8-amaliy mashg‘ulot mavzu: Ochiqkalitlikriptotizimlaralgoritmlarinidasturlash Kirish

Topshiriqnibajarish:

0	A	11	L	22	W
1	B	12	M	23	X
2	C	13	N	24	Y
3	D	14	O	25	Z
4	E	15	P	26	\
5	F	16	Q	27	/
6	G	17	R	28	{
7	H	18	S	29	}
8	I	19	T	30	[
9	J	20	U	31	$
10	K	21	V	32	#

Axborotni rasshifrovka qilishda quyidagi munosabatdan foydalaniladi:

X(i)=(Y(i))^d (modn).
Misol. so‘zini shifrlash va rasshifrovka qilish talab etilsin. Dastlabki so‘zni shifrlash uchun quyidagi qadamlarni bajarish lozim.
1-qadam. p=3 va q=11 tanlab olinadi.
2-qadam.n=3*11=33hisoblanadi.
3-qadam. Eylerfunksiyasianiqlanadi.

4-qadam. O‘zaro tub son sifatida d=3 soni tanlab olinadi.
5-qadam. shartiniqanoatlantiruvchi e sonitanlanadi. Aytaylik, e=7.
6-qadam. Dastlabki so‘zning alfavitdagi xarflar tartib raqami ketma-ketligiga mos son ekvivalenti aniqlanadi.
Blok uzunligi butunsonlarichidan shartiniqanoatlantiruvchi minimal son sifatidaaniqlanadi. n= 33 bo‘lganligisababli =6.
Demak, dastlabkiSarvarmatni
X(i) ≤ < 18, 0, 8, 3, 0, 1, 3, 20, 11, 11, 0 >
ketma-ketlikko‘rinishidaifodalanadi.
7-qadam.X(i)ketma-ketligiochiqkalit {3,33} yordamidashifrlanadi:
T = SAIDABDULLA
Y(1)=(S) =18^3 (mod 33) = 24 = Y
Y(2)=(A) = 0^3 (mod 33) = 0 = A
Y(3)=(I) = 8^3 (mod 33) = 17 = R
Y(4)=(D) = 3^3 (mod 33) = 27 = /
Y(5)=(A) = 0^3 (mod 33) = 0 = A
Y(6)=(B) = 1^3 (mod 33) = 1 = B
Y(7)=(D) = 3^3 (mod 33) = 27 = /
Y(8)=(U) = 20^3 (mod 33) = 14 = O
Y(9)=(L) = 11^3 (mod 33) = 11 = L
Y(10)=(L) = 11^3 (mod 33) = 11 = L
Y(11)=(A) = 0^3 (mod 33) = 0 = A

T1 = YAR/AB/OLLA

Shifrlanganso‘z Y(i)=< 24, 0, 17, 27, 0, 1, 27, 14, 11, 11, 0>
Shifrlangan so‘zni rasshifrovka qilish maxfiy kalit {7,33} yordamida bajariladi.:
Y(1) = (24^7)(mod 33) = 18
Y(2) = (0^7)(mod 33) = 0
Y(3) = (17^7)(mod 33) = 8
Y(4) = (27^7)(mod 33) = 3
Y(5) = (0^7)(mod 33) = 0
Y(6) = (1^7)(mod 33) = 1
Y(7) = (27^7)(mod 33) = 3
Y(8) = (14^7)(mod 33) = 20
Y(9) = (11^7)(mod 33) = 11
Y(10) = (11^7)(mod 33) = 11
Y(11) = (0^7)(mod 33) = 0
Dastlabki son ketma-ketligirasshifrovkaqilingan
X(i) ≤ < 18, 0, 8, 3, 0, 1, 3, 20, 11, 11, 0 >

ko‘rinishidadastlabkimatn<SARVAR>bilanalmashtiriladi.

Keltirilganmisoldahisoblashlarningsoddaligini ta'minlash maqsadida mumkin bo‘lgan kichik sonlardan foydalanildi.
El-Gamalsistemasicheklimaydonlardadiskret logarifmlarning hisoblanish murakkabligiga asoslangan. RSA va El-Gamal sistemalarining asosiy kamchiligi sifatida modul arifmetikasidagi murakkab amallarning bajarilishi zaruriyatini ko‘rsatish mumkin. Bu o‘z navbatida aytarlicha hisoblash resurslarini talab qiladi.
Mak-Elis kriptosistemasidaxatoliklarnituzatuvchi kodlar ishlatiladi. Bu sistema RSA sistemasiga nisbatan tezroq amalga oshirilsada, jiddiy kamchilikka ega. Mak-Elis kriptosistemasida katta uzunlikdagi kalit ishlatiladi va olingan shifrmatn uzunligi dastlabki matn uzunligidan ikki marta katta bo‘ladi.
Barchaochiqkalitlishifrlash metodlari uchun NP-to‘liq masalani (to‘liq saralash masalasi) yechishga asoslangan kriptotaxlil metodidan boshqa metodlarining yo‘qligi qat'iy isbotlanmagan. Agar bunday masalalarni yechuvchi samarali metodlar paydo bo‘lsa, bunday xildagi kriptosistema obro‘sizlantiriladi.
Yuqoridako‘rilganshifrlashmetodlarining kriptoturg‘unligi kalit uzunligiga bog‘liq bo‘lib, bu uzunlik zamonaviy sistemalar uchun, loaqal, 90 bitdan katta bo‘lishi shart.
Ayrim muhim qullanishlarda nafaqat kalit, balki shifrlash algoritmi ham mahfiy bo‘ladi. Shifrlarning kriptoturg‘unligini oshirish uchun bir necha kalit (odatda uchta) ishlatilishi mumkin. Birinchi kalit yordamida shifrlangan axborot ikkinchi kalit yordamida shifrlanadi va h.
Shifrlashning o‘zgaruvchan algoritmlarini qo‘llash tavsiya qilinadi. Bunda shifrlash kaliti shifrlashning muayyan algoritmini tanlash uchun ham ishlatiladi.
Ochiq kalitlardan foydalanuvchi shifrlash metodlarining afzalligi, avvalo, maxfiy kalitlarni tarqatish zaruriyatining yo‘qligidir. Katta masofalarda tarqalgan kompyuter sistemalari uchun maxfiy kalitlarni tarqatish aytarlicha murakkab masala hisoblanadi. Ochiq kalitli sistemalarning ommalashuviga maxfiy kalitlarning faqat ularni to‘liq saralash orqali olinishidan boshqa yo‘l bilan olib bo‘lmasligi isbotining yo‘qligi to‘sqinlik qiladi.
Steganogrfiya axborotni kriptohimoyalashning istiqbolli yo‘nalishlaridan hisoblanadi. Steganografiya bilan shifrlashni birgalikda (kompleks) ishlatilishi maxfiy axborot kriptoturg‘unligini aytarlicha oshiradi.