8-laboratoriya mashg’uloti. Mavzu. Fаzаlаr qоidаsi vа fizik kimyoviy аnаliz Elеktrоlit eritmаlаrining хоssаlаrigа оid mаsаlаlаr yесhish Ishning maqsadi

Tasdiqlayman”
Kafedra mudiri:_______
k.f.d. PhD Xamroyev K.Sh.
“25” “avgust” 2022-yil


8-LABORATORIYA MASHG’ULOTI.
Mavzu. Fаzаlаr qоidаsi vа fizik kimyoviy аnаliz
Elеktrоlit eritmаlаrining хоssаlаrigа оid mаsаlаlаr yесhish


Ishning maqsadi: Elеktrоlit eritmаlаrining хоssаlаrigа оid mаsаlаlаr yесhimini aniqlash va ehgallangan bilimlarni mustahkamlash.
1-masala. Ammoniy xloridning 1.38% li eritmasi -0.889 ⁰C haroratda muzlaydi. Berilgan eritmadagi tuzning dissosilanish darajasi topilsin.
Yechish: 1-usul.1)Dastlab berilgan eritmaning molyal konsentrasiyasini topamiz. 100 g eritmada 1.38 g ammoniy xlorid va 98.62 g suv mavjud.
98.62 g suvga ------1.38 g tuz to’g’ri kelsa,
1000 g suvga-------- x g to’g’ri keladi,
bundan
 (g ammoniy xlorid).
NH₄Cl ning molekulyar massasi 53,49 ga tengligini bilgan holda, berilgan eritmaning molyal konsentrasiyasini topamiz:
13,99:53,49=0,261(mol/1000 g suv)
2) formuladan foydalanib quyidagilarni aniqlaymiz:
 =0,8314 yoki 83,14%
2-usul. Eritmaning foiz konsentrasiyasini molyal konsentrasiyaga (L) o’tkazish uchun quyidagi formuladan foydalansa bo’ladi:

Bu yerda A – foiz konsentrasiya (g/100 g eritma)
M – moddaning molekulyar massasi.
Demak, berilgan misol uchun :
 (mol/1000 g suv)
 formuladan foydalanib quyidagilarni aniqlaymiz:
 =0,8314 yoki 83,14%
Javob: 83,14%.

2-masala. 8 g alyuminiy sulfat va 25 g suvdan iborat bo’lgan eritma -4,46 ⁰C da muzlaydi. Berilgan eritmaning dissosilanish darajasini, ionlar konsentrasiyasini, dissosilanmagan Al₂(SO₄)₃ molekulalar sonini aniqlang.
Yechish: 1) berilgan eritmaning molyal konsentrasiyasini aniqlaymiz:
25 g suvda ------- 8 g tuz eriydi,
1000 g suvda ------- x g suv eriydi.
bundan  (g alyuminiy sulfat)
Al₂(SO₄)₃ ning molekulyar massasi 342 ga teng. Demak, berilgan eritmaning molyal konsentrasiyasi quyidagiga teng:
320:342=0,936 (mol/1000 g suv)
2) berilgan eritmaning muzlash haroratini quyidagi formula bo’yicha aniqlaymiz:

Bu yerda K – suvning krioskopik doimiysi, 1,86 ga teng;
C – eritmaning molyal konsentrasiyasi.
Demak, berilgan eritma uchun:
 ⁰C
3)  va  ni bilgan holda izotonik koeffisiyentni aniqlaymiz:
 
4) quyidagi formuladan foydalanib, alyuminiy sulfatning dissosilanish darajasini aniqlaymiz:
 
5) eritmadagi ionlar konsentrasiyasi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Ci = Cαn
Bundan, [Al³⁺] = 0,936·0,39·2 = 0,73 (g-ion/l)
[SO₄^2-] = 0,936·0,39·3= 1,095 (g-ion/l)
6) dissosilanmagan molekulalar konsentrasiyasi quyidagiga teng:
C – Cα
[Al₂(SO₄)₃] = 0,936 – (0,936·0,39) = 0,936 – 0,365 = 0,571 (mol/l).