7-maruza: Relyatsion ma’lumotlar bazasini normallashtirish. Reja


Download 220.41 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/3
Sana20.11.2023
Hajmi220.41 Kb.
#1787733
1   2   3
Bog'liq
8.-ma\'ruza

Hisobga olish: Bo‘limlar (bo‘lim raqami, bo‘lim nomi,...) Xizmatchilar (tabel 
raqami, familiyasi,...... ) Qaydnoma [Bo‘limlarM, ХizmatchilarN] (bo‘lim raqami, 
bo‘lim nomi, tabel raqami, qaydnoma muddati). Shunga qaramasdan, agar har bir 
xodim biror bir bo‘limga kiritilishi shart bo‘lsa, ta’rifni xodimlar belgisi bilan 
yaratish mumkin: Bo‘limlar (bo‘lim raqami, bo‘lim nomi,... ); Xizmatchilar (tabel 
raqami, familiyasi, bo‘lim raqami, qayd- noma muddati) [bo‘limlar]. Ushbu 
misolda xodimlar mustaqil mavjuddir (agar bo‘lim yo‘q qilinsa, bu shu bo‘limdagi 
xodimlar ham yo‘qotilishi kerak degani emas). Shuning uchun ular bo‘lim 
tavsifnomalari bo‘lishi va belgilash deb atalishi mumkin emas. Belgilar 
takrorlanuvchi qiymatli, katta hajmdagi matnli atributlarni saqlash uchun 
foydalaniladi: talabalar o‘rganayotgan fanlar, “kodifikatorlar”, tashkilotlar nomi va 
ularning bo‘limlari, mahsulotlar ro‘yxati va hokazo. Ko‘rinishidan belgilash ta’rifi 
tavsif ta’rifidan faqat qavslari bilan farq qiladi, belgilangan mohiyatlar katta 
qavsda 
emas, 
balki 
kvadrat 
qavslarda 
yoziladi: 
BELGILASH(atribut1,atribut2,...)[BELGILANGAN 
MOHIYATLAR 
RO‘YXATI]. ER-diagrammalar tilida belgilash paralellopiped bilan ko‘rsatiladi: 


Belgilashlar va tavsifnomalar butunlay mustaqil mohiatlar emas, chunki 
ular “belgilanadigan” va “tavsiflanadigan” boshqa mohiyat borligini taxmin qiladi. 
Shunga qaramasdan ular baribir mohiyatlar xususiy holatini ko‘rsatadi va albatta 
xususiyatlarga ega bo‘lishi mumkin. Ular assotsiatsiyalar va belgilarda qat- 
nashishi mumkin hamda o‘zlarining (ancha past darajadagi) ususiy 
tavsifnomalariga ega bo‘lishi mumkin. Tavsifno- malarning barcha nusxalari 
tavsiflanayotgan mohiyatning biror- bir nusxasi bilan albatta bog‘lanishi kerak. 
Endi sterjenli mohiyatni na assotsiatsiya, na belgi, na tavsifnoma bo‘lmagan 
mohiyat sifatida qayta ko‘rib chiqamiz. Bunday mohiyatlar boshqa mohiyatlarni
bildirsa ham, ular mustaqil ravishda mavjud. 
Nazorat savollari 
1. Mohiyat va atribut deganda nimani tushinasiz? 
2. “Entity-relyation” modeli kim tomonidan ishlab chiqilgan va uning 
ma’nosi nima?
3. Mohiyatlar orasida qanday bog‘lanishlar mavjud bo‘lishi mumkin?
4. Ma’lumotlarning rеlyatsion modеli kim tomonidan ishlab chiqilgan va 
qachon?
5. Ma’lumotlarni normallashtirish deganda nima tushuniladi?
6. Qanday normal formalar mavjud? 

Download 220.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling