7-Mavzu: axborotlarning kompyuterda tasvirlanishi. Axborotlarning kompyuterda tasvirlanishi

7-Mavzu: AXBOROTLARNING KOMPYUTERDA TASVIRLANISHI.

Axborotlarning kompyuterda tasvirlanishi.

• Kompyuter raqamlarining o’zini emas,balki shu raqamlarni ifodalovchi signallarni farqlaydi.Bunda raqamlar signalning ikki qiymati bilan magnitlangan va magnitlanmagan ifodalanadi.Bu holatning
• Birinchisini o raqami bilan,ikkinchisini 1 raqami bilan belgilash qabul qilingan bo’lib,axborotni ikkita belgi yordamida kodlash nomini olgan.

ASCII KODLASH JADVALI

	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
0				0	@	P	‘	p	А	Р
1			!	1	A	Q	a	q	Б	С
2			“	2	B	R	b	r	В	Т
3		!!	#	3	C	S	c	s	Г	У
4		¶	$	4	D	T	d	t	Д	Ф
5		§	%	5	E	U	e	u	Е	Х
6			&	6	F	V	f	v	Ж	Ц
7		=	`	7	G	W	g	w	З	Ч
8			(	8	H	X	h	x	И	Ш
9			)	9	I	Y	i	y	Й	Щ

ASCII jadval yordamida ayrim belgilarning ikkilik sistemasidagi kodlarini quyidagi misollarda ko’ramiz

• A-01000001
• B-01000010
• C -01000011
• I -01001001
• J -01001010
• K-01001011
• M -01001101
• N -01001110
• O -01001111

Lola so’zini kodlash.

• Lola
• L=01001100 O= 01001111
• L=01001100 A=01111111

AXBOROT MIQDORI VA UZATISH TEZLIGI

• Axborotning eng kichik o’lcho’v birligi sifatida BIT qabul qilingan.
• BIT -Axborotning raqamli ifodasidagi 0 yoki 1 belgisi bo’lib, ingliz tilidagi “binari digit” so’zlaridan olingan va “ikkilik raqami” degan ma’noni anglatadi.
• Masalan:10100110111 da 11 ta bit bor, chunki unda 11 ta raqam ishtirok etmoqda.

BITdan kattaroq o’lchov birligi BAYT

• 1BAYT =8 BIT

• 1 BAYT

• ====

• 8 BIT

Misollar:

• 10000111 da 1 BAYT chunki unda 8ta bit axborot bor.
• 11111000111011 da 12 ta BIT bor.
• Axborotda qatnashgan har qanday belgi 1 bayt hajmli deb hisoblanadi.
• Masalan:O’ harfi- 1 BAYT axborot saqlaydi.
• O’z- esa 2 BAYT hajmli
• O’zbekiston so’zida necha BAYT mavjud-?

BAYT dan katta o’lchov birliklari-KILOBAYT,MEGABAYT, GIGABAYT

• 1Kbt = 210 BAYT =1024 BAYT
• 1MEGABAYT=1MB=210Kilobayt=
• 1024Kb
• 1GIGABAYT=1GB=210Megabayt=
• 1024Mb
• 1024*1024*1024BAYT=230BAYT

Hozir quyidagi o’lchov birliklari ham ishlatilmoqda

• 1TERABAYT=Tb=1024 GIGABAYT
• 1PETABAYT=PB=1024 TERABAYT
• SAVOL:”Informatika fani” jumlasi necha BAYT va necha BIT?

AXBOROT UZATISH TEZLIGI

• Axborotni kompyuter yordamida uzatish uchun sarflanadigan vaqt uning hajmiga bog’liq bo’ladi.Axborotning vaqt birligi ichida uzatilgan miqdori axborotni uzatish tezligi deb ataladi.Axborot uzatish tezligining birligi sifatida BOD kiritilgan:
• 1BOD=1 bit/1sekund

Savol va topshiriqlar.

• 1.Sakkizlik bit orqali qancha belgi va harfni kodlash mumkin?
• 2.ASCII jadvali haqida izoh bering.
• 3.Ikki, uch va to’rt bitlar bilan necha xil rangni kodlash mumkin va bu qanday amalga oshiriladi?
• 4.Axborot miqdorining qanday o’lchov birliklari bor?
• 5.Axborot uzatish tezligining qanday o’lchov birliklari bor?

Hozirgi kunda:

• Axborot uzatish tezligining birliklari sifatida
• Kilobayt/sekund
• Kilobit/sekund
• Ishlatiladi.

O’quvchilar bilimini sinash uchun testlar: 1-qator uchun

• 1.Axborot hajmining eng kichik o’lchov birligi
• A)raqam
• B)son C)belgi
• D)bit

O’zbekiston xaritasi iborasida necha bayt axborot bor? 2-qator uchun

• A)18 bayt
• B)20 bayt
• C)21 bayt
• D)19 bayt

3-qator uchun test

• Rim raqamlari yordamida yozilgan 1997 sonini ko’rsating;
• A)CLXVIII;
• B)MCMXCVII;
• C)DMLXVII;
• D)MLDXVIII;
• E)MDLXVII;