9- ma'ruza: oрtik аlоqа tizimlаrining liniya trаkti. Oрtik аlоqа tizimlаrining liniya kodlari raqamli tolali optik aloqa uzatish tizimining tuzilish рrinsiрi

Raqamli tolali optik aloqa tizimlari liniya kodlarining turlari va ularning shakllanishi. Raqamli signallarni skrembrlash
Raqamli TOA tizimlari liniya kodlarining asosiy turlari
0.3
0.2
0.1
0.5
1.0
1.5
2.0
G(f)/Т
RZ
BI-L,BI-S
CMI
EP-2
EP-1
NRZ
fТ
Raqamli TOA tizimlarining energetik
spektrining uzluksiz qismi

Boshlang’ich kod	Liniya kodi
00	1000
01	0100
10	0010
11	0001

2B4B kodining shakllanishi
PIM kodining shakllanishi 13.4 – rasmda berilgan
0
1
0
0
1
0
1
1
1
1
0
0
1000
00
1000
00
0001
11
0001
11
0010
10
0100
01
t
t
PIM
m=2
n=4
boshlang’ich ketme - ketlik
PIM kodining shakllanishi
1B2B sinfidagi kodlardan PIM kodining afzalligi shundaki, unda «1» simvollarining soni 2 marta kam va mos ravishda liniyaga uzatishning o’rtacha quvvati kamayadi. Bundan birinchi navbatda nurlanish manbalarining ishonchliligi oshadi va quvvat kam sarf etiladi.
To’rtta uzatilayotgan simvollardan faqat bittasi «1» simvoli bo’lganligi sababli sinxronizatsiya mukammallashadi.
mBnB kodidagi ortiqlik
ρ ═ n / m
liniya signalining taktli chastotasini ortishiga olib keladi
bu yerda fm– boshlang’ich raqamli impulslar ketma–ketligining taktli chastotasi.
1B2B kodi uchun m═1, n═2 da ρ═2 va fл═ 2fm.
Shu tarzda 1B2B kodlari ikki kamchilikka ega: ko’p ortiqlikka va taktli chastotani ikkilanishiga, bu TOA tizimining liniya traktining chastota polosasini kengaytirish zaruriyatiga va uning elementlarining tezkorligini oshishiga olib keladi.
Xalqaro elektr aloqa ittifoqi raqamli TOA tizimlarida 2B3B, 3B4B, 5B6B va 34B36B turdagi kodlarni qo’llashni taklif etadi.
Raqamli TOA tizimlarida binar blok kodlari keng tarqalgan, ular uchun m≥2 va n>m. m bitli boshlang’ich raqamli ketma-ketlikning har bir bloki n bitli bloka o’zgaradi.

Boshlang’ich kod	Liniya kodi
00	001
01	010
10	100
11	011

2B3B kodining shakllanishi

Chiqish bloki	5B6B kodi	Chiqish bloki	5B6B kodi
00000 00001 00010 00011 00100 00101 00111 01000 01001 01010 01011 01100 01101 01110 01111	101011 100010 101010 101001 111000(+) 101000 110010 111010 001010 001011 011010 100110 101110 100100 101100 110100 110110 000110 001110 010110 011110 010100	10000 10001 10010 10011 10100 10101 10110 10111 11000 11001 11010 11011 111000 11101 11110 11111	100011 110101 000101 111001 001001 001101 110011 010001 010101 110001 011101 011000 100111 100001 100101 011001 101101 001100 010011 010111 010111(-) 011011 010010 011100

5B6B sinfini kodli kombinatsiyalari (1 ва 0 сони тенг бўлган, 6 разрядли 20 та комбинация мавжуд, қолган 12 комбинация иккита 1 ва тўртта 0 дан ёки аксинча иборат )
Ba’zan qo’shimcha impuls blokli sinxronizatsiya signallarini shakllantirish uchun liniya kodiga kiritiladi va bunday kodlar mB1S deb ataladi.
Agar qo’shimcha impulslar ham juftlikka (toqlikka) tekshirish, hamda blokli sinxronizatsiyani ta’minlash uchun kiritilsa, u holda mB1P1S turdagi aralash kod hosil bo’ladi.
Yuqori tezlikli raqamli TOA tizimlarida mB1S kodining bir turi hisoblangan, 10B1R1P turdagi liniya kodi keng qo’llanish topgan. Boshlang’ich o’n simvolli NRZ kodiga qo’shimcha R va P impulslarni kiritish orqali 12 simvolli 10B1R1P liniya kodi shakllanadi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

R

6

7

8

9

10

P

b)
a)
10B1R1P turdagi liniya kodini shakllanish sxemasi:
a) - boshlang’ich NRZ kodi; b) – 10B1R1P liniya kodi.