8-Ma'ruza. O’rna

Shina – bu kompyuter turli bloklari o’z aro foydalanuvchi ma’lumot uzatish kanalidir. U o’z navbatida platada o’yilgan keng egiluvchan ko’p simli yoki asosiy platadan chiquvchi alohida simli o’tqazish
liniyalaridan iborat.

8.2-rasm. Umumiy shina strukturasi.

Shina asosiy parametrlari:
• Shina kengligi, ma’lumotlar uzatiluvchi adres liniyalari soni;
• Taktli chastota, aloqa kanali orqali alohida bitlar
uzatish tezligini aniqlash;
• Almashinuv protokollari, qurilmalar o’rtasida ma’lumot almashinish
qoidalarini aniqlovchi.
Bajaradigan funktsiyasi va maqsadiga qarab barcha turli
kompyuter shinalarini lokal va tizimliga bo’lish mo’mkin.

50

8.3-rasm. Ko’prikli MPC620 platasi

Lokal shinalar cheklanagan kompyuter komponentlarini(markazi
protsessorni asosiy hotira yoki kontroller va tashqi qurilmalar adapterlari bilan) birlashtirish uchun xizmat qiladi.
Tizimli shina turli tezlikdagi kiritishG’chiqarish qurilmalari bilan
birlashtirishda xizmat qiladi.
Ixtiyoriy standar shinalar ma’lumotlar uzatish liniyasi va alohida adreslar uzatish liniyasi, apparatli uzilishlar liniyasi, hotiraga to’g’ridan to’g’ri murojaat kanali liniyasi, xizmatchi axborotni tashuvchi bitlarni
uzatuvchi, elektr ta’minot tuzilishi liniyalarini o’z ichiga oladi.
Tizimli shina tizimli blok asosiy platasida joylashgan barcha kompyuter
qurilmalarini elektr va mantiqiy birlashtirish uchun xizmat qiladi.

Nazorat savollar
1. Mikrokontroller tizimining magistrali nima?
2. Kiritish-chiqarish qurilma kontrollerlari nima? 3. Tashqi interfeys nima vazifani bajaradi?