6-ma’ruza: Sahnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorligini rivojlanishi metodlari. (2s) Reja

6-MA’RUZA: Sahnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorligini rivojlanishi metodlari. (2s)
Reja:

1. 
   Sahnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorligini rivojlanishi mazmuni
   
2. 
   Sahnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorligini rivojlanishi metodlari
   
3. 
   Sahnalashtirish faoliyati jarayonida bolalarda ijodkorligini rivojlanishi usullari
   

MTM davlat o`quv ta`siri o`quv dasturi O`zbekiston Respublikasi hududida joylashgan quyidagi ta`lim muassalarida qo`llash uchun majburiy:
-davlat maktabgacha ta`lim muassalari;
-maktabgacha ta`lim sohasida xizmat ko`rsatuvchi nodavlat muassalari;

-maktabgacha yoshdagi bolalar guruhlariga ega bo`lgan ―Mehribonlik‖ bolalar o`ylari;

-maktabgacha va boshlang`ich ta`limni nazorat qiluvchi boshqaruv organlari. Bolalarda bog‘cha yoshidanoq ijodiy faollikalarini shakllantirishda turli bayram tadbirlarida ishtirok etish,qog‘ozdan esdaliklar yasash, bayramlar uchun ijodiy ishlar,harakatli o‘yinchoqlar tayorlash ishlar,applikatsiya,tabiiy va tashlndiq materiallar bilan ishlash muhim o‘rin tutadi.
Boalarda ijodiy faollikni o‘stirish jarayonida oddiy mehnat
ko‘nikmalari,zaruruy ahloqiy sifatlar : mustaqillik, maqsadga intilish, topshirilga
ish uchun ma‘suliyatni xis qilish ,qatiyatlilik, tengdoshlarga xushmolalik sif atlari shakllantiriladi.
Bolalarni mehnat faoliyatiga rahbarlik qilish uchun:

• 
  
  mashg‘ulotlar orqali xosil b‘lgan ko‘nikmalarni shakllantirish
  
• 
  
  Mehnatga nisbatan muhabbatni tarbiyalash
  
• 
  
  Ijodiy faollikka oid ko‘nikmalarni shakllantirish
  
• 
  
  Buyumlar tayorlash jarayonini rejalashtirish
  
• 
  
  Oddiy asboblardan foydalanishga o‘rgatish
  
• 
  
  Badiiy didini o‘stirish
  

Ijodiy faoliyat bolalarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda oddiydan murakkabga qarab yo`znaltirib borilishi maqsadga muvofiq. Masalan, o`zrta guruh uchun asosan harakatni aks ettiruvchi asarlar tanlansa, katta guruh bolalari uchun esa asar qahramonlarining ancha murakkab munosabatlari, ularning kechinmalari, qayg‘ulari aks ettirilgan asarlar tanlanadi. Ertak va hikoyalarni bolalar ko`zpincha o`zzlarining ijodiy rolli o`zyinlarida sahnalashtiradilar, bu o`zyinlarda tulki, sichqon, xo`zroz, quyon kabi personajlarni o`zyinlarda aks ettiradilar. Yozuvchilarning badiiy asarlarini ham bolalar sevib sahnalashtiradilar. Bolalar bilan suhbatlasha turib, tarbiyachi hikoya yoki ertak qahramonlarining o`zziga xos xususiyatlarini aniqlashga harakat qiladi. Har xil she‘r, ertak qahramonlarining o`zziga xos xususiyatlari mana shunday o`zrganiladi.
Teatrlashtirilgan o‘yinlar davomida bolalarda,

• 
  
  atrof olam haqidagi tushunchalari kengayadi;
  
• 
  
  tasavvur, ong, anglash kabi psixologik tushunchalari rivojlanadi
  
• 
  
  ko‘rish, eshitish, so‘zlab berish kabi turli analizatorlar rivojlanadi;
  
• 
  
  so‘z boyligi, grammatik nuqtai nazardan to‘g‘ri gapirish, o‘z fikrini to‘g‘ri ifodalash, talaffuz, temp, so‘z intonatsiyasi va ifodasi faollashadi va yaxshilanib boradi
  

Nazorat uchun savollar

1. 
   
   ‖Ilk qadam‘‘davlat oq‘uv dasturi haqida tushuncha bering
   
2. 
   
   Bolalarni mehnat faoliyatiga rahbarlik qilish orqali bolalarda qanday sifatlar shakllanadi?
   
3. 
   
   Boalarda ijodiy faollikni o‘stirish jarayonida bolalarda qanday zaruriy ahloqiy sifatlar shakllantiriladi?
   

Sahnalashtirilgan asarlar bolalarning eshitgan asar yoki ertagidan olgan tasavvurlarini mustaqil ifodalash hamda mashq qilish imkonini beradi. Bu o`zyinlar bolalarda iroda, intizom, o`zharakatlarini boshqalarning harakatiga muvofiq amalga oshirish kabi sifatlarni tarbiyalashda samarali vosita hisoblanadi. Sahnalashtirish bolalarni qayta so`zzlashga o`zrgatish usullaridan biridir. Ba‘zi bir bolalarda badiiy asardan olingan parchani qayta so`zzlab berishga xohish ham qiziqish ham bo`zlmaydi, ammo unga o`zyin usuli kiritilishi bilan bola asardagi rolga kirib, o`zsha asar mazmunini juda yaxshi aytib berishga harakat qiladi.
Bunday o`zyinda bola o`zzini o`zsha asardagi qaxramon o`zrnida his etib, uning sezgi, kechinmalari dunyosiga chuqurroq kirib boradi. Badiiy asarlarni qahramonlar tilida so`zzlab berish boladagi hayolni rivojlantirishga yordam beradi va asar qahramonida mavjud bo`zlgan ijobiy sifatlarni egallashga intiladi. Sahnalashtirilgan o`zyinda badiiy asarning g‘oyaviy mazmuni bolalar tomonidan chuqurroq anglab olinadi.