7-Ámeliy shÍNÍǴÍw tema: miyweli baǵ jaratiw rejesin dúziw boyinsha esap kitaplar

7-ÁMELIY ShÍNÍǴÍW


Tema: MIYWELI BAǴ JARATIW REJESIN DÚZIW BOYINSHA ESAP KITAPLAR


Sabaqtin` bag`dari: Miywe baglarinin qurilisin aniqlaw xam olardin maydanlarin aniklau usillarin uyreniu.
Xazirgi zaman ondirislik miyue pitomnikleri ozlarinin salistirmali kishi maydanda jaygasiui menen ozlerine tan bolgan kuramali bolgan bolekshelerinen turadi. Sebebi zamanagoy miywe pitomnikleri oz ozleri menen tigiz baylanisli bolgan, texnologiyalik jaktan saykes kelgen ekpe agashlar, almaslap egiu sxemalari, arnauli jaylar menen irrigatsiyalik xam tagi baskada kurilislarinan turadi.
Miyue pitomniklerinin kurama bolekleri tomendegilerden turadi: 1. Analik ekpe agashlardan, olar analik sabiushilardan /tukimlardan/ baginan, bular arnauli sabiushilar aliudi taminleydi; vegetativ jollari menen kobeyiushi analik sabiushilar; sortlik analik baginan, bular tiykarinan pitomniklerdi kalemshe sabiushilar menen taminleydi jemisli osimliklerinin otirgiziui ushin kerekli bolgan materiallarin taminleushi xam jemisliler shkolasina otirgiziu ushin materiallarin xam togay xam dekarativ agash osimlikleri materiallari pitomnikleri.
2. Kobeytiu bolimi olar miyue xam jemisli osimliklerinin tuximlik xam sortli klonli kobeytiu bolimshelerinen turadi. Olarda miyue jemisli togaylik xam dekarativ sabiushilar tayarlanadi.
3. Ekpe agashlar boliminen bularga sabilgan xam oz tamirlari menen kobeygen miyue agash osimlikleri jemisli shkolalari menen dekarativ xam togaylik agash osimlikleri menen shkolalarinan turadi.
Bag` massivlerinin uliuma maydanlarin esaplau usillari: tapsirmada yamasa plan boyinsha tek gana miywe xam jemisli osimliklerinin baglarindagi iyelegen taza maydanlari esapka alinadi. Baglardagi jer maydanlarinin koplegen bolekleri-jollarga, suugariu sistemalarina, baglardi korgau ushin egilgen terekler polosalari, ondiris ushin kerek bolgan jaylar xam almaslap egiudegi aralik eginler iyeleytugin osimlikler iyeleytugin jer maydanlarina bolinedi. Usilar menen bir katarda, baglardagi tereklerdi oz uakitlarinda tazadan aumastirip egiu ushin kerek bolgan miywe tereklerinin egislik maydanlarina «rezerv» atizlar ajiratiulari kerek xag maydanlar usi baglardin uliuma egislik maydanlarinin esabina kirgiziledi.
1. Almaslap egiudegi egis aralik eginlerdin maydanin esaplau: - egisaralik eginler maydani, ga - planlastirilgan miyue maydani, ga. - miyuenin osiui dauiri, jil. - almaslap egiudegi gezektegi miyue maydani, ga n – atizlardin sani.
2. Jemisli osimliklerdin almaslap egiuindegi aralik osimlikler maydani tomendegi formulada esaplanadi: - aralik eginler maydani, ga - jemislerdin planlastirilgan maydani ga. T planlastirilgan paydalaniu dauiri (9 jil) gezektegi jemisler almaslap egiu maydani ga. N almaslap egiudegi jemisli maydani. Miyue tereklerin oz uakitlarinda almaslap egiu ushin kerekli rezerv maydanlari, osimliklerdin amortizatsiyalik dauiri, olardi kazip aliu dauiri xam kaytadan otirgiziu ushin kerekli bolgan agrotexnikalik ilajlarin otkeriu dairlerine baylanisli bolip keledi. Miyue agashlarinin egip osiriu zonalarina sabiushilari, porodalari, sortlari, egip osiriu texnologiyasi, egislik konstruktsiyasi xam amortizatsiya dauirine karay kushli osiushi sabiushilarindagi uakitlari 20-25 jil, orta osiushiler 18-20 jil, pas osiushi sabiushilarinda 12-20 jil. Karelii erik chereshnya 15-20, shabdal xam shiye 10-15 jil. Usilar menen bir katarinda krataygan tereklerin kopariu xam atizdi tazalauga bir jil, bagdi kaytadan otirgiziu ushin 3-4 jil. Solay etip xar porodalar ushin rezerv maydanglarinin mugdarin tomendegi formulalarda aniklaydi. bunda rezerv maydani, ga. Snl porodalarinin planlastirilgan maydanlari, ga. Ta amortizatsiya dairi. A – tereklerdi kopariu tazalau ushin kerekli uakit dauami /4-5jil/.
4. Egislikti korgau polosalari xam suugariu sistemalarinin maydani menen jollarga baglardin iyelegen uliuma maydanlarinin 12,5-18% - maydanlari ajiratiladi.
5. Brigada jaylari xam ximikatlar tayarlau ushin 0,5-1,0 ga ha`rreler uyalari ushin ha`r 100-150 ga bag maydani ushin 0,5 ga ajiratiladi.
Bag`tin` territoriyasin sho`lkemlestiriw: Olar kvartallarga duris bolinip jollar xam baglardi korgaushi polosalari menen shekleńen boliulari kerek. Tegis jerlerde, baglar ushin kolayli zonalarinda bag kvartallari maydani 12-25 ga bolip turi muyishli boliui kerek. Miyue terekleri menen korgaushi agashlarinin uzin tarepinen araligi 7-9 m xam kelte tarepinen 10-12 m bolip, bag korgaushi polosalarin otirgiziu baglardi otirgiziudan 2-3 jil burin baslaniui kerek. Baglarda kerekli jukler tasiu ushin magistral, aylanba, kvartal aralik xam kletkalar aralik jollari kuriladi, olar 7-9 m den 4-5 m Ge deyin. Jollar bagtin uzin tarepinen 100-180 m-den kuraladi.
Kvartallar ishinde pisiu uakitlari saykes keletugin bir poroda xamde sortlari menen egiu kerek, ayrim uakitlarinda jaz piser sortlari menen olardi shanlandiriudi jaksiliu ushin toliktiriliui mumkin. Shanlaniu jaksi otiu ushin bir kvartalda oz-ara jaksi shanlanatugin bir uakitta pisetugin xam gulleytugin ush sorttan kem bolmaui kerek. Kvartalda sortlar 50 m eni.

32-súwret. Miywe nállerin jaylastırıw sxemasi

Baglardi korgaushi polosalar ushin miyue, dekarativ xam puta osimliklerinin kerekli mugdarlarin, 3-5 strax fond penen kosa aniklau ushin: Otirgiziu ushin kerekli bolgan egisli materiallar mugdarin aniklau.

11-keste

Poroda, sort	Otirg`iziw sxemasi	1 ga o`simlikler sani dana	Proekt maydani ga	Kerekli planlast. maydang`a	o`simlikler sani strax fond	Min` barlig`i