7-variant 1– topshiriq. Gimnastikada so’z metodidan foydalanish asoslari. Reja
Download 52.26 Kb.
|
113593 answer 7 mamajonov
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2 – topshiriq. Test
|
7-variant 1– topshiriq.Gimnastikada so’z metodidan foydalanish asoslari. Reja Kirish
Gimnastikada so’z metodidan foydalanishning ta’siriga tavsif a) faoliyatni bajarish metodi. b) ma’lumotni o’zlashtirish metodi. v) faoliyatni analiz qilish va baxolash metodi. Gimnatikada so’zdan foydalanishga talablar. Yakuniy qism Xulosa
Mashg‘ulotni asosiy qoidalari va tashkil qilinishi Jismoniy tarbiya 1926-1927 yillardan boshlab boshlang‘ich maktablarda 1929 yildan esa, oliy о‘quv yurtlarida о‘quv fani sifatida kiritildi. Jismoniy tarbiya institutlari kо‘plab yangi vazifalarni hal etishga qodir bо‘lgan malakali о‘qituvchilarni tayyorlab chiqara boshladi. Bu kadrlar gimnastika nazariyasi va metodikasi ishlab chiqishda yetakchi rol о‘ynay boshlaydi. Gimnastika mashg‘ulotlarida hayotiy zarur kо‘nikma hamda malakalar shakllanadi va takomillashtiriladi. Gimnastika insonni estetik tarbiyalashning samarali vositasi hisoblanadi. Gimnastika mashqlarini ijro etish texnikasining gimnastikaga xos uslub talab qiladigan darajada mukammal bо‘lishi uchun harakatlar ravon va ifodali bо‘lishi, ijrochining harakatlari о‘ziga yarashadigan nafis bо‘lishi kerak. Gimnastika bilan shug‘ullanish natijasida kelishgan qaddi-qomatga ega bо‘lishadi, gavda tuzilishidagi nuqsonlar tuzaladi, gavdaning ayrim bо‘g‘inlari, umuman gavda yaxshi rivojlanishiga erishiladi. Nima sabablarga kо‘ra gimnastika mashg‘ulotida shikastlaniladi Gimnastika mashg‘ulotlarida nixoyatda xilma-xil mashqlar, shu jumladan, turmush va mehnat tajribasini kamdan-kam uchraydigan mashqlar ham qо‘llaniladi. Ular murakkab harakat faoliyatidan iborat bо‘lib, ularni ijro etish esa, о‘ziga xos sharoitlari bilan bog‘liq. 1. Shikastlanishning sabablari Gimnas t ika mashg‘ulotlarida mehnat va turrnush tajribasida nihoyatda kamdan kam uchraydigan xilma-xil mashqlar q o ‘llani ladi.Ular murakkab harakat faoliyatidan tashkil topib, ularni bajarish esa o ‘ziga xos sharoitlar bilan bog‘liq. Bu sharoitlarni belgilaydigan omillardan eng muhimi quyidagilar: 1. Gimnast ikaga oid jihozlarda, maxsus tuzilmalarda bajariladigan shaklan va ma zmunan xilma-xil b o ‘lgan ko'p sonli harakatlarning mavjudligi. 2. Gimnas t tanasining fazodagi holati doimo o ‘zgarib turadigan aylanma harakatlarning ko'pligi. 3. Uchib tushayotganda va yerga q o ‘nish chog‘ida harakatlarni boshqara bilish. Gimnastika mashg‘ulotlarida shikastlanishga yo‘l qo‘ymaslik uchun xavfsizlik texnikasiga rioya qilishga qaratilgan choralar ko‘rilishi kerak. Qu y id a g i l a r j a r o h a t l a n i s h n i n g asos iy sababla r i b o ' l i s h i mumkin:
1. Mashg'ulot tashkil qilish qoidalariga va mashg'ulot uslubiyatiga rioya qilmaslik. 2. Jihozla r va jihozlarni o'z vaqtida tekshirib turmaslik. 3. Sanitariya-gigiyena shartlarini buzish. 4. Shifokor nazorati yo'qligi yoki muntazam ravishda o'tkazib turmaslik. 5. Shug'u llanuvchila r o' r tasida tarbiyaviy ishlarni yetarli olib bormaslik. 6. Shug'ullanuvchilami yangi va murakkab mashqlarni bajarishga j i smonan tayyor emasligi. Jarohatlanishning oldini olish maqsadida mashg'ulot va musobaqalar o'tkazishdan oldin quyidagi talablarga amal qilish kerak: 1) o'q u v hujjatlari (rejalar, m a ’ruza matnlar )ni tayyorlab qo'yish;
2) ma sh g 'u lo t o' tka z i ladigan joylarni sani tar iya-gigiyena talablariga qanchalik tayyorligini, sport buyumlari va jihozlarni buzuq emaslig ini, shug'u l lanuvchi larning sport kiyimi va poyafzalini gigiyena talablariga qanchalik javob berishini tekshirib ko'rish; 3) gimnastning sog'lig'i yomonlashishi oqibatida yoki biron boshqa sabablar natijasida sodir bo'lgan oraliqdagi uzilishdan keyin mashg'ulotga, musobaqalarga qatnashishga ruxsat berilganligi haqida shifokorning ruxsatnomasi bor-yo'ql igini tekshirib ko'rish. Mashg'ulot o'tkazilayotgan vaqtda quyidagi shartlar bajarilishi kerak: 1) mashg'ulotlarni tashkilashtirishning barcha qoidalariga rioya qilish; 2) mashg'u lot oldidan har bir jihozlarning mahkamlanadigan joylarini mus tahkaml igini , gimnas t ika to'shaklar ining j ihozlar oldiga qanday to'shalganligini, magneziya va kanifolning sifatini tekshirish; 3) zamonaviy o'rgatish, ilg'or pedagogik texnologiyalardan foydalanish,pedagog-murabbiyni talaba-sportchiga mohirl ik bilan ko'maklashishi va uni muhofaza qilish. 2. Shikastlanishning oldini olish choralari Yuqorida qayd etilganidek, mashg'ulotlarning yomon tashkil etilishi talaba-sportchilarni jarohatlanishiga asosiy sabablardan biri hisoblanadi. Shu jihatdan o'qituvchi va murabbiylarga quyidagilarni tavsiya etamiz: 1. Ha r bir mashg'ulotning jadvali va rejasiga qat ’iy rioya qilish. 2. Shug'u l lanuvchi larda ongli ravishda intizomli bo'lishni tarbiyalash, ulardan h amma ko'rsatmala r bajarilishini talab qilish. 3. Ha r bir shug'ul lanuvchining xatti-harakatlarini munta z am ravishda nazorat qilishni ta'minla sh, ularga gimnast ika ko 'p - kurashining bir turidan ikkinchisiga o'zbilarmonlik bilan o'tishga ruxsat bcrmaslik. 4. Shug'ullanuvchilarga jihozlar. depsinish va yerga qo'nish joylari yaxshi ko'rin ib turadigan bo'lishi kerak. Jihozlarni shug'ull anuvchilar mashq bajarganlarida bir-biriga tegib ketmaydigan qilib o'rnatis h. 3. Muhofaza qilish va yordam ko‘rsatish Gimn a s t ik a ma shg'ulot la r ida muhofa z a qilish va y o rd am ko'rsat ish gimnastik a mashqlar i tcxnikasini o'rganish vazifasini muvaffaqiyatli hal etishga emas, balki talabalarning jarohatlanishi ro'y berishiga ham yo'l qo'ymaslikka imkon beradi. Ma s h q b a j a r u v c h i s p o r t c h i ma s h q ba ja r i sh j a r a y o n i d a muvaffaqiyatsizlikka uchraganda o'qituvchi yoki uning sherigi unga o'z vaqtida yordam berishga tayyor turishini muhofaza qilish, deb tushunish kerak. Muhofaza qilishdan yordam ko'rsatishning farqi, yordam ko'rsatganda qo'llab yuborish. turtki berib qo'yish, sportchi bajarayotgan mashqlarni ketma-ket ligini ta’minlash uni ≪surib borish≫ deb nazarda tutiladi. Muhofa z a qilish va yordam ko'rsatish, ayniqsa, murakkab harakatlar bajarilayotganda katta ruhiy ahamiyatga ega bo'ladi. Turli gimnastik a mashqlari texnikasini o'z la shtirayotganda murabbiy tomonidan amaliy vordam ko'rsatish shug'ullanuvchilarda aniq harakat tasavvurining shakllanishiga ko'maklashadi. Quyidagilar amaliy yordam ko'rsatishnmg asosiy turlariga kiradi: a) mashqlarni bajarishdagi harakatni vo'nalishi bo'ylab ≪surib borish≫;
b) harakatning eng murakkab qismida birozgina ko'mak berish; d) shug'ul lanuvchini statik holatlarda qo'llab-qiuvvatlash. ≪Surib borish≫harakatni bir butun holda o 'rganib olishni osonlashtiradi. ≪Surib borish≫dan foydalanilganda o'q ituvchi talabasportchining faoliyatini buzmaydigan darajada jismoniy kuch sarflab yordam berishi lozim. Biroz yordamlashib (turtki berib) yuborish harakatning alohida qismlari bajarilayotganda qo'llaniladi, xolos. Shug'u l lanuvchi dastlabki, oraliq va pirovard hola tlarda bo' l - ganida, ayniqsa, gimnast o'z kuchini yetarlicha to'g'ri sarflay olmavdigan vaqtlarda murabbi y uni qo'llab-quvvatla b turadi. Murabbiy qo'llab-quvvatla sh paytida gimnastning gavdasi jihozga nisbatan to'g'ri holatda (masalan, osilish, tayanish) bo'lishiga ko'maklashadi yoki kerakli vaqtda sportchiga qo'llarni almashtirishga imkon yaratib beradi. Chunonchi . oldinga siltanib turib orqaga aylanishni (qo'shpoyalarda) o' rganavotganda o'q i tuvchi shug'u l lanuvchini oldinga siltanishning eng yuqori nuqtasida tutib turadi, aylanishdan kcvin unga qo'llarini vog'ochlarga o'z vaqtida va to'g 'r i qo'yib olishiga yordam beradi. Amaliy yordamning turli xillaridan foydalanish natijasida gimnastda to'g' r i harakat tasavvurlari shakl lanadi, bu tasavvurlar mashqlarni mustaqi l bajarish jarayonida mu h im rol o'ynaydi. Mashqlarni bajarish texnikasi takomi llasha borgan sari talabasportchilarga yordamlashishda sarflanadigan kuch darajasi kamaya borib, keyinchalik mutlaqo to'xtatiladi. Tayanib sakrash. j ihozlardan sakrab qo'n ish va boshqa ma shqlarni bajarishda, odatda, shug'ullanuvchilarning bilagi yoki yelkasidan tutib yordam beriladi. Ayrim paytlarda ko'm aklashishda ikki kishi qatnashadi. Baland j ihozl arda yordam berib turish uchun maxsus kursilarga, b a ’zan esa yog'och otga, ≪eshak≫ka va h.k.larga chiqib olinadi. Gimnast ika mashg'ulotlarida muhofaza kamarlari (lonjlar), parolon to'shalgan chuqurchalar va boshqa texnik vositalar keng qo'llaniladi. Murakkab mashqlarni o'rganishning dastlabki bosqichlarida ko'pincha talaba-sportchilarning qo'llarini jihozlarga maxsus sirtmoqlar yordamida boylab qo'yiladi. Texnik vositalar yordamida muhofaza qilishga katta ahamiyat berish bilan birga, bu ishda haddan oshib ketmaslik kerak, chunki talaba-sportchi murabbiyni yordamisiz bir narsa qilishga o'z ida bo'lgan ishonchni yo'qotib qo'yadi, ba'zi talabalarda esa haddan tashqari qo'rquv paydo bo'ladi, natijada ular shikastlanib qolishlari h am mumkin. Yordam ko'rsatish va muhofaza qilish vositalaridan qisqartiradi va shug'ullanuvchilarga ruhiy to ‘siqlardan o ‘tib olishda (q o ‘rquvni yengishda) jiddiy yordam ko'rsatadi. Asabi mus tahkam b o ' lmag an talabada yangi va rnurakkab mashqlarni bajarish jarayonida qo'rquv paydo bo'lish bilan bog‘liq b o ‘lgan barcha qiyinchiliklarni tezda yengib keta oladi. Sportchining bu salbiy hissiyotiga qarshi mashqlarni murakkablik darajasini astasekin oshirib borish yo‘li bilan kurashish kerak bo'ladi. Bunga esa o'r gatilayotgan mashqlar tuzilmasini o'zgartirish yo'li bilan. j ihozlar balandligini asta-sekin ko'tar ish, amal iy yordam ko'rsatish darajasini kamaytirish, masalan, q oMda ushlab ishlatiladigan kamar yordamida muhofaza qilishda faqat qo'l bilan muhofaza qilishga o'tish yo'li bilan erishish mumkin. Mashq n o to ‘g‘ri bajarilsa, gimnastga shu elementni darhol takrorlash tavsiya etiladi. Mashqlarni xavfli elementlarini bajarishga sportchini undash uchun murabbivla r har xil yo'l tutishadi. Ba’zi hollarda sportchi qo'rqadigan hech narsa yo'qligi va muhofazaning pishiq ekanligiga ishontirishga harakat qilinadi, b a ’zan esa buyruq beriladi. Ba’zan esa gimnastikachining asab tizimini tiklash maqsadida, o'rgatishni biroz to'x tatgan m a ’qul. Muhofaza qilish va jismoniy yordam ko'rsatish bir-biri bilan bog'liq. Mashqlar mustaqil bajarilib, amali y yordam ko'rsatish bilan muhofaza qilish minimal darajada bo'lganida esa o'z-o'z ini muhofaza qilish hal qiluvchi ahamiyatg a ega bo'lib qoladi. Ta laba ma sh q l a rn i mus taqi l bajarar ekan, u o 'z in i o'z i muhofaza qilish usullarini bilib olishi zarur. Talaba muhofaza vositalari yordamida mashq qilayotganida mu h o f a z a qi luvchi shaxs (murabbiy yoki o'qi tu v ch i ) ma shq ba t amom tugagunga qadar, ta labaning harakatini diqqat bilan kuzatib turishi, ayniqsa, yerga qo'n ishini kuzatishi zarur, chunki bi ror muvaffaqiyatsiz lik nati jasida qulab tushib shikastlanishi mumkin.
Muhofaza qilish usullari muhofaza qiluvchining va sportchining sliaxsiy xususiyatl ariga (bo'y i, vazni, j i smoniy kuchi , harakat tezligi, kaftlarining o'lchami va h.k.larga) bog'liq. Muhofaza qiluvchi quyidagilarni bajarishi shart: a) mashqni bajarish texnikasini yaxshi bilishi va sharoitga qarab muhofaza qilish hamda yordam ko'rsatishga qulay joyni tanlashi; b) gimnastning mashq bajarishiga xalaqit berrnay muhofaza turl aridan mohi rona foydalanish; d) talaba-sportchilarning shaxsiy xususiyatlarini bilishi; jarohatlanishning oldini olish maqsadida shug‘ullanuvchilardan so‘rov yo'li bilan o'rganiladigan mashqlar texnikasi (jihozni qo'yib chi qish, tanani yozish, siltama harakatlar va h.k.lar) haqida talabalar qanchalik yuqori bilimga ega ekanliklarini aniqlab olgan ma ’qul. Ayniqsa, charx aylanishlar (halqalarda, yakkacho'p larda) bilan bog'liq mashqlarni bajarish oldidan umumiy va mushaklarni chigalini yozish maxsus mashqlarning yetarlicha bajarilmasligi jarohat - lanish sabablaridan biri bo'lishini yoddan chiqarmaslik lozim. Mashg'ulotlarda sakrash va baland joylardan sakrab qo'n ish mashqlariga ham haddan ortiq berilib ketmaslik kerak. 4. Muhofaza qilish va yordam ko‘rsatish usullariga o ‘rgatish Talabalar gimnastik a mashqlari texnikasini o'zlashtirib borish bilan bir vaqtda. o'qituvchi rahbarligida, o'rtoqlariga amaliy yordam ko'rsatish va muhofaza qilish usullarini ham o'rganishlari kerak. O'q i tuvchi oldin muhofaza qilish va yordam ko'rsatish usullarini, yangi elementn i o'rgatish jarayonida ko'rsatgan holda tushuntirib beradi. Keyin har bir talabaga yordam ko'rsatish va muhofaza qilishga ruxsat beriladi. O'qituvchi esa mashq bajarayotgan talabaning boshqa tomonida turib muhofaza qilish bilan bir vaqtda muhofaza qilish uchun turgan talabani o'z vazifasini qanday bajarayotganini kuzatib boradi. Talaba yordam ko'rsatish va muhofaza qilish usullarini bilib olganiga ishonch hosil qilgandan so'ng o'q ituvchi unga o'z sheriklarini muhofaza qilishni ishonib topshirishi mumkin, biroq o 'q i tuvchi shogirdini xatoga yo'l qo'yganini sezib qolsa, u mashq bajaruvchi taiabaga yordam qilish uchun tayyer bo'lishi kerak. Ta laba - spor tchi ia r muhofa z a qilish va yordam ko'r sat ish k o 'n ikma l a r in i mu s t a h k am egal lab o lg an la r id a n keyingina. o'q i tuvchi ularga bir-birini mustaqil muhofaza qilishni ishonib topshirsa bo'ladi. O'q ituvchi har gal navbatdagi talabaga muhofaza qilishga ijozat berish oldidan, undan qanday muhofaza qi lmoqchi ekanini sc'rab ko'rishi kerak. Talabalar mashqlarni bajarish jarayonida muhofaza qilishni yaxshi bilishsa ham, o'qituvchi muhofaza qiluvchilarni diqqat bilan nazorat qilib turishi kerak. Mashg'ulot jarayonida muhofaza qiladigan talaba oldiga qo'yiladigan taiab mashq bajaruvchi oldiga qo'yilgan talabdan qattiqroq bo'ladi, chunki muhofaza qiluvchining xatosi lining sherigini shikastlanishiga olib kclishi mumkin . Charchagan yoki mas'uliyatni sc/maydigan talabani muhofaza qilishga qo'yis h qa t ’iyan man etiladi. Talabalarga muhofaza qilish va vordam ko'rsatishning barcha usullarini o'rgatish shart. Bunda gimnastika mashqlarining harbirida shu ma shqning o'ziga xos muhofaza qilish usullari, xavfsizlik choralari mavjudligini yoddan chiqarmaslik kerak. Shifokor nazorati va o ‘z -o ‘zini nazorait qilish — shikastlanishning oldini olish Yuqori toifali spor tchi larni tarbiyala shdagi muvaffaqiyat asosan, ularning sog'lig'iga bog'liq. Gimnas t lar bir yiIda kamida ikki mart a tibbiyot ko'rigidan o'tishi shart. 0 ' z - o ‘zini nazorat qilish alohida ahamiyatga ega boMib, uning natijasi gimnastga va uning tarbiyalaydigan ustoziga sportchining salomatlik darajasini kuzatib borish imkonini be rad i. Talaba-sportchi mashg'u lot lardan so'ng o'zini qandav his etayotgani, kavfivati. charchash darajasi, vazni, mashg'ulotgacha t inch holatda. bcvosita mashg'ulotdan oldin, mashqlar bajarish jaravonida yurak tomirlari urishini, ishtahasining qandav holatda ekanligini maxsus kundalik daftarda qayd etish kerak. Mashg'u lot oldidan o ‘qituvchi shogirdlaridan ularni kavfivati, o'zini qandav his etayotganini, mashq bajarishga ishtiyoqi boryo'ql igi ni bilib oladi. Shogi rdlar cha rchaganla r idan yoki o ‘z sog'lig'idan shikoyat qilishsa. ustoz shogirdlariga nisbatan kerakli choralar koLrishi (o'sha kunga belgilangan rcjani o'zgartirishi, yuklamani kamaytirishi. murakkab mashqlar bajarishga shoshilmasligi) kerak.
Qattiq toliqqan talabalarni mashg'u lot jarayonidan oldin bilib olishi darkor. Quyidagilar charchoqning asosiy belgilariga kiradi: 1) s p o r t ch in i d i q q a t - e ' t ib o r in i n g susavis ii i, ma sh q l a rn i bajarishda lanjlikva ioqaydligi; 2) mashqlarni bajarish sifatining yomoniashishi: 3) harakat iar koordinatsiyasining buziiishi: 4) rangini o'chishi. oyoq-qo' lning titrashi va h.k.lar. Ay rim hollarda talaba-sportchilarni shifokor n;izoratidan o'tib kelish uchun yuborish zarur. Qattiq eharchashning oldini olish uchun quviaagilarni bajarish zarur 1. Mashg‘ulotlarda yuklamalarni to ‘g ‘ri rejalashtirishni tartibga solib borish. 2. Bir xildagi harakatlari bor, murakkab mashqlarni (aylanish, umbaloq oshish, yumalash, qattiq joyga tushadigan sakrashlar) bajarmaslik. 3. Mashqlarni bajarishda yengillashtiradigan shart-sharoitl ar (yordam ko‘rsatish, muhofaza qilish, texnik vositalar, yordamchi mashqlar)dan foydalanish. 4. Umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlik vositalaridan oqilona foydalanib J i smoniy sifatlarni tartibli ravishda takomillashtirib borish. Bu sharoitlarni belgilaydigan omillardan eng muhimi quyidagilardir. Jihozlarda ijro etilganda shaklan va mazmunan xilma-xil bо‘lgan kо‘p miqdordagi harakatlarning mavjudligi. Gavdani fazodagi holati doimo о‘zgarib turadigan aylanma harakatlarni kо‘pligi. Uchib tushayotganda va yerga tushish chog‘ida harakatlarni boshqara bilish. Gimnastika mashg‘ulotlarida shikastlanishga yо‘l qо‘ymaslik uchun xavfsizlik qoidasiga rioya qilishga qaratilgan butun choralar kо‘rilishi kerak. Quyidagilar shikastlaganishga asosiy sabab bо‘lishi mumkin. Mashg‘ulot tashkil qilish qoidalariga va mashg‘ulot metodikasiga rioya qilmaslik. Jihozlar va inventarni vaqtida tekshirib turmaslik. Sanitariya va gigiena shartlarini buzish. Vrach nazorati yо‘qligi yoki muntazam ravishda о‘tkazib turmaslik Shug‘ullanuvchilar о‘rtasida tarbiyaviy ishlarning yetarli olib borilmasligi. Shikastlanishning oldini olish maqsadida mashg‘ulot va musobaqalar о‘tkazishdan ilgari quyidagilarga amalga oshirilishi kerak. О‘quv xujjatlarini tayyorlab qо‘yish. Mashg‘ulot joylarining sanitariya-gigiena talablariga qanchalar mosligi, shuningdek, jihoz va iventarlar buzuq emasligini, shug‘ullanuvchilardan har birining sport kostyumi va oyoq kiyimi gigena talablariga fanlar muvofiqligini tekshirib kо‘rish. Gimnastikachining sog‘lig‘i yomonlashishi oqibatida orada uzilishdan keyin mashg‘ulotga qatnashishga ruxsat beriganligi xaqida vrachdan ruxsatnomasi bor-yо‘qligi tekshirib kо‘rish. Mashg‘ulot о‘tkazilyotgan vaqtda quyidagilar bajarish kerak. Mashg‘ulot о‘tkazishning barcha qoidalariga rioya qilish; Mashg‘ulot oldidan har bir sinerredning maxkamlanadigan joylarining mustahkamligini tekshirish. Zamonaviy о‘rgatish metodlaridan foydalish moxirlik bilan kо‘maklashish va muhofaza qilish. Mashg‘ulotlarda shikastlanmaslik va uni oldini olish chora tadbirlari yuqorida qayd etilgan mashg‘ulotlarningina tashkil etilishi shikastlanishga asosiy sabablardan hisoblanadi. Shu jixatdan о‘qituvchi va trenerga quyidagilar tavsiya etiladi. Har bir mashg‘ulotning jadvali va dasturiga qatiy rioya qilish. Shug‘ullanuvchilarda ongli intizomlilikni tarbiyalash ulardan hamma kо‘rsatmalar bajarilishini talab qilib. Har bir shug‘ullanuvchilarning xatti harakatlarini muntazam nazorat qilish taminlash ularga kо‘p kurashning bir turidan ikkinchisiga о‘zbilarmonlik bilan о‘tishga ruxsat bermaslik. Shug‘ullanuvchilarni snaryadlar, debsinish va yerga tushish joylari yaxshi kо‘rinib turadigan joylarga qо‘yish. Snaryadlarni shug‘ullanuvchilar bir-biriga tegib ketmaydigan qilib о‘rnatish. Gimnastika mashg‘ulotlarida muhofaza qilish va yordam kо‘rsatish Gimnastika mashqlarni texnikasi bilib olish vazifasini muvafiqlashtirish rо‘y berishicha ham yо‘l qо‘ymaslikka ham imkon beradi. Muhofaza qilishdan yordam kо‘rsatishning farqi shundaki, yordam kо‘rsatganda qо‘llab yuborish turtki berib qо‘yish, shug‘ullanuvchi bajarayotgan harakatni traektoriyasi bо‘ylab uni “surib borish” nazarda tutiladi. Muhofaza qilish va yordam kо‘rsatish ayniqsa, qaltisroq harakatlar bajarayotganda anchagina ixologik ahamiyatga ega bо‘ladi. Quyidagilar jismoniy yordam kо‘rsatishning asosiy turlariga kiradi. a) harakat bо‘ylab “Surib borish” b) harakatning eng qiyin qismida ozgina kо‘maklashib yuborish; v) shug‘ullanuvchini statik holatda qо‘llab qо‘ltiqlash. «Surib borish» harakatni bir butun holda о‘rganib olish osonlashtiradi. «Surib borish»dan foydalanilganda о‘qituvchi о‘quvchining faoliyatini bо‘g‘maydigan darajada jismoniy kuch sarflab yordam berishi lozim. Ozgina yordamlashib (turtki berib) yuborish harakatning alohida fazalari bajarilayotganda qо‘llaniladi xolos. Jismoniy yordamning turli xillarida foydalanish natijasida gimnastikachidan tо‘g‘ri harakat tasavvurlari shkllanadiki, bu tasavvurlar mashqlarni mustaqil bajarish jarayobnida muhim rol о‘ynaydi. Mashqlarni ijro etish texnikasi takomillashib borgan sari о‘quvchilarning yordamlashishda sarflanadigan kuch darajasi kamaya borib, keyinchalik mutlaq tо‘xtatiladi. Muhofaza qilish va yordam kо‘rsatish bir-biri bilan bog‘liq. Mashqlar mustaqil bajarilib, jismoniy yordam kо‘rsatish bilan muhofaza qilish manimal darajada bо‘lgan muhofaza qilish manimal darajada bо‘lgan esa, о‘zini-о‘zi muhofaza qilish hal qiluvchi ahamiyatga ega bо‘lib qoladi. Shug‘ullanuvchi mashqlarni mustaqil bajarishni boshlar ekan о‘zini muhofaza qilish usullarini bilib olish zarur. Muhofaza qiluvchi quyidagilarni bajarish shart: a) Muhofaza tо‘rtlaridan gimnastikachining mashq qilishga xalaqit bermay moxiroina foydalanish. b) О‘quvchilarning inbividual xususiyatlarini bilishi. Shikastlanishlarning oldini olish maqsadida shug‘ullanuvchilardan sо‘rash yо‘li bilan о‘rganiladigan harakatlar texnikasi (jihozni qо‘yib yuborish, gavdani yozish, siltama harakatlar) haqida ular qanchalik bilimga ega ekanligini aniqlab olgan maqul. Muhofaza qilish va yordam kо‘rsatish usullarini о‘rganish. Shug‘ullanuvchi gimnastika mashqlari texnikasini о‘zlashtirib borish bilan parallel ravishda о‘qituvchi raxbarligida jismoniy yordam kо‘rsatish va muhofaza qilish usullarini ham о‘rganishlar kerak. О‘qituvchi oldin muhofaza qilish va yordam kо‘rsatish usullarini yangi elementini о‘rgatish jarayonida kо‘rsatib va tushuntirib beradi. Keyin har bir о‘quvchi yordami kо‘rsatish va muhofaza qilishga quyilari, о‘qituvchi esa, mashq qilayotgan muhofaza qilish bilan bir vaqtda turib muhofaza qilish bilan muhofaza qilish uchun turgan о‘quvchi о‘z vazifasini qanchalar uddalaganligi kuzatib boradi. О‘quvchilar muhofaza qilish va yordam kо‘rsatish kо‘nikmalari msutaxkam egallab olganlaridan keyingin, о‘qituvchi ularga bir-birini mustaqil muhofaza qilish ishonib topshirsa bо‘ladi. Birov о‘qituchi har gal navbattagi о‘quvchiga muhofaza qilishga ijozad berishidan oldin uni qanday muhofaza qilishini sо‘rashi lozim. Muhofaza qilayotgan о‘qituvchiga qо‘yilgan talab mashq bajaruvchiga bо‘lgan talabdan kattaroq bо‘lgan ma’lum chunki muhofaza qiluvchining salgina xatosi shikastlanishga sabab bо‘lishi mumkin. Charchagan yoki turgan о‘quvchini muhofaza qilishga qо‘yish qat’iyan man etiladi. Shug‘ullanuvchilarga muhofaza qilish va yordam kо‘rsatishning barsa usullarini о‘rgatish kerak. Bunga gimnastika mashqlarining har birida shu mashqning о‘zigagina xos muhofaza qilish xususiyatlari, xavfsizlik choralari, о‘zini muhofaza qilish usullari mavjudligini yoddan chiqarmaslik lozim. Jarohatlanishni oldini olish Har qanday jismoniy harakat paytida potensial shikastlanish havfi bо‘ladi. Jismoniy tarbiyani hamma aspektlarini о‘qitish mobaynida bu yerda yana bazi umumiy proseduralar borki, undan ishchilar talabalarning jarohat olish ehtimolini kamaytirishda foydalanishlari kerak. 1. Doimo atrof havfsiz va yumshoq bо‘lishiga, shu holatda saqlanishiga etibor berish. 2. Gimnastni ehtiyotkorlik bilan tayyorlab borish va bu jarayonda quvvati va kuchini oshirib borish. 3. Gimnastika elementlarini о‘rgatishdan oldin umumiy qо‘nish texnikasi va havfsiz yiqilish metodlarini о‘rgatish. 4. Gimnastika mazmunini boshlashdan oldin о‘quvchilarni qizitib olish. 5. Gimnastik harakatlarni о‘rgatishdan oldin havfsiz, zamonaiy elementlardan foydalanish. 6. Individual gimnastikachi qobilyatiga mos harakat tanlash. 7. Ogoh bо‘ling charchash gimnastikachini aniqligini kamaytirib, jarohat xavfini kuchaytiradi.1 Birinchi yordam va tez tibbiy yordam jarayoni Gimnastikachiga о‘rgatilganidan qat’iy nazar tez tibbiy yordam kо‘rsatish jarayonnini hamma ishtirokchilar tomonidan tushunilishlari kerak. Quyidagilar doimo tayyor turishi lozim: a) Qо‘llanma bilan tashqi telefon liniyasiga imkoniyat yaratish. b) Yaqin atrofdagi idoralar va ularga tegishli raqamlar. c) Tо‘liq jihozlangan birinchi yordam tо‘plami. Birinchi yordam uchun tafsiyalar vakolatli birinchi yordam tomonidan olinishi kerak. Baxtsiz hodisalar vaqtida tegishli о‘lchovlar sizning maktabingiz yoki mahalliy ta’lim muassasasi tomonidan о‘rnatilishi muhimdir.2 Eng kо‘p uchraydigan gimnastik jarohatlar Pо‘rsildoqlar ya’ni oyoqqa yaxshi tushmaydigan oyoq kiyimi va qо‘lni ishqalanishi sabab bо‘ladi. Shilinishi esa, mat va gimnastik jihozlar bilan ishqalanishi bilan vujudga keladi. Muskullarning shkastlanishiga esa, oz miqdorda tanani qizdirish sabab bо‘ladi. Muskullarning uzilishiga ortiqcha mashqlar bajarish sabab bо‘ladi. Tovon va bilaklarning pay chо‘zilishi. Pay chо‘zilishlari odatda bilak va tizza bо‘g‘imlari birlashgan joyda bо‘ladi, bunga esa, mashqlarni notо‘g‘ri bajarish sabab bо‘ladi. Kо‘karishlarga yiqilish va ishqalanishlar sabab bо‘ladi. Yangi shug‘ullanuvchilar uchun eng yaxshi maslahat zallarda shkastlanishni oldini olish yuzasidan kо‘nikmalarga ega bо‘lish. Zalda uchraydigan jiddiy jarohatlar suyak sinishi, umrtqa jarohatida esa, malakali tibbiy yordam darkor. Xullosa Gimnastika mashqlarini o‘rganishdan maqsad har qanday pedagogik jarayon singari, harakat ko‘nikmalarini, malakalarini shakllantirish va maxsus bilim olishlari uchun shug‘ullanuvchilaming o‘qituvchilar rahbarligidagi rejali faoliyatini uyushtirishdir.G imnastika mashqlarini o‘rgatish jarayonida quyidagi asosiy vazifalar hal etiladi: -shug‘ullanuvchilaming umumiy harakat va sport tayyorgarligi uchun ahamiyatli bo‘lgan harakat ko‘nikmalarini shakllantirish; -kuch, tezkorlik, qayishqoqlik, epchillik, chidamlilik singari jismoniy hislatlami tarbiyalash; Kasbiy - pedagogik ko‘nikmalami (maxsus o‘quv yurtlari talabalarida) shakllantirish. Gimnastika mashqlarini o‘rgatish jarayonida hal etiladigan alohida vazifalar har bir konkret holda harakat tuzilishini,uni bajarish sharoitining xususiyatlarini va o‘quvchilaming tayyorgarlik darajasini baholash asosida belgilanadi. Gimnastika mashg‘ulotlarida o‘zlashtiriladigan mashqlar xilmaxil boiib, ular gavda alohida qismlarining oddiy harakatlari, sodda, turish holatlaridan (asosiy turish, osilish, tayanishdan) to jismoniy va harakat qobiliyatlarini maksimal ishga solish bilan bog‘liq bo‘lgan murakkab harakat faoliyatlarigacha (masalan, halqalarda qo‘llami ikki yonga uzatib tayanish- chalishtirish, tumikdagi yoki erkin mashqlardagi uchlama salto) harakatlarini o‘z ichiga oladi. Shuninguchunba’zibirmashqlamio‘rganishosonko‘chadi. Bu mashqlamio‘zlashtiribolishuchunulamingbajarilishiniko‘rishyokinomlarini eslabqolishningo‘ziginakifoyaqiladi. Boshqamashqlamio‘rganish esauzoqmuddatmashqqilishbilanbog‘liqbo‘ladi. Yoshavlodningjismoniytarbiyasita’lim - tarbiyatizimining tarkibiyqisminitashkilqilib, o‘quvchivatalabalaming har tomonlamajismoniyvaruhiyfazilatlarinitarbiyalash, ulamihayot, mehnatvaVatanmudofaasigatayyorlash, o‘zidama’naviyboylik, axloqiypoklikvajismoniykamolotliknimujassamlashtirganyangi kishinishakllantirishkabioliyjanobmaqsaduchunxizmatqiladi. Gimnastikako‘pmuammolarinihalqiluvchi, ko‘pqirrali vositadir. Uningmashqlariorqalijismoniysifatlamirivojlantirish, to‘g‘riqomatnishakllantirish, sog‘liqnimustahkamlash, irodaviy fazilatlamitarbiyalash, harakatlamimohirona, yengilijroetishga o‘rgatishkabivazifalarmuvaffaqiyatlihaletiladi. Gimnastika - jismoniytarbiyadasturiningasosiybo‘limlaridan biridir. 0 ‘quvyurtlaridagimnastikamashg‘ulotlari, dastuming boshqabo‘limlarisingari, o‘quvchilamingjismoniytarbiyasining asosiyvazifalariningamalgaoshirishlozim. Gimnastikadarsiniqiziqarlivamazmunlio‘tkazishorqali o‘quvchilarqalbidan joy olishniqandayo‘qituvchihavasqilmaydi, deysiz? Ammo, buninguchunyuqorimalakagavadarsningbarcha qismlarinio‘tishdako‘pdan-ko‘pvositalarigavao‘tishmahoratiga egabo‘lmoqzamr.Siremaski, darslardabirxilvositalardanfoydalanish, samarali o‘tishusullariniqo‘llayolmasliko‘quvchilamizeriktiradi, ulaminggimnastikagabo‘lganqiziqishinivadarssamarasinipasaytiradi. Ко‘рyilliktajribavamaktablardagimnastikadarslariningo‘tilishinikuzatishlarshuniko‘rsatdiki, talabalarvatajribasizmutaxassislardarsvazifalarinibelgilash, uninguslubiytomonlariniyoritishvasamaralivositavauslubiyatlamitanlashdaqiynaladilar. - kelgusidakasbiyfaoliyatjoyida, turlita’limmuassasalariva sport tashkilotlaridajismoniytarbiyamashg‘ulotlarijarayonidagimnasitikamashqlarinio‘qitishdanazariybilimlarivaamaliyusullariningtalabalartomonidano‘zlashtirilishinita’minlashdaniborat. 2– topshiriq.Test
3– topshiriq.Jismoniytarbiyafanidangimnastikamavzusida 1 soatlikdarsishlanmasitayyorlash 1-sinf
Mavzu:a) Jismoniy tarbiya darslarida o’zini tutish va xavfsizlik qoidalarini o’rgatish; b) Saflanish va saf mashqlari (bir kishilik qatorga, safda turish, sanoqqa sanash); v) Qomatni tik tutib yurish mashqlari;d) “Bir qatorga saflaning”, “Hamma tеzda o’z joyiga”, “Charxpalak”, “Danak” harakatli o’yinlari. Maqsad: O’quvchilarni jismoniy sifatlarini, chidamlilik va tezkorlikni rivojlantirish. chidamlilikni oshirishga qaratilgan mashqlarni mustaqil bajarish qoidalarini bilish va ularga amal qilishni o’rgatish. Darsjihozi: Sekundamer, bayroqcha, xushtakvato’plar. O’tishjoyi: Sport zali, maydon. Sana: __________________ Sinf: 1-______ sinf
4 – topshiriq. Dars tahlili varaqasini to‘ldirish (kasbiy faoliyat olib boruvchi ish joyidagi pedagoglar darsini tahlil qilish): DARS TAHLILI VARAQASI «12»10 .2019 yil
Sinf yoki guruhi 7-A Fan Jismoniy tarbiya jurnaldagi o‘quvchilar soni _24 shundan _21 nafari darsga qatnashdi 3 nafari yo‘q 2 _ nafari kech keldi.
Darsning borishi 1. O‘tgan mavzuni takrorlash --- Basketbol to’pini ko’krakdan ikki qo’llab uzatish .Mashiqqni Ko’rsatibtushintiribberdi. O’quvchilarbirinketinmashiqnibajarishgakirishdi. 2. Yangimavzu ---Basketbolto’piniikkihatlabsavatgatashlashqonunqoidasinio’rgatish.
O’quvchilarxatokamchiliklarinio’rnidatushintibturdi . Topshiriqniyaxshibajargano’quvchilarniraxbatlantirildi. 3. Darsdako‘rgazmaliqurolvatexnikavositalaridanfoydalanish ___ Mavzunitushuntirishda Ko’rgazmaliquroldanfoydalanildi. 4. Darsgatavsif (g’oyaviy - siyosiy, ilmiy - nazariyvauslubiynuqtainazardan, vaqtbo‘yichato‘g’ritaqsimlanishi) _____ 5. Darsningyutuqlarivakamchiliklari
6. Fanlararoaloqadorligi, turmush, tabiat, ishlabchiqarishgabog’lashi 5. Darsningyakuni 6. Uygavazifa____ Basketbolto’piniikkihatlabsavatgatashlashqonunqoidasinio’rganibkelish. 7. O‘quvchilar sport kiyimigae’tibori _ O’qituvchidarsboshlashdanoldino’quvchilarga sport formasiningafzalliklarito’grisidaqisqachama’ruzao’tdi.
Darsberuvchi:Alijonov N. 5 – topshiriq. Gimnastikamavzusidagijismoniytarbiyadarsidan 10-15 daqiqalikfotovavideolavhatayyorlash 1 2 Download 52.26 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
