7 tema. Polimeraza shinjirli reaksiya (pzr) Joba

7 tema. Polimeraza shinjirli reaksiya (PZR)
Joba :
3. Dnk niń tábiy replikatsiniń basqishlari
4. Dnk denaturatsiyasi.


asosiy adabiyotlar.
1. Syurin v. N., belousova r. V., fomina n. V. Veterinarnaya virusologiya. Uchebnik m. Kolos 1984 g.
2. Trotsenko n. I., belousova r. V., preobrajenskaya e. A. Praktikum po veterinarnoy virusologii. M. Agropromizdat 1989 g.
3. Syurin v. N., fomina n. V. Chastnaya veterinarnaya virusologiya. Spravochnaya kniga m: kolos 1979 g.
4. X. K. Bazarov., a. B. Abdulakimova “veterinariya virusologiyasi” samarqand - 2017 y.
5. N. James maclachlan & edward j. Dubovi “fenner's veterinary virology” usa 2011.
qosimsha ádebiyatlar :
6. S. Luriya., dj darnell., d baltemor., e. Kempbell. Obchaya virusologiya. Izd. «mir»m. 1981 g.
7. P. N. Búrgesov. Rukovodstvo po vaksinnomu i sivorotochnomu delu. M. Meditsina 1978 g.
8. M. V. Zemskov., m. N. Sokolov., v. M. Zemskov. Osnovi obchey mikrobiologii, virusologii i immunologii. Izd. «kolos» m. 1972 g.
tayanch iboralar
amplifikatsiya, denaturatsiya, deteksiya, kontaminatsiya, praymer, sorbent.
úyreniwden maqset
pzr tiykarǵi principleri, pzr ga tásir etiwshi sharayat hám faktorlar, pzr túrleri, pzr laboratoriya reti kelgennen joybarlaw hám kontaminatsiyani baqlaw, jetiskenlikleri hám shekleniwi, 1983 jilda Kery Mullis tárepinen ashilǵan, jańaliq 1985 jilda birinshi bar baspadan shiǵarilǵan, 1993 jilda ximiya páni boyinsha nobel siyliqina iye bolǵan.
pzr ne, bul usil ne ushin kerek?
pzr usili laboratoriya sharayatinda dnk bir bólegin amplifikatsiya etiledi, málim izbe iz jaylasqan eki jin araliǵin.
jalǵiz dnk nusqasinan shegaralanbaǵan sandaǵi nusqa islep shiǵariw.
onsha kóp bolmaǵan dnk spetsifik fragment materialinan tez hám arzan nusqa kóshiriw.
pzr emlewi: úskeneler, mikropipetkalar, termotsikler, elektroforez ushin úskeneler, energiya deregi, foto hújjetler ushin úskeneler, pzr analizdiń basqishlari, úlgi, rnk hám dnk ajiratiw, pzr ónimlerin deteksiyalaw.
maǵliwmatti analiz qiliw.
rnk hám dnk ajiratiw.
fenol hám xloroformnan paydalaniw usili, kremniy sorbentin qóllaw usili, qaynatiw usili, sorbentlerden paydalaniw usili chelec / instagene
3 basqishdan shólkemlesken, 30 -40 cikller:
1 basqish - matritsalardiń denaturatsiyasi (1 daq. 950 c)
2 basqish - praymerlerdi kúydiriw (45 sekund. 55-650 c)
3 basqish - praymerlerdi uzaytiriw (2 daq. 720 c)
bul 3 basqish pzr de amplifikatsiyani bir ciklin quraydi
pzr ga tásir etiwshi sharayat hám faktorlar
qospa : dnk matritsalar, nukleotidlar, magniy xlorid (mg2+), dnk -polimeraza (taq), praymerlerdiń kompozitsiyasi, pzr ingibitorlari
gemoglobin, geparin, immunoglobulin, ot kislotasi, mukopolisaxaridlar, (qaqiriq, shilimshiq), gormonlar, fermentler (proteinaza), metall ionlari (ca2+, fe3+), duzlar (ot suyiqliǵi )
pzr túrleri
1. Qaytar trankriptazali pzr
2. Uyali pzr
3. Íssi startli pzr
4. Sanaqli pzr
5. Multipleks pzr
6. Ín situ pzr
7. Real waqittaǵi pzr
pzr laboratoryasi bólmelerin joybarlawdiń tiykarǵi basqishlari
reagentlardi tayarlaw xanasi.
úlgilerge qayta islew xanasi.
eń pataslanǵan bólme awhalin sheship basqa xanaǵa kirisiw xanasi.
pzr ónimlerin deteksiya hám amplifikatsiya qiliw xanasi .
kontaminatsiyani baqlaw.
fizikaliq usil :
reaksiyaǵa tayarliq zonasin ajiratiw (amplifikatsiyadan aldin ) hám (amplifikatsiyadan keyin), laboratoriya úskenelerinen maqsetke muwapiq paydalaniw, mudami aerozol ba'reri bar nokonechniklardan paydalaniw. Avtoklavlaw hám álikvotirlaw (bolip - bolip isletiw), qadaǵalawdaǵi úlgilerdi qosiw.
ximiyaliq usil :
ub nurlantiriw, utf (ditr) (uratsil - dnk, glikozilaza (ung)
pzr - qolayliǵi.
dnk - spetsifik fragmentlerin kem muǵdardaǵi materialdan nusqa kóshiriw tez, arzan hám ápiwayi. Radioizotop hám uwli zatli preparatlardan paydalanilmaydi. Pzr - ónimlerin ekspotentsial toplaniwi (úlgindegi dnk diń 1-2 nusqasin ushiratiwǵa múmkinshilik bar). Makro hám mikroorganizmlerdi genetikaliq materialda ushiratiwdiń joqari spetsifikligi.
pzr shekleniwi
kóp miynet etiwi, avtomatlastirilmaǵanliǵi tek ǵana razmerina qaray pariqlaw islep shiǵariwdin jetkilikli bolmawi.
nátiyjeler nomerlerde kórsetilmegenligi.
bromli etil menen boyawdi, san tárepten bahalaw qiyin.
ámeldegi dnk sani bar ekenligi menen mudami házirde emes, kem sezgirlliq.
pzr keyin álbette qayta kórip islep shiǵiw talap etiledi.
nátiyjeler interpretatsiyasi subiektiv boliwi múmkin.
xulosa
dnk spetsifik fragmentleri nusqalarin kóplegen aliwǵa múmkinshilik beretuǵin ápiwayi usil bolip tabiladi
pzr ush tiykarǵi basqishdan ibarat : denaturatsiya, kúydiriw hám uzatiw.
jumistiń tabisli shiǵiwi, reaksion qospani jetilisken tayarlaw hám cikller sharayitin ornatiw.


Qadagalaw savollar.
1. Pzr ne, bul usil ne ushin kerek?
2. Pzr túrleri
3. Praymer tug'risida túsinik