6-Мавзу: Корхона активларининг таркиби ва уларни бошқариш режа

УМАМкенг =УЭУМА - ҲМУМА + УМАҚж+УМАҚж
Бу ерда, УМАМкенг – Кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш жараёнида узоқ муддатли активлар янгиланишининг зарурий миқдори, УЭУМА-корхонанинг келгуси даврда узоқ муддатли активларга бўлган умумий эҳтиёжи, ҲМУМА- ҳақиқатда мавжуд фойдаланилаётган узоқ муддатли активлар миқдори ҳисобот даври бошида, УМАҚж- Кегуси даврда жисмоний эскириш билан боғлиқ ҳолда чиқиб кетадиган узоқ муддатли активларнинг қиймати, УМАҚж- Кегуси даврда маънавий эскириш билан боғлиқ ҳолда чиқиб кетадиган узоқ муддатли активларнинг қиймати
Мисол. Қуйидаги маълумотлар ёрдамида оддий ва кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришда узоқ муддатли активларнинг янгиланишининг зарурий миқдорини аниқланг:

• Ҳисоб натижалари бўйича келгуси даврда корхонанинг узоқ муддатли активларга бўлган умумий эҳтиёжи 250 минг сўмни ташкил этади.
• Ҳақиқатда мавжуд ҳисобот даври бошида фойдаланиладиган узоқ муддатли активларнинг миқдори 240 минг сўмни ташкил этади.
• Жисмоний эскириш билан боғлиқ ҳолда чиқиб кетадиган узоқ муддатли активларнинг қиймати 30 минг сўм.
• Маънавий эскириш билан боғлиқ ҳолда чиқиб кетадиган узоқ муддатли активларнинг қиймати 10 минг сўмни ташкил этади.

Келтирилган маълумотларни ҳисобга олган ҳолда узоқ муддатли активларнинг янгиланиш миқдори:
-оддий такрор ишлаб чиқариш доирасида
30+10=40 минг сўм

• кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш доирасида

250-240+30+10=50 минг сўм

Узоқ муддатли активларни алоҳида гуруҳларини янгилашнинг энг самарали шаклларини танлаш
Узоқ муддатли активларнинг алоҳида гуруҳларини янгилашнинг аниқ шакллари унинг такрор ишлаб чиқаришда қатнашишни ҳисобга олган ҳолда аниқланади
Оддий такрор ишлаб чиқариш жараёнидан узоқ муддатли активларнинг янгиланиши қуйидаги шаклларда амалга оширилиши мумкин:

• ЖОРИЙ РЕМОНТ.
• КАПИТАЛ РЕМОНТ.
• ЯНГИ УЗОҚ МУДДАТЛИ АКТИВЛАРНИ СОТИБ ОЛИШ.

Кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш жараёнидан узоқ муддатли активларнинг янгиланиши қуйидаги шаклларда амалга оширилиши мумкин:

• РЕКОНСТРУКЦИЯ
• МОДЕРНИЗАЦИЯ
• БОШҚА ШАКЛЛАР.

Умумий ҳолда узоқ муддатли активларнинг янгиланиши корхона фаолиятининг самарадорлигига боғлиқ.