8-mavzu. Ishlab chiqarish xarajatlari va foyda reja


Download 199.01 Kb.
bet9/14
Sana15.02.2023
Hajmi199.01 Kb.
#1202925
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
8-mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanidan

8.6-chizma
Mahsulot qiymati tarkibi

Sarflangan ishlab chiqarish vositalari qiymati (QIV)

Ish haqi (IH)



Yalpi foyda (Fya)





Mahsulot tannarxi (T)








Mahsulot qiymati (Q)



8.7-chizma
Tovar qiymati va narxining nisbati


Foyda
Tannarx

N5


N4
Qiymat N3
N2
N1



Chizmadan ko`rinadiki, birinchi holatda narx mahsulotlar tannarxidan past darajada o`rnatilib (N1 daraja), buning natijasida ular zarariga sotilishi mumkin. Ikkinchi holatda narxning N2 darajada o`rnatilishi mahsulotni sotishdan olingan pul tushumining korxona xarajatlariga teng kelishi, ya`ni ishlab chiqarishning faqat o`zini-o`zi qoplashi ta`minlanishi mumkin. Uchinchi holatdagi N3 narx darajasi tannarxdan yuqori, biroq qiymatdan past bo`lib, bunda korxona foydasi tovarda mujassamlashgan foyda miqdoridan kam bo`ladi. To`rtinchi holatdagi N4 narx darajasi qiymat miqdoriga teng bo`lib, korxona tovarda mujassamlashgan barcha foydani oladi. Va nihoyat, beshinchi holatdagi N5 narx darajasini o`rnatish korxonaga tovar qiymatidan ko`proq pul daromadi olish imkonini beradi. Buni yuqorida keltirilgan misoldagi «A» mahsulot qiymati va narxi orqali aniqroq ifodalash mumkin: N1 = 500 so`m; N2 = 600 so`m; N3 = 800 so`m; N4 = 1000 so`m; N5 = 1200 so`m.
Korxona yalpi foydasining taqsimlanishi ham muhim ahamiyat kasb etadi (8.8-chizma).
Chizmadan ko`rinadiki, eng avvalo yalpi foydadan boshqa iqtisodiy sub`ektlarga turli to`lovlar amalga oshiriladi. Bu to`lovlarga boshqalarning yer va binolaridan foydalanganlik uchun ijara haqi, qarzga olingan pul mablag’lari uchun to`lanadigan foizni kiritish mumkin. Bundan tashqari, korxonalar davlat va mahalliy hokimiyat organlari byudjetiga soliqlar to`laydilar, turli xayriya va boshqa fondlarga mablag’lar kiritadilar. Mablag’larning qolgan qismi korxona sof foydasini tashkil etadi. U korxonaning ishlab chiqarish va ijtimoiy ehtiyojlariga, shuningdek, jamg’arish (ishlab chiqarishni kengaytirish)ga, atrof-muhit muhofazasi, xodimlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va boshqa maqsadlarga sarflanadi.

Download 199.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling