8-Мавзу: Тадбиркорлик фаолияти. Тадбиркорлик сарф-харажатлари ва фойда

IV Ishlab chiqarish xarajatlari tushunchasi va uning tarkibi.

• Kapital – foyda topish maqsadida firma tomonidan ishlab chiqarishga qo`yilgan puldir. Korxonadagi pul kapitali va real kapital farqlanadi. Pul kapitali – bu resurslar olish uchun ajratilgan mablag`. Real kapital – bu ishlab chiqarishda tovarlar va xizmatlar yaratishda amaliy qatnashadigan va aniq moddiy shakldagi vositalardir.

Iqtisodiy faoliyatning xar qanday turini amalga oshirish uchun muayyan iqtisodiy resurs sarf – xarajatlari taqozo qilinadi. Ular iqtisodiy xarajatlar deyiladi. Firmaning iqtisodiy resurslar uchun qilgan sarfi ishlab chiqarish xarajatlari deb yuritilad.

• Iqtisodiy faoliyatning xar qanday turini amalga oshirish uchun muayyan iqtisodiy resurs sarf – xarajatlari taqozo qilinadi. Ular iqtisodiy xarajatlar deyiladi. Firmaning iqtisodiy resurslar uchun qilgan sarfi ishlab chiqarish xarajatlari deb yuritilad.

Ishlab chiqarish xarajatlari tarkibi - W
Wк PT ( ИХ + ч +R + Pm ) + Am + Aй + Бх
Resurslar uchun to`lovlar PT

• Ish haqi ИХ Renta to`lovlari R
• Foiz to`lovlari ч Meyoriy foyda Pm

Asosiy kapital amartizatsiyasi Am
Aylanma kapital qiymati Aй

• Xom ashyo va materiallar Yoqilg`i energiya….

Boshqa xarajatlar:

• Ijtimoiy sug`urta ajratmalari
• To`g`ri soliqlar va boshqalar

Ishlab chiqarish xarajatlari turlari.

Tashki xarajatlar – tashqaridan resurslarni jalb qilish natijasida vujudga keladi.
Ichki xarajatlar – o`ziga tegishli resurslardan foydalanish natijasida yuzaga keladi.
Resurslarning jalb qilinish manbaiga ko`ra
Doimiy xarajatlar – ishlab chiqarish xajmiga bog`lik bo`lmaydi, uning xar qanday (xatto nolinchi) darajasida xam mavjud bo`ladi.
Ugaruvchi xarajatlar – ishlab chiqarish xajmining o`zgarishiga tug`ridan – tug`ri bog`lik bo`ladi.
Ishlab chiQarish xajmining O`zgarishiga boglQklik darajasiga ko`ra