7-ma’ruza. Mavzu: Raqamli tasvirlarning oldindan qayta ishlash bosqichlari. Reja

3. Oldindan ishlov berish paytida tasvirni binarizatsiya qilish. 
Tasvirni oldindan noaniq qayta ishlashning maqsadi - tasvirni shakllantirish 
va keyinchalik takomillashtirish, uni binarizatsiya qilish va kodlash (xususan, 
kontur tasvirini olish). Tasvir binarizatsiyasi - bitta rang gradatsiyasidan (bizning 
holatda kulrang) iborat tasvirni ikkilik tasvirga aylantirish jarayoni, ya‟ni. Har bir 
piksel faqat ikkita rangga ega bo„lishi mumkin bo„lgan tasvir (bizning holimizda 
bu qora va oq). Ushbu o„zgarish natijasida piksel rangi an‟anaviy ravishda nolga 
yoki birga teng deb hisoblanadi, nol qiymatga ega bo„lgan piksellar (bu holda ular 
oq piksellar) fon deb ataladi va qiymati birga teng bo„lgan piksella, (qora) oldingi 
deb nomlanadi.

---

Ammo bunday o„zgartirish natijasida olingan ikkilik tasvir asl nusxaga 
nisbatan buzilgan, bu bo„shliqlar paydo bo„lishi va ob‟ektlarning xiralashishi, bir 
hil maydonlarda tasvir shovqinining paydo bo„lishi, shuningdek, tasvirning 
yo„qolishi bilan tavsiflanadi. Ob‟ektlar tuzilishining yaxlitligi. 
Ob‟ektning yaxlitligini yo„qotishi, shuningdek, yorilishi, bir qancha 
sabablarga ko„ra yuzaga keladi, masalan, ob‟ektning katta notekis yoritilishi yoki 
tegib ketishi (yoki bir -birining ustiga yopishib ketishi).
Bu ishlov berishda muayyan qiyinchiliklarni keltirib chiqaradigan qoplama 
(yoki teginish - qoplamaning alohida holati sifatida) bir tomondan, bir nechta 
ob‟ektlarning tasvirini bitta ob‟ekt sifatida talqin qilish mumkin, boshqa tomondan, 
ob‟ektning geometrik yaxlitligini tekshiruvchi algoritmlar bir-birini yopish 
joylarida bo„shliqlar hosil qilib, bu maydonlarni fon sifatida taqdim etadi.
Qayta ishlashning murakkabligi shundaki, ob‟ektlarning joylashishini talqin 
qilish muammosining nazariy echimi yo„q, chunki ba‟zi ma‟lumotlar yo„qoladi. 
Amalda algoritmlarni amalga oshirishda quyidagilardan biri to„g„ri qaror sifatida 
qabul qilinadi bu variantlar yo kesishish joriy ob‟ektning davomi, yoki bir-birining 
ustiga chiqadigan maydon - fon sifatida qaraladi. 
Chegaralash rangli yoki kulrang tasvirni qora va oq tasvirga o„zgartiradi. 
Eshikni o„zgartirish, sezgir xususiyatlari va amalga oshirish qulayligi tufayli 
tasvirni segmentatsiyalash dasturlarining markaziy qismidir.
Rasmdagi har bir piksel uchun uning intensivlik darajasi tekshiriladi, agar 
uning qiymati ma‟lum chegaradan yuqori bo„lsa, bu oq rangga to„g„ri keladi. Agar 
u belgilangan chegaradan past bo„lsa, u qora rangga o'rnatiladi. Eshik darajasi 0 
dan 255 gacha bo„ladi. Hozirgi vaqtda ko„p sonli binarizatsiya usullari mavjud. 
Mohiyati bu transformatsiya bitmaplar ma‟lum bir pol qiymatiga ega bo„lgan joriy 
pikselning yorqinligini qiyosiy tahlil qilishdan iborat: agar joriy pikselning 
yorqinligi pol qiymatidan oshsa, ya‟ni
P(x,y)>P
T
(x,y) 
Keyin ikkilik tasvirdagi piksel rangi oq bo„ladi, aks holda rang qora bo„ladi.
Eshik yuzasi matritsa bo„lib, uning o„lchami asl tasvirning o„lchamiga 
to„g„ri keladi. 
Binarizatsiya jarayonida barcha usullar chegara sirtini qurish printsipiga 
ko„ra ikki guruhga bo„linadi - bu global va mahalliy binarizatsiya ishlov berish 
usullari. Binarizatsiyani qayta ishlashning global usullarida, chegara yuzasi - 
doimiy pol qiymatining yorqinligi bilan tekislik, ya‟ni, chegara qiymati butun 
tasvirning gistogrammasini tahlil qilish asosida hisoblab chiqiladi va asl tasvirning 
barcha piksellari uchun bir xil bo„ladi. 
Global chegaraning muhim kamchiliklari bor - agar manba tasviri bir xil 
bo„lmagan yoritishga ega bo„lsa, yaxshi yoritilmagan joylar to„liq birinchi darajali 
deb tasniflanadi.
Mahalliy binarizatsiya ishlov berish usullarida, har bir nuqta uchun chegara 
qiymati berilgan nuqtaning ba‟zi mahallasiga tegishli bo„lgan hududning ba‟zi 
xususiyatlariga qarab o„zgaradi. Ushbu turdagi o„zgarishlarning kamchiliklari - bu 

---

tasvirning har bir nuqtasi uchun chegaraviy qiymatlarni qayta hisoblash bilan 
bog„liq bo„lgan algoritmlarning past tezligi. 
Muammoni hal qilish uchun biz Bernsen usulidan foydalanamiz. Usul 
o„zgartirilgan pikselning yorqinlik darajasini uning muhitida hisoblangan mahalliy 
o„rtacha qiymatlar bilan solishtirish g„oyasiga asoslangan. Tasvirning piksellari 
birma-bir ishlov berilib, ularning intensivligini nuqtalarda markazlashtirilgan 
oynalardagi yorqinlikning o„rtacha qiymatlari bilan solishtiradi.