlarda qo'llaniladigan
AT xizmatlari ko'rsatiladi. Ushbu turdagi platformalarga General 
Electric Predix, ESRI ArcGIS, ESIA, CoBrain-Analytica, ERA-
GLONASS (sheriklik dasturi) kiradi;

---

3. Amaliy raqamli platformalar - bozorning mustaqil
ishtirokchilarining katta qismi o'rtasida qiymatlarni algoritmik
almashish imkoniyatini beradigan biznes modellar. Bunda
bitimlar yagona axborot muhitida amalga oshiriladi. Bu guruhga
Uber, AirBnB, Aliexpress, Booking.com, Avito, Boeing etkazib
beruvchilar portali, Apple AppStore, AviaSales, Facebook, 
Alibaba, Yandex Taxi, Yandex Search, Predix Developer Network 
Appstore kiradi.

---

5.3. Katta ma’lumotlar analitikasi
Katta ma'lumotlar analitikasi - bu biznes qarorlarini yaxshiroq qabul
qilishga yordam beradigan tendentsiyalar, xaridorlarning xatti -
harakatlari va bozor afzalliklarini aniqlash uchun katta va murakkab
ma'lumotlar manbalarini tahlil qilish jarayoni.