7- tema: Kásiplik tarawdagi’ qarama-qarsılıqlardıń psixologiyalıq tiykarları

3. Oqıw processinde psixik zorıǵıwlardı payda bolıwın dáslepki tiykarları.
Psixologiyalıq ortalıq gruppa máplerin qandırıw, shaxslararo hám gruppa ortasındaǵı dawlardı sheshiwde ámelge asırilatuǵın baylanısde payda boladı hám kórinetuǵın boladı. SHu sebepli bul munasábetler ayrıqsha ayrıqshalıqǵa iye bolıp, olar geyde dos sıpatında, sheriklik kóriniste, jarıs yamasa báseki, awızbirshilik yamasa uyaltirish, turpayılıq yamasa sanalı tártip-ıntızam formasında kózge taslanadı. Psixologiyalıq ádebiyatlar analizinen kelip shıǵıp, búydew múmkin, tálim alıwshılardıń bir-birine óz-ara tásiri kópshilik jaǵdaylarda tórtew tiykarǵı tásir kórsetiw usılı arqalı ámelge asıriladı : ıqtıqat, eliklew, tásir, májbúrlew. Aytıp ótilgen usıllardan da ekenin aytıw kerek, pedagogikalıq jámáátte oqıtıwshı hám tálim alıwshılar ortasındaǵı óz-ara tásir formalarında da olar óz hákisin tabıwı tábiy. CHunki birpara jaǵdaylarda, oqıtıwshı tárepinen tapsırma hám wazıypalardı tálim alıwshılardıń dúnyaǵa kóz qarasına sáykes keliw- kelmewine qaray beriliwi tartıslı jaǵdaylardı payda etiwi tábiy. Eger oqıtıwshı pedagogikalıq jamaoda etarli poziciyaǵa iye bolsa, bunday sharayatta beriletuǵın wazıypa hám tapsırmalardıń atqarılıw tártibi tásir kórsetiwdiń ıqtıqat dárejesin kórinetuǵın etiwi múmkin. Isenim hám orındıń joǵalıp ketiwi, jetkezilip atırǵan maǵlıwmatlardıń tolıq hám anıqlıǵı, baylanıs processinde shubhanıń payda bolıwı hám basqalar da jámáátte áyne tartıslı jaǵdaylardıń keshiwine jay házirleydi.
Psixik zorıǵıw jaǵdayınıń fiziologikalıq belgilerinen tómendegi: uyqısızlıq, bas og'rig'i, júrektiń tez urıwı, bel, as qazan, júrektegi awrıwlar, qısılıw jaǵdayları júzege keledi.
Psixik zorıǵıw jaǵdaylarınıń psixologiyalıq belgileri: parishonxotirlik, yad aynıwı, qáwipleniw, jılawıqilik, artıqsha qáwipleniw, sebepsiz qáweter, tezpeyillikten ibarat. Bul ózine isenimdi joytıwǵa alıp keledi. Tálim alıwǵa da unamsız tásir kórsetedi, usınıń nátiyjesinde de psixik zorıǵıw jaǵdayın tezirek joytıw kerek.


Glossariy:


Daw - adamlardıń qarawları, qızıǵıwshılıqları ortasındaǵı qarama-qarsılıq nátiyjesinde payda bolǵan psixologiyalıq jaǵday bolıp, bul olardıń tek bir-biri menen sherikligi processinde payda boladı.
Qarama-qarsılıq - talqılaw júrgiziwde, tekstte, teoriyada hám ulıwma predmet, hádiyselerde biri ekinshisin biykar etetuǵın eki oy-pikirdiń bar ekenligi hám olar ortasındaǵı munasábetler.
Destruktiv qarama-qarsılıq - kóbinese sebepke baylanıslı bolmaǵan halda shaxstıń stresske túsiwine alıp keledi
Produktiv qarama-qarsılıq - mashqala jáne onı sheshiw maydanınan noqatı -názerler degi ayırmashılıqlar hám shaxslar ortasındaǵı awızbirshiliktiń joq ekenliginen kelip shıǵıs qarama-qarsılıq