6. siignallarni qabul qilish va qabul qilingan signallarni xalaqitga bardoshliligini hisoblash

Р₀₁=10^-4Р₁₀=10^-4
Р₀₀=1-Р₀₁=1-0,0001=0,9999
Р₁₁=1-Р₁₀=1-0,0001=0,9999
Р_np= Р₀₀ Р₀₀ Р₀₀ Р₁₁ Р₁₁ Р₁₁₌0.9999³*0.9999³=0.9994 (Р_{1 1})
Р_нош=Р_{(1 2)}+Р_{(1 3)}+Р_{(1 4)}+Р_{(1 5)+}Р_{(1 6)+}Р_{(1 7)}
Р_{(1 2)}=Р₀₀ Р₀₀ Р₀₁ Р₁₀ Р₁₁ Р₁₁=0.9999⁴*10^-8=0.9996*10^-8
Р_{(1 3)}= Р₀₀ Р₀₀ Р₀₁ Р₁₁ Р₁₁ Р₁₀=0.9999⁴ *10^-8=0.9996*10^-8
Р_{(1 4)}= Р₀₀ Р₀₁ Р₀₀ Р₁₀ Р₁₁ Р₁₁=0.9999⁴*10^-12=0.9996*10^-8
Р_{(1 5)}= Р₀₀ Р₀₁ Р₀₀ Р₁₁ Р₁₁ Р₁₀=0.9999⁴*10^-8=0.9996*10^-8
Р_{(1 6)}= Р₀₀ Р₀₁ Р₀₁ Р₁₀ Р₁₁ Р₁₀=0.9999²*10^-16=0.9998*10^-16
Р_{(1 7)}= Р₀₀ Р₀₁ Р₀₁ Р₁₁ Р₁₀ Р₁₀=0.9999²*10^-16=0.9998*10^-16
Р_нош=0.9996*10^-8
Р_oош=1-(0.9994+0.9996*10^-8)=0.5999*10^-3
Р_np1= Р_np* Р_np=0.9994*0.9994=0.9988
Р_нош1=0.9996*10^-8 +0.9996*10^-8=1.9992*10^-8
Р_оош1=1-(Рпр₁+Рнош₁)=1-(0.9988+1.9992*10^-8)=1.1999*10^-3
Р_np2= Р_np* Р_np* Р_np =0.9994*0.9994*0.9994=0.9982
Р_нош2=0.9996*10^-8 +0.9996*10^-8+0.9996*10^-8=2.9988*10^-8
Р_оош2=1-(Рпр₂+Рнош₂)=1-(0.9982+2.9988*10^-8)=1.7999*10^-3
Bu omillar ikki kod kombinasyonları bir oz-by-bit taqqoslash bilan belgilanadi. Masalan, R_{(2 3)} uchun ikkinchi va uchinchi birikmalar solishtiriladi. Birinchi omil R₀₀ birinchi puls " 0 " mantiqiy qiymati bilan uzatiladi va qabul qilinadi, degan ma’noni anglatadi. Ikkinchi omil R₀₁ demak, ikkinchi puls "0" mantiqiy qiymat bilan uzatilib, interferensiya natijasida " 1 " mantiqiy qiymat bilan qabul qilingan, ya’ni. Uchinchi omil, uchinchi pulsning "1" mantiqiy qiymati bilan uzatilganligi va aralashuv ta’siri ostida mantiqiy "0"ga aylanganligini bildiradi.
(31) ifoda orqali hisoblashlarning to‘g‘riligini tekshirish mumkin R_pr ,R_nosh , R_oosh

5.3 Murakkab kodli birikmalarni uzatish va qabul qilish uchun xalaqitga bardoshliligini hisoblash

Ikki oddiy iborat murakkab kod birlashmasidan ko‘rib chiqaylik (ikki-qism) kodlari birin-ketin o‘tib. Bu qismlarning har biri o‘ziga xos xususiyatlarga yega. Birinchi qismning xarakteristikalari R_pr1 , R_nosh1, R_oosh1, ikkinchi qismning xarakteristikalari yesa R_pr2 , R_nosh2 , R_oosh2. deb belgilanadi. Murakkab kodli birikmani qabul qilish birinchi va ikkinchi qismlarning hodisalar birikmalaridan iborat hodisadir. Ikki qismni qabul qilishda hodisalarning umumiy soni 9. Bu voqealar quyidagicha:

1-hodisa – birinchi va ikkinchi qismlarni to‘g‘ri qabul qilish. Uning yehtimoli R_pro1 bo‘ladi
R_pro1=R_pr1 R_pr2 =0.9970
2-hodisa pergament qismini to‘g‘ri qabul qilish va ikkinchisida aniqlanmagan xatolik. Uning yehtimolligi R^’_nosh
R^’_nosh=R_pr1 R_nosh2 =0.9988*2.9988*10^-8=2.9952*10^-8
3-hodisa birinchi qismni qabul qilishda aniqlanmagan xatolik va ikkinchisida to‘g‘ri qabul qilish. Uning yehtimoli R^’’_nosh
R^’’_nosh=R_nosh1 R_nr2 =1.9992*10^-8*0.9982=1.9956*10^-8
4-hodisa-birinchi va ikkinchi qismlarni qabul qilishda aniqlanmagan xatolar. Uning yehtimoli R^’’’_nosh
R^’’’_nosh=R_nosh1 R_nosh2 =1.9992*10^-8*2.9988*10^-8=5.9952*10^-16
5- hodisa birinchi qismni to‘g‘ri qabul qilish va ikkinchi qismni qabul qilishda aniqlangan xatolik. Uning yehtimoli R^’_oosh
R^’_oosh=R_pr1 R_oosh2 =0.9988*1.7999*10^-3=1.7977*10^-3
6-hodisa birinchi qismni qabul qilishda aniqlangan xatolik va ikkinchi qismni to‘g‘ri qabul qilish. Uning yehtimoli R^’’_oosh
R^’’_oosh=R_oosh1 R_pr2 =1.1999*10^-3*0.9982=1.1977*10^-3
7-hodisa-birinchi qismni qabul qilishda xatolik aniqlanmagan va ikkinchi qismni qabul qilishda xatolik aniqlangan. Uning yehtimoli R^’’’_oosh
R^’’’_oosh=R_nosh1 R_oosh2 =1.9992*10^-8*1.7999*10^-3=3.5983*10^-11
8-hodisa-birinchi qismni qabul qilishda xatolik aniqlandi va ikkinchi qismni qabul qilishda xatolik aniqlanmagan. Uning yehtimoli R^’’’’_oosh
R^’’’’_oosh=R_oosh1 R_nosh2 =1.1999*10^-3*2.9988*10^-8=3.5982*10^-11
9-hodisa- Birinchi qismni qabul qilishda va ikkinchi qismni qabul qilishda xatolik aniqlandi. Uning yehtimoli R^{’’’’’}_oosh
R^{’’’’’}_oosh=R_oosh1 R_oosh2 =1.1999*10^-3*1.7999*10^-3=2.1597*10^-6
Murakkab signalning o‘zgarish yehtimoli (aniqlanmagan xatolar) – R_noshe
R_noshe= R^’_nosh+ R^’’_nosh+ R^’’’_nosh =2.9952*10^-8+1.9956*10^-8+
+5.9952*10^-16=4.9908*10^-8
Murakkab signal xatosini aniqlash yehtimoli – R_ooshe
R_ooshe=R^’_oosh+R^’’_oosh+ R^’’’_oosh+ R^’’’’_oosh+ R^{’’’’’}_oosh =1.7977*10^-3+1.1977*10^-3+
+3.5983*10^-11+2.1597*10^-6=2.9954*10^-3
Shunday qilib, ikki qismdan iborat murakkab signal ifodalar bilan belgilangan xarakteristikalari bilan yekvivalent oddiy signal bilan almashtiriladi.

5.4 Uzatiladigan axborotlarning xalaqitga bardoshliligini hisoblash tartibi

1) 5.1 ga muvofiq olingan tuzilmalar, signallarning har bir qismining xarakteristikalari hisoblanadi.

2) 5.2 ga muvofiq birinchi va ikkinchi qismlarning yekvivalent xarakteristikalari aniqlanadi, ya’ni R_pre1, R_noshe1, R_ooshe1.
3) 5.2-bandning qadamlari takrorlanadi, lekin R_pre1, R_noshe1 R_ooshe1 qiymatlari va uchinchi qismning xarakteristikalari boshlang‘ich qiymatlar sifatida qabul qilinadi.
4) Agar signal tarkibida uch qismdan ortiq bo‘lsa, u holda 3-bandning amallari boshlang‘ich qiymatlarda tegishli o‘zgarishlar bilan takrorlanadi.
Bu bo‘lim bo‘yicha tushuntirish yozuvida hisoblashlar berilishi va birinchi toifadagi texnik jixozlar TU (R_pr, R_nosh, R_oosh) signallarining xarakteristikalari aniqlanishi lozim.


6.Xulosa
Biz ushbu kurs ishi davomida Dispetcherlik marzalashtirishda kodli qurilmalarning ishini , hamda xalaqitlarga qanchalik darajada bardoshli ekanligi bilan tanishib chiqdik.

Kurs ishi davomida o’zimizga berilgan uchastkadagi stansiyalarni jixozlab chiqdik va bizga berilgan pult monipulyator kirish alfaviti asosida o’zimizning pult monipulyatorimizni yaratdik, hamda yaratish davomida pult monipulyatorning barcha knopkalari bilan tanishib ularning vazifalarini bilib oldik. Menga K alfaviti berilgan ushbu alfavit asosida o’z uchastkam uchun pult monipulyator sxemasini yaratdim. Keyingi topshiriqda esa dispetcher stansiyadagi obektlarni boshqarishda qo’laydigan kodlar bilan tanishib chiqdik hamda bizga berilgan kod asosida kodlashni amalga oshirdik. Menga uchga karrali kod berilgandi ushbu kodda amallar bajardim. Keyinchalik esa ushbu kodlarning xalaqitga bardoshliligini hisobladik, kurs ish davomida juda ko’p telemexanika to’g’risidagi bilimlarga ega bo’ldim va bu bilimlar kelajakda bu sohani yanada takomillashtirisha bizga katta yordam berishiga aminman.Kelajakda hali bu sohada juda katta yangiliklar yaratamiz.

7. Foydalanilgan adabiyotlar:

• Gavzov D. V. va boshqalar Dispetcherlik markazlashtirish tizimlari. - M .: Marshrut, 2002. - 407 p.

  
  

• Brizhak E.P. Temir yo'l transportida teleboshqaruv tizimlari. - M .: Marshrut, 2005. - 467 p.

  
  

• Strokov V.G., Xorunov Sh.R.Temir yo‘l transportida teleboshqaruv va telesignalizatsiya tizimlari. -Toshkent.: ILMZIYO, 2006. - 205s

  
  

• Karvatskiy SB. va hokazo. Masofadan boshqarish pultining strelkalari va signallari. M.: Transport. 1985. - 223 b.

  
  

• Dmitrievskiy G.V., Ovlasyuk V.Ya., Suxoprudskiy N.D. Elektr ta'minoti qurilmalarini avtomatlashtirish va telemexanika. – 11.1 Transport. 1982. - 231 b.

  
  

• Tutevich V.N., Telemexanika. - M.: Oliy maktab, 1985. -421s.

  
  

• Овласюк В.Я., Почавец В.С., Сухопрудский Н.Д. Автоматика и телемеханика электроснабжающих устройств. Учебник для техникумов ж.д. транспорта. -М.: Транспорт. 1989. стр.239.

  
  

• Егоренков Н.Г., Кононов В.А. Устройства телеуправления диспетчерской централизации системы «Луч». -М.: Транспорт. 1988. 304 стр.

  
  

• Зельдин Е.А. Триггеры. -М.: Энергоатомиздат. 1983. стр.96.

  
  

• Строков В.Г., Хорунов Ш. Р., Системы телеуправления и телесигнализации на железнодорожном транспорте. Тошкент. Илм-зиё. 2006. стр.208.

  
  

• Sadikov A.N., Ubaydullayev S.Q. Joniqulov E.Sh. Temir yoʻl transportidagi telemexanik boshqaruv va nazorat tizimlari . Uslubiy koʻrsatmalar. Toshkent davlat transport universiteti. Т.:2021, 55 стр.

  
  

http://fayllar.org