6-mavzu: Moliyaviy boshqaruv Reja: Moliyaviy boshqaruvning mazmuni va mohiyati

Moliyaviy boshqaruv tizimi

Boshqaruv 

subyektlari

Ta’sir instrumentlari

Pirovard

maqsad

Boshqaruv 

obyektlari

Moliyaviy tizim

Moliyaviy siyosat

Tizimlar

moliyasi

Moliyaviy barqarorlik

• Prezident;

• Parlament;

• Hukumat;

• Moliya vazirligi;

• Davlat soliq 

qo’mitasi;

• Markaziy bank;

• Hisob palatasi;

• va boshqalar.

• Boshqaruv 

tamoillari;

• Moliyaviy 

bashoratlash;

• Moliyaviy 

dasturlash;

• Moliyaviy 

rejalashtirish;

• Moliyaviy tartibga 

solish;

• Moliyaviy nazorat;

• Moliyaviy 

qonunchilik;

• Moliyaviy tahlil.

• Byudjet fondlarini 

shakllantirish va 

foydalanish bo’yicha 

munosabatlar;

• Byudjetdan tashqari 

davlat maqsadli 

fondlarini shakllantirish 

va foydalanish bo’yicha 

munosabatlar;

• Sug’urta fondlarini 

shakllantirish va 

foydanish bo’yicha 

munosabatlar.

• Makroiqtisodiy 

muvozanat;

• Byudjet

rejalarining

profitsitligi;

• Davlat qarzining

mavjud emasligi;

• Mustahkam

(barqaror) milliy

valyuta.

---

2. Moliyaviy boshqaruv organlari va ularning 

vazifalari

Moliyaviy tizimni umumiy boshqarish mamlakatning

oliy hokimiyat va

boshqaruv organlari tomonidan amalga oshiriladi. Umumdavlat miqyosida moliyaviy

boshqaruv tizimi quyidagi boshqaruv organlaridan tashkil topishi mumkin:

• Prezident;

• Oliy Majlis Senati va Qonunchilik palatasi hamda moliya, byudjet, soliq va bank

masalalari bo’yicha Oliy Majlis har ikki palatasining tegishli qo’mitalari;

• Vazirlar Mahkamasi;

• Hisob palatasi;

• Moliya vazirligi va uning quyi , jumladan, G’aznachilik tizimi organlari;

• Markaziy bank;

• Davlat soliq qo’mitasi;

• Davlat bojxona qo’mitasi;

• Qimmatli qog’ozlar bo’yicha komissiya;

• Byudjetdan tashqari davlat maxsus fondlarining ijroiya direktsiyalari;

• va boshqalar.

---

Moliyaviy boshqaruvning markaziy organi Moliya vazirligi va uning

joylardagi organlari hisoblanadi. U mamlakat miqyosida yagona moliya, byudjet,

soliq

va

valyuta

siyosatining

amalga

oshirilishini

ta’minlaydi. Moliya

vazirligining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

• yagona davlat moliyaviy siyosatni ishlab chiqish va uni amalga oshirish;

• davlat byudjetining loyihasini tuzish va uning ijrosini ta’minlash;

• byudjet mablag’lari va davlat maxsus fondlari mablag’larining oqilona va

maqsadli ishlatilishi ustidan moliyaviy nazoratni amalga oshirish;

• davlat moliyasining barqarorligini ta’minlash va moliyaviy bozorni

rivojlantirishga oid chora-tadbirlarni ko’rish;

• mamlakatning byudjet tizimini takomillashtirish, bu borada tegishli takliflarni

ishlab chiqish va ularni hayotga tatbiq etish choralarini ko’rish;

• mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotining ustuvor yo’nalishlarini ta’minlash

uchun moliyaviy resurslarni to’plash;

• davlat byudjeti va jamlanma byudjetning ijrosi haqida hisobotni tayyorlash;

• davlat tomonidan qarzlarni olish dasturini ishlab chiqish va davlatning ichki va

tashqi qarzlarini boshqarish;

---

• uzoq, o’rta va qisqa muddatli istiqbolga mo’ljallangan mamlakat taraqqiyotining

ijtimoiy-iqtisodiy bashoratlarini ishlab chiqishda ishtirok etish;

• iqtisodiyotni moliyaviy sog’lomlashtirish va uni tarkibiy jihatdan qayta qurish,

mamlakatdagi tovar ishlab chiqaruvchilar, ishlar va xizmatlarni bajaruvchilarning

manfaatlarini himoya qiluvchi va qo’llab-quvvatlovchi chora-tadbirlarni ishlab chiqish

va ularni amalga oshirishda qatnashish;

• mamlakatdagi pul-kredit siyosatining asosiy yo’nalishlari, iqtisodiyotdagi hisob-kitoblar

va to’lovlar-ning ahvolini yaxshilash bo’yicha takliflarni ishlab chiqishda ishtirok etish;

• faol investitsion siyosatni shakllantirish va uni amalga oshirishga yo’naltirilgan

choralarni ishlab chiqish, davlat investitsiya dasturlari va mamlakat Taraqqiyot

byudjetini ishlab chiqish va moliyalashtirishda qatnashish;

• moliyaviy rejalashtirish va milliy xo’jalikni moliyalashtirish sohalarida metodik

(uslubiy) rahbarlikni amalga oshirish;

• mamlakat moliyaviy resurslar balansini ishlab chiqishda (Iqtisodiyot vazirligi bilan

birgalikda) faol ishtirok etish;

• moliyaviy intizom buzilganda moliyalashtirishni chek-lash yoki umuman to’xtatib

qo’yish;

---

Moliya vazirligining markaziy apparatida quyidagi bosh boshqarmalar va boshqarmalar

bo’lishi mumkin:

• davlat byudjeti bosh boshqarmasi;

• valyuta aktivlari va majburiyatlari bosh boshqarmasi;

• hududlar moliyasi bosh boshqarmasi;

• agrosanoat majmuini moliyaviy tartibga solish bosh boshqarmasi;

• ijtimoiy soha va fanni moliyalashtirish bosh boshqar-masi;

• nazorat-taftish bosh boshqarmasi;

• investitsiyalar boshqarmasi;

• iste’mol bozori va xizmat ko’rsatish sohalarini moliyaviy hamda narx orqali tartibga solish

boshqarmasi;

• boshqaruv organlarini moliyalashtirish boshqarmasi;

• soliq siyosati boshqarmasi;

• buxgalteriya hisobi va audit uslubiyoti boshqarmasi;

• qimmatli qog’ozlar va moliya bozori boshqarmasi;

• moliya institutlari faoliyatini muvofiqlashtirish boshqarmasi;

• sanoatning bazaviy tarmoqlari va yoqilg’i-energetika majmui moliyasi boshqarmasi;

• mudofaa majmui, huquq-tartibot organlari va boshqa sohalarni moliyalashtirish boshqarmasi.

---