8- маъруза Мавзу: Насосларнинг таснифи. Насосларнинг асосий параметрлари

Сўриш баландлиги. Насос қурилмаси насос 1, пастки 2 ва босим ҳосил қилувчи 3 идишлардан, манометр М, вакуумметр В, сўриш 4 ва ҳайдаш 5 қувурларидан ташкил топган.

Насоснинг напорини аниқлаш учун 1-1 ва 0-0 кесимлари учун Бернулли тенгламасини сўриш режими учун ёзамиз. Таққослаш текислиги деб пастки идишдаги суюқлик сатҳини оламиз:
(8.1)

бу ерда р₁ – пастки идишдаги босим; w₁ – 1-1 кесимдаги пастки ҳажмдаги суюқлик тезлиги; H_сўр – сўриш баландлиги; w_сўр – сўриш қувуридаги суюқлик тезлиги; p_сўр – насоснинг сўриш босими; h_{сўр.йўқ} - сўриш қувуридаги йўқотилишлар.

Ҳайдаш режими учун 0-0 ва 2-2 кесимлари учун тузилган Бернулли тенгламаси (таққослаш текислиги деб насос ўқидан утган 0-0 текислиги олинади) қуйидагича ёзилади:

(8.2 )

бу ерда, p_уз – узатиш (ҳайдаш) босими; w_уз – ҳайдаш қувуридаги тезлик; H_уз – узатиш баландлиги; w₂ – 2-2 – кесимдаги юқори идишдаги суюқлик тезлиги; p₂ – ҳайдаш идишидаги босим; h_уз.йўқ - ҳайдаш қувуридаги йўқотилиш.

Сўриш ва ҳайдаш қувурларидаги тезликка нисбатан пастки ва юқоридаги идишлардаги суюқлик тезлигининг ўзгариши жуда кичик бўлгани учун, улар нолга тенг (w₁=0; w₂=0).

(8.1) ва (8.2) тенгламаларни ҳисобга олиб насоснинг напорини қуйидагича ёзиш мумкин:
(8.2а )
Сўриш билан ҳайдаш қувури ўзаро тенг бўлганда, ушбу тенгликни соддалаштириш мумкин бўлади, яъни w_сўр = w_уз. Суюқликни геометрик узатиш баландлиги эса, H_г = H_сўр + H_{уз ,} бундан қуйидаги тенглама келиб чиқади:


(8.3)

бу ерда h_йўқ=h_сўр+h_уз.йўқ - босимнинг умумий йўқотилиши.

Агарда юқоридаги ва пастки идишдаги босимлар тенг бўлса, яъни Р₂=Р_1, у ҳолда:

(8.4)

(8.3) тенгламага биноан, насоснинг босими, суюқликни геометрик баландлик H_г кўтаришга, идишлардаги босимлар фарқини, сўриш ва ҳайдаш идишлардаги гидравлик қаршиликларни енгишга сарф бўлади.

Горизонтал жойлашган қувур орқали сув узатилганда (H_г=0), насос босими фақат қаршиликларни енгиш учун сарфланади:


(8.5 )

Ишлаётган насоснинг босимини (напорини) вакуумметр H_в ва манометр H_м ларнинг кўрсаткичлари асосида аниқлаш мумкин:

бу ерда h – манометр ва вакуумметрлар орасида масофа.

(8.1) тенгламадан сўриш баландлигини кўриб чиқсак:

(8.6)