8-amaliy mashg’uloti mavzu: termik ishlashni po‘lat tuzilishi va mexanik xossalariga ta’sirini o’rganish umumiy ma`lumot

 
 
 
 
 
 
 
2- rasm. 
 
Austenit strukturasini olish uchun austenit sekundiga 180
0
C tezlik bilan sovitilganda olinadi. 
 
 
 
 
 
 
 
3-rasm. 
Toblashda po`latlarni tez sovitilganda austenitning perlitga o`tishi ro`y bermaydi, natijada 
oraliqdagi o`zgarish sodir bo`ladi, ya`ni sorbit, troostit va martensitni olamiz. Toblangan 
sorbit mayda donachalardan hosil bo`lgan ferrit bilan tsementitning aralashmasi. Bu struktura
po`latlarni 1 sekundda 60-80
0
C sovitish natijasida olinadi. Soorbitning strukturasi 
perlitnikiga yaqiHRoq, lekin puxtaroq bo`ladi. 
 
.  
 
 
 
 
 
4-rasm 
 
Troostit – bu ferrit bilan tsementitning yuqori dispersiyali aralashmasidan xosil bo`lgan 
struktura. Bu struktura po`latlarni 1 sekundda 60-80
0
C sovitish natijasida olinadi. Troostit 
qattiq, lekin plastikligi soorbitga nisbatan kam. Toblagan po`latning qattiqligi eng yuqori 
darajada, lekin qovushqoqligi esa kam bo`ladi. Toblangan po`latning qattiqligi uning sovitish 
tezligiga bog`liq. Sovitish tezligi kamayishi bilan po`latning qattiqligi xam kamayadi.  

---

Bo`shatish deb toblangan po`latlarni 
1
c
A
dan pastroq temperaturalarda qizdirib, pechda 
mo`ljallangan vaqtda tutib turilgandan keyin xavoda sovitishga aytiladi. 
Bo`shatish uch turga bo`linadi:  
1. Past temperaturada (150-250
0
C) bo`shatish. Bo`shatishning bu turi toblagan po`latdagi ichki 
kuchlanishni kamaytirish uchun ishlatiladi.