7-mavzu. Ma’lumotlar bazasi bilan ishlashning kengaytirilgan imkoniyatlari. Reja

Jadvallar o’rtasida bog’liqlikni o’rnatish.
Ma'lumotlar bazasini loyihalashda biz har xil ma'lumotlar uchun har xil jadvallardan foydalanamiz. Misol: mijozlar, buyurtmalar, yozuvlar, xabarlar va boshqalar. Shuningdek, ushbu jadvallar o'rtasida bog’liqliklar bo'lishi kerak. Masalan, xaridorda buyurtmalar, buyurtmada esa buyumlar mavjud. Ushbu munosabatlar ma'lumotlar bazasida aks ettirilishi kerak.
Ma'lumotlar bazasida bir necha turdagi bog’lanishlar mavjud. Bugun biz quyidagilarni ko'rib chiqamiz:

• 
  Birga-bir bog’lanish
  
• 
  Birga-ko'p va ko'pga-bir
  
• 
  Ko’pga-ko’p
  
• 
  O'z-o’ziga bog’lanish
  

Birga-bir bog’lanish
Aytaylik, xaridorlar (customers) jadvali mavjud:

Biz xaridorning manzil ma'lumotlarini boshqa jadvalga qo'yishimiz mumkin:

Endi bizda mijozlar (Customers) va manzillar (Addresses) jadvallari o'rtasida bog’lanish mavjud. Agar har bir manzil faqat bitta mijozga tegishli bo'lishi mumkin bo'lsa, unda bunday munosabatlar "birga-bir" deb nomlanadi. Shuni yodda tutingki, ushbu turdagi munosabatlar juda keng tarqalmagan. Mijoz va manzil ma'lumotlarini birgalikda saqlagan bizning dastlabki elektron jadvalimiz ko'p hollarda yaxshi ishlaydi.
E'tibor bering, endi mijozlar jadvalidagi "address_id" deb nomlangan maydon manzillar jadvalidagi tegishli yozuvga ishora qiladi. U tashqi kalit (Foreign Key) deb nomlanadi va ma'lumotlar bazasidagi barcha turdagi munosabatlarda qo'llaniladi.
Mijozlar va manzillar o'rtasidagi munosabatni quyidagicha ko'rsatishingiz mumkin:

Birga-ko'p va ko'pga-bir bog’lanish
Ushbu turdagi bog’lanishlar eng keng tarqalgan. Onlayn-do'kon ko'rib chiqamiz:

• 
  Mijozlar bir nechta buyurtma berishlari mumkin.
  
• 
  Buyurtmada bir nechta tovarlar bo'lishi mumkin.
  
• 
  Mahsulotlar bir nechta tillarda tavsiflarga ega bo'lishi mumkin.
  

Bunday hollarda biz "Ko'pga-bir" bog’lanishlarini yaratishimiz kerak. Misol:

Har bir mijoz 0 yoki undan ortiq buyurtmaga ega bo'lishi mumkin. Ammo har bir buyurtma faqat bitta mijozga tegishli bo'lishi mumkin.