7-Amaliy ish Milliy va jahon telekommunikatsiya tarmoqlarini qurish tamoyillarini o‘rganish. Ishning maqsadi

Radio aloqa tarmog‘i

Radio aloqa tarmog‘i chastota sneatori va aloqani tashkil qilish vositalari bilan farqlanadi. Shunga qarab quyidagi ko‘rinishlari mavjud :

– mobil yo‘ldoshlar orqali aloqa ;
– trank aloqa sistemasi ;
– shaxsiy radio chaqiriqlar sistemasi (peydjing) ;
– shaxsiy aloqa sistemasi PHS ;
– simsiz telefon sistemasi .
Mobil yo‘ldoshlar orqali aloqa yuqori orbital yerni sun’iy yo‘ldoshlar o‘rta orbital YeSY (orbita balandligi 10 000 km ) hayot orbital YeSY (orbital balandligi 700-2000 km) yordamida amalga oshiriladi. Bu aloqa turidan huquqni muxofaza qilish organlari, yong‘indan saqlash xizmati, tez yordam, favqulotda vaziyat vazirligi, gaz-suv-energiya taqsimot xizmati va nabshatsiya xizmati foydalanadi.
Trankli aloqa tarmog‘i. Trank – inglizcha so‘z bo‘lib, nay ko‘rinishini (stvoy) anglatadi. Trankli aloqa bu xarakatdagi aloqa sistemasidir. U uyali aloqa tarmog‘igi o‘xshash, lekin soddaroq va xizmat turlari kam, arzon turadi. Xizmat zonasi katta.Trank- bu bir necha chastotali fizika kanallari. Bu kanallarni xohlagan abonentga berish mumkin. Trankli aloqa tarmog‘i.
– bu o‘ziga xos xizmat to‘plami 1ta yacheyka hisoblanadi. Sig‘im oshganda yacheyka o‘lchamlari uzgaradi. ( uyali aloqa tarmog‘ida yacheyka soni oshadi). Yacheyka radiusi 40-50 km va undan ko‘p bo‘lishi mumkin.
– Trankli aloqa – korporativ xizmat, boshqarma, idoralarda ishlatiladi. M: aloqani operativ xizmatini radio kanallar simpleksrejimida ishlaydi. Bu esa iqtisodiy yechim beradi. Kanallar chastota (FDMA) va vaqt bo‘yicha (TDMA) ajratiladi. O‘tkazuvchan qobiliyatini oshirish uchun so‘zlashuv vaqtiga chegara qo‘yilgan va konferens aloqa beriladi.
– Trankli aloqa bayonnomalari: MPT 1327, TETRA, MPT 1343, MPT 1347, MAR 27 va h.k.
Shaxsiy radio chaqiriqlar tarmog‘i (peydjing) . Bu aloqa xabarlar o‘zatuvchi tarmoq. Markazdan qabul qiluvchi terminallarga (peydjinglarga) qisqa xabar uzatiladi. Xabar 4 xil ko‘rinishda uzatilishi mumkin: tonal, raqamli, xarf-raqamli, nutqli.
PHS- shaxsiy qo‘l telefoni sistemasi- mikro radio aloqa tushiniladi. Mikro uya radiusi 100 ÷ 300 m. Bunda markaziy kommutator qatnashmaydi. Shuning uchun to‘lov xaqqi yo‘q. Chastota spektori 1895+1918 MGS. Kanal spektori 300 kGS. Bu sistema Yaponiyada ishlatiladi.
Lokal simsiz tarmoq xona yoki ofislarda ishlatiladi. Terminallar soni bir necha bo‘lsa, kommutator o‘rnatiladi.

Intellektual tarmoq

An’anaviy telefon xizmatidan (POTS- Plain Old Telephons Service) tashqari qo‘shimcha xizmatlar, intellektual tarmoq xizmatlari, kompyuter va IP- telefoniya (intellektual perferiya-telefoniya) xizmatlari, WEB- kontakt – markaz va boshqa yangi xizmatlar bor. Qo‘shimcha xizmatlar stansiya darajasida beriladi. Bularga qisqa raqam terish, termasdan ulanish, chiqish aloqasini man etish.kiruvchi chaqiriqni boshqa adresga adreslash, chaqiriqni kutishga qo‘yish, so‘zlashuv vaqtida aloqa olmoq, avtomatik uyg‘otish va x.k.

1980 yilda AQShda bitta LTS chegarasidan birinchi xizmat kiritilgan. Bu xizmat servis telefon kartasi bo‘yicha aloqa- tarmoq ma’lumotlar bazasini ishlatishga asoslanadi. Tezda abonentlarning ishbilarmon sektorlari uchun ko‘pgina xizmatlar paydo bo‘ldi. Uning nomi shaxarlararo telefon aloqa kiruvchi xizmatlar INWATS (Inward Wide Area Telecommunications Service) ataldi. U ko‘pincha yangi funksional imkoniyatlarga ega hisoblanadi.
Tarmoq ma’lumotlar bazasi ma’lumotlarni saqlash vositasi bo‘limida to‘xtadi. Uni funksiyasiga faqatgina ATS dan tushgan so‘rovga javob berish bo‘lmay, balki ATS ga chaqiriqda qanday xizmat ko‘rsatishni ko‘rsatuvchi buyruq uzatish ham kiradi. Shunday qilib, xizmatlarni boshqarish tuguni SCP (Service Control Point) nomi paydo bo‘ldi. SCP bilan hamkorlik qiluvchi kommutatsiya tugunlari va stansiyalar xizmatlarni kommutatsiya tuguni SSP (Service Switching Point) deb atala boshlandi. Bundan tashqari SSP ga to‘g‘ri ulanuvchi, funksional SCP o‘xshash qo‘shimcha boshqarish tuguni ( adjunct, AD) . SCP va intellektual perferiya IB funksiyasini bajaruvchi, lekin AD o‘xshash xizmat tuguni (Service kode, SN); xizmatni yaratish muhiti tuguni SCEP; xizmatlarni eksplutatsiyaviy boshqarish tuguni SMP bor.
SCEP va SMP xizmatlarni dasturlash va xizmat berish jarayonida qatnashuvchi mantiqiy ob’ektlar bo‘yicha, ularni bajarish uchun kerak bo‘lgan dastur va ma’lumotlarni uzatish uchun xizmat qiladi. (7.19- rasm).