7-mavzu: Innovasion pedagogika. Ta’lim innovasiyalarining mohiyati, nazariy asoslari va turlari Reja

7-mavzu: Innovasion pedagogika. Ta’lim  innovasiyalarining mohiyati, nazariy asoslari va turlari

Reja:

1. Innovasion pedagogika va ta’lim innovasiyalari. Ta’lim innovasiyalarining turlari.

2. Novasiya (yangilanish). Novasiya va innovasiyaning farqli jihatlari.

3.  Innovasion faoliyat mazmuni. Pedagogning innovasion faoliyati.

4. Ta’lim innovasiyalarini pedagogik jarayonga tatbiq etish bosqichlari.

Pedagogikadagi innovatsion o'zgarishlarning asosiy yo'nalishlari va ob'ektlari:

Ta'lim va ta'lim muassasalarini rivojlantirish konsepsiyalari va strategiyalarini ishlab chiqish;

Ta'lim mazmunini yangilash; o'qitish va o'qitishning yangi texnologiyalarini o'zgartirish va rivojlantirish;

Ta'lim muassasalari va umuman ta'lim tizimini boshqarish tizimini takomillashtirish;

Pedagog kadrlarni tayyorlash va malakasini oshirish;

O'quv jarayonining yangi modellarini loyihalash;

Talabalarning psixologik, ekologik xavfsizligini ta'minlash, sog'liqni saqlashni tejaydigan o'quv texnologiyalarini ishlab chiqish;

O'qitish va ta'limning muvaffaqiyatini ta'minlash, o'quv jarayoni va talabalarning rivojlanishini nazorat qilish;

Yangi avlod darsliklari va o'quv qo'llanmalarini yaratish va boshqalar

Innovatsion  faoliyat - bu pedagogik faoliyatning alohida turi. - Yangilik yangi usullarni, shakllarni, vositalarni aniqlash, texnologiyabolaning shaxsiga, uning qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan pedagogik amaliyotda qo'llaniladi.

Innovatsion texnologiyalar  - bu zamonaviy sharoitda bolaning shaxsiy rivojlanishidagi dinamik o'zgarishlar tufayli ijobiy natijaga erishishga qaratilgan usullar, usullar, o'qitish usullari, o'quv vositalari. 

"Innovatsion ta'lim texnologiyasi" nima? Bu uchta bir-biriga bog'liq komponentlardan iborat kompleks:

O'quvchilarga etkaziladigan zamonaviy tarkib nafaqat fan sifatida bilimlarni rivojlanish sifatida rivojlantirishni nazarda tutadivakolatlar zamonaviy biznes amaliyotiga mos keladi. Ushbu tarkib yaxshi tuzilgan va zamonaviy aloqa vositalari yordamida uzatiladigan multimedia o'quv materiallari shaklida taqdim etilishi kerak.

O'qitishning zamonaviy usullari bu nafaqat materialni passiv idrok etish asosida, balki o'quvchilarning o'zaro munosabatlari va ularning o'quv jarayoniga jalb qilinishiga asoslangan vakolatlarni shakllantirishning faol usullari.

Masofaviy ta'limning afzalliklaridan samarali foydalanishga imkon beruvchi axborot, texnologik, tashkiliy va aloqa komponentlarini o'z ichiga olgan zamonaviy o'quv infratuzilmasi.

Novatsiya – (yangilikning sinonimi) – oldin hech qachon bo‘lmagan yangilikdir. Bu kashfiyot,ixtiro bo‘lib, u ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishning yangi uslubidir. Novator – yangilik ochuvchi yoki qaysidir sohaga yangilik kirituvchi odamdir. Bu poydevorsiz innovatsiya jarayonini tasavvur qilib bo‘lmaydi. Bu jarayon o‘zining tarixiy genezisi, rivojlanish fazasi, ijtimoiy-iqtisodiy, texnik-texnologik asoslariga egadir. Yangilik, kashfiyot, ixtiro, patent, yangi tovar belgisi, ratsionallik fakliflar, yangi texnologiya, ishlab chiqarishni boshqaruv, tashkiliy strukturalar innovatsiyaning belgilovchi omillaridir. 

“Innovatsiya” tushunchasi dastlab yangi tovar turlarini ishlab chiqish, tadbiq etish va foydalanishda o‘zgarish qilish, umuman ishlab chiqarish texnologiyasida yangiliklar kiritish, bozor munosabatlarini takomillashtirish kabi masalalarni o‘z ichiga olgan. Innovatsiya keng ma’noda yangi texnologiya va mahsulot turi, tashkiliy-texnik va ijtimoiy-iqtisodiy qarorlarni ishlab chiqish, moliyaviy, tijorat xarakterlarini yangilash, ulardan ko‘proq foyda beradigan darajada foydalanishni nazarda tutadi. 

Innovatsiya har qanday inson faoliyatining tarkibiy qismi hisoblanadi. Fanda innovatsiya turli shakllarda namoyon bo‘ladi. U empirik tarzda vujudga kelgan yangiliklarni ob’ekt sifatida tanlab, keyinchalik ularga ratsional talqin berib, nazariy bilimning shakliga aylantiradi. Qadimdan boshlab hozirgacha bilim jamiyatning rivojlanishi uchun muhim ahamiyat kasb etib keladi. 

Pedagogik jarayonlarning o‘ziga xos xususiyatlarini tahlil qilishga tizimli yondashuvning mazmun va mohiyatini quyidagi tamoyillar asosida ko‘rsatishimiz mumkin:

• pedagogik jarayon ishtirokchilari hisoblangan professor-o‘qituvchilar va talabalar mazkur jarayon subyektlari sifatida faoliyat ko‘rsatishi, ya’ni pedagogik jarayonlarda subyekt-subyekt munosabatlarining qaror topishi;

• pedagogik jarayon subyektlari faoliyatining maqsadga yo‘naltirilganligi, izchilligi va o‘zaro bog‘liqligi;

• majmuaviylilik — pedagogik jarayonlar o‘zaro bog‘liq va aloqador bo‘lgan komponentlar majmui ekanligi;

• integrativlik — harakatlanish va rivojlanishga xizmat qiluvchi ichki va tashqi omillarning o‘zaro birligi;

• o‘zaro bog‘liqlik — pedagogik jarayonlar alohida bir tizim sifatida va yuqori tartibli yaxlit pedagogik tizimning tashkil etuvchi komponenti sifatida mavjudligi;

• kommunikativlik — pedagogik tizimning tashqi muhit va boshqa tizimlar bilan o‘zaro ta’sir etish xususiyatlariga ega ekanligi.

Pedagogik jarayonlar samaradorligi, ya’ni ta’lim-tarbiya jarayonlari natijaviyligi subyektlarning shaxsiy rivojlanishi va tayyorgarligining davlat ta’lim standartlari talablariga muvofiqlik darajasini belgilaydi. Ta’lim muassasasi faoliyatida vujudga kelayotgan pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarish yo‘nalishidagi muammolarning ko‘pqirraliligi va murakkabligi, nafaqat pedagogik jarayonlarni tashkil etish va boshqarishni sifat jihatdan o‘zgartirishni nazarda tutadi, balki uning mazmunini takomillashtirish zaruriyatini ham belgilaydi. Ta’lim muassasasini isloh qilish jarayonlari odatda lokal, alohida, qismlar bo‘yicha, ayrim professor-o‘qituvchilarning ijodiy-pedagogik faoliyati doirasida o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan yangiliklardan boshlanadi.