7-mavzu: p arametrli sikl operatorlari. B reak, continue va goto operatorlari

---

7-MAVZU: 
P
ARAMETRLI SIKL OPERATORLARI
.

B
REAK
,
 CONTINUE VA GOTO 
OPERATORLARI
.
 
U
LAR YORDAMIDA DACURLAR TUZISH
.
 
Reja: 
1. For operatori. 
2. break operatori. 
3. continue va goto operatorlari 
Tayanch so‘z va iboralar: Dastur, ifodalar, operator, sikllar, 
takrorlashlar,takrorlanish operatorlari, For operatori, Break operatori, continue 
operatori, goto operatori. 
1. For operatori 
While va do-whileoperatorlari asosan iteratsiyalar soni (yani, sikl tanasi necha 
marta bajariladi) noma’lum bo`lganda ishlatiladi. Iteratsiyalar soni oldindan ma’lum 
bo`lganda odatda (har doim ham emas) for siklidan foydalaniladi. For sikli 
(ko`pgina insonlarga) C++ sikllarini tushunish uchun eng oson hisoblanadi. 
For siklining sintaksisi quyidagicha bo`ladi: 
for(initia1ization; test expression; re-initialization) // nuqtali vergul yo`q 
{ 
body of the loop
} // nuqtali vergul yo`q 
Bu 7.1-rasmda berilgan grafik yordamida ko`rsatilgan. 
 
7.1-rasm. For siklining ishlashi 
Initsializatsiyalash ifodasi. Bu faqat bir martasikl birinchi boshlanganda 
amalga oshiriladi. Bu sikl o`zgaruvchisini (nazorat o`zgaruvchi) boshlang`ich 
qiymatini beradi. 
Tekst ifodasi. U o`zaro aloqador operatorlarni o`z ichiga oladi. U sikl tanasi 
bajarilishidan oldin sikl orqali har safar amalga oshiriladi. Agar tekst ifodasi to`g`ri 
(haqiqat) bo`lsa sikl tanasi bajariladi, agar yolg`on bo`lsa nazorat sikldan chiqib 
ketadi. 
Oshirish/kamaytirish (takroriy initsializatsiyalash) ifodasi. U har doim sikl 
tanasidan keyin siklning oxirida amalga oshiriladi.
1
1
J.B.Dixit. Fundamentalsofcomputer programmingandInformation texnology. India. 2009 (284-285 betlar) 

---

For siklida initsializatsiyalash ifodasi, tekst ifodasi va qayta initsializatsiyalash 
ifodasi majburiy emas, yani bu ifodalarning hammasini yoki istalganini tashlab 
yuborishingiz mumkin. 
Misol uchun, quyidagi for sikli C++ da cheksiz sikl hisoblanadi: 
for(; ;)
cout <<"Infinite for loop\n"; 
Agarfor operatoridan keyin nuqtali vergul qavs ichiga olingan for sikli tanasi 
umuman bajarilmaydi. Misol uchun, 
int i;
for(i = 1 ; i < = 10; + + i); //eslab qoling bu erda nuqtali vergul
{ 
cout<} 
Yuqoridagi operatorda oldin aytib o`tilganidek nuqtali vergul mavjudligi sababli 
for sikli tanasi birdan o`ngacha i ning qiymati uchun bajarilmaydi. 
Lekin agar yuqoridagi operatorni quyidagicha yozsak: 
int i;
for(i=1; i< =10; + +i)
{
cout<< i <<" lndia is great\nn;
} 
Keyin for sikli 10 marta bajariladi va i har safar birga oshib boradi. 
Biz qachonki yozganimizda: 
int i;
for(i = 10; i > = 1 ; --i)
{
cout<< i <<" lndia is great\nn;
} 
Keyin for sikli o`n marta bajariladi va i har safar birga kamayib boradi. 
Qachonki yakka foydalanilayotganda har doim prefiks (old) oshish kamayish 
operatori postfiksdan afzalroq hisoblanadi (misol uchun, ++ i yoki -- i). Buning 
ortidagi sabab qachonki yakka o`zi foydalanilganda prefiks (old) operatorlari 
postfiksga qaraganda tezroq bajariladi. 
Time delay sikllari dasturlarda tez-tez foydalaniladi. Quyidagi sod for siklidan 
foydalanib qanday qilib birni (one) yaratishni ko`rsatadi. 
for (int t = 0; t < SOME-VALUE; t ++);