6-мавзу. Ерни экишга тайёрлаш технологияси. Чигит экиш, ғўзани ягоналаш ва кўчат қалинлиги Режа

Яхоб суви чигитни қийғос ундириб олиш ва ғўза ниҳолларини ўсув 
даврининг дастлабки пайтларида нормал ўсиб ривожланиши учун 
тупроқда етарли миқдорда запас нам тўплаш максадида берилади. 
Яхоб суви беришнинг энг қулай муддати ноябрь-декабрь ойлари 
ҳисобланади, чунки бу даврда тупроқ ҳали музламаган бўлади. Шу 
муддатда сув берилганда у тупроқнинг чуқур қатламигача сингиб боради 
ва шу билан тупроқнинг чуқур қатламларигача музлашига имконият 
яратилади. 
Яхоб суви бериш ернинг ҳайдалма қатламида юмшоқ кесакчали қатлам 
ҳосил 
қилади, 
шунингдек, 
тупроқда 
қишлаётган 
кўплаб 
зараркунандаларнинг нобуд бўлишига ёрдам беради. Агар экишга қадар 
тупроқда етарли миқдорда запас нам тўпланмаса, у ҳолда ернинг табиий 
намлиги чигитни ундириб олиш ва ўсув даври бошларида майсаларнинг 
нормал ўсиб ривожланиши учун етилмай қолади. Шунга кўра, яхоб суви 
ўсув даврида бериладиган сувдан самарали фойдаланиш, ниҳолларни чигит 
суви бермасдан ундириб олиш имконини беради. Шунингдек, яхоб суви 
бериш ўсув даврида Суғориш тиғизлигини анча камайтиради, ғўза илдиз 
системасининг яхши ривожланиши учун қулай шароит яратади. Бу эса 
ўсув даврида ғўзанинг етарли миқдорда озиқ моддалар ва сув билан 
таъминланишига ҳамда мўл ҳосил тўплашига имкон беради. 
Яхоб суви тупроқнинг 1,5—2 м лик қавати намланадиган даражада 
берилади. Тупроқнинг энг кўп миқдорда сув тутиб қолиш қобилияти 
тупроқнинг дала нам с и ғ и м и дейилади. Тупроқнинг ана шу 
қобилияти турли хил тупроқларда турлича бўлади. Масалан, оғир 
тупроқлар енгил қумоқ тупроқларга қараганда сувни кўп сақлайди, лекин 
сувни тезда йўқотади. Бундай тупроқларда яхоб сувини кўкламда, экишга 
яқин бериш мақсадга мувофиқдир. 

---

7 
Яхоб суви бериш нормаси тупроқ типига қараб, гектарига 2000—
3000 м
3
, енгил тупроқларда эса 1000—1500 м
3
ни ташкил қилади.
Шунингдек, кучли шамол эсадиган районларда ҳам яхоб сувини 
бахорда экиш олдидан бериш тавсия қилинади. 
Яхоб беришда сув чуқур эгатлар орқали берилиши керак. Шунда 
дала бир текисда намланади. Бостириб суғориш ерни қотириб юборади ва 
тупроқ бир текисда намиқмайди. Яхоб суви беришда олдин шудгорланган 
дала текисланади, кейин унинг нишабига қараб, 90—100 см кенгликда,