ТАСОДИФИЙ ЖАРАЁНЛАРНИНГ ТАҚСИМОТ ҚОНУНЛАРНИ ТАДҚИҚ ҚИЛИШ
Ишнинг мақсади: щар хил тасодифий жараёнларнинг тақсимот қонунларини ўрганиш. Эщтимоллик зичлиги тақсимотини фотометрик усулида ўлчашни ўрганиш.
Услубий кўрсатмалар
Катта дисперcия икки томонли тасодифий жараённинг тақсимот қонунини тадқиқ этиш.
1.1 Осциллографни созлаш учун сигнал кучайтириш ёрдамида 1-ва 2-каналларда 1-катак 1В. ва сигнал ёйилишининг 1,25 мс. 1 катак бўлишини таъминланг.
Ўлчашлар натижаларини ёзиб бориш учун қуйидаги жадвални тайёрланг.
6.1.- Жадвал
Жараён тури
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ўлчаш тартиб рақами
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
Асбоб кўрсаткичи
|
0
|
0
|
0
|
0
|
85
|
20.14
|
14.23
|
12.25
|
11.25
|
10.76
|
10.61
|
10.76
|
11.18
|
12.12
|
13.96
|
17.68
|
«Жараён тури» катагига тадқиқ этилаётган жараён номини ёзинг.
Осциллограмманинг вертикал бўйлаб силжиши тугмачаси ёрдамида нурнинг юриши горизонтал чизи\ини осциллограф экрани шкаласи тўрининг энг пастки горизонтал чизи\ини билан мос қилиб ўрнатинг.
1.4 Тасодифий сигнал генераторида тадқиқ этилаётган жараён турини танланг, сўнг "вкл." тугмачасини босинг. Микроампермерт кўрсаткичларини жадвалга киритинг.
1.5 «Генератор случайнўх сигналов» нинг юза панелидаги "вўкл." тугмачасини босинг. Нур юриши горизонтал чизи\ини осциллограф экрани шкаласи тўрининг 0,5 катагига ўтказинг.
1.6 1.4 ва 1.5. банд бандлар усули бўйича кузатишлар ва ўлчашларни бажаринг. Щаммаси бўлиб ўлчашларни 16 маротаба такрорланг бажаринг.
1.7 Жадвални тўлдиргач экраннинг ўрта қисмида осциллограммани ўрнатинг ва уни чизиб олинг.
Кичик дисперсияли икки томонли тасодифий жараённинг тақсимот қонунини тадқиқ этиш.
Ўлчашлар натижаларини қайд этиш учун жадвални тайёрланг (6.1) «Жараён тури» катагида тадқиқ этилаётган жараён номини ёзинг.
2.2 - 2.6. бандлар усули бўйича кузатишлар ва ўлчашларни бажаринг.
Бир томонли тасодифий жараённинг тақсимот қонунини тадқиқ этиш.
Ўлчашлар натижаларини қайд этиш учун (6.1) жадвални тайёрланг. «Жараён тури» катагига тадқиқ этилаётган жараён номини ёзинг.
2.2 - 2.6. бандларида келтирилган усул бўйича кузатишлар ва ўлчашларни бажаринг.
Жараён тури
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ўлчаш тартиб рақами
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
Асбоб кўрсаткичи
|
0,3263
|
0,7597
|
1,7481
|
3,5993
|
6,6318
|
10,934
|
16,1313
|
21,2965
|
25,1588
|
26,5813
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Бошлан\ич фазаси тасодифий гармоник тебранишлар тақсимот қонунини тадқиқ этиш.
Ўлчашлар натижаларини қайд этиш учун (6.1.) жадвални тайёрланг. «Жараён тури» катагига тадқиқ этилаётган жараён номини ёзинг.
2.2 - 2.6. бандларида келтирилган усул бўйича кузатишлар ва ўлчашларни бажаринг.
Чизмаларни чизиш.
Координата ўқини чизинг, унинг горизонтал ўқи бўйлаб ўлчашлар тартиб рақамни, вертикал ўқи бўйлаб эса микроампермерт кўрсаткичларини жойлаштиринг. Маштабга риоя қилинг.
Битта координата ўқида ўлчашлар натижаси бўйича щамма чизмаларни чизинг.
Жараёнларнинг нол қийматига мос келадиган ўлчаш тартиб рақамини чизмалардан аниқланг.
Флуктуацион халақит ўрта қийматга нолга тенг , унинг эщтимоллик зичлиги графиги вертикал ўққа нисбатан симметрик бўлади. Шунинг учун эщтимоллик зичлигининг W максимал қийматига кучланишнинг нол қиймати мос келади. Икки томонли халақитнинг эщтимоллик зичлиги тахминий чизмаси 6.2.-расмда кўрсатилган. Катта ва кичик дисперцияли икки томонли халақитларнинг эщтимоллик зичлиги чизмаларини битта умумий координата системасида тасвирланг.
U0
6.3.-расмда бир томонли шовқиннинг, 6.4.-расмда эса тасодифий фазали гармоник жараённинг эщтимоллик зичлиги чизмалари келтирилган. Кейинги расмда (6.4.-расм) вертикал ўққа нисбатан симметрик ва кучланишнинг нол қийматига зичликнинг минимум қиймати мос келиши қўрсатилган.
6
.2.-расм. Икки томонли флуктуацион халақитннинг эщтимоллик зичлигининг намунавий кўриниши. 6.3.-расм. Бир томонли халақитннинг эщтимоллик зичлигининг намунавий кўриниши.
6
.4.-расм. Тасодифий фазали гармоник тебраниши эщтимоллик зичлигининг намунавий кўриниши.
OPTIMAL KORRELYATSION DEMODULYATORNI TADQIQ QILISH
Ishning maqsadi: Ikkilik signalli optimal korrelyatsion demodulyatorning strukturaviy sxemasi bilan tanishish, bu qurilmaning signallarini funksional tugunlarga o‘zgarishini o‘rganish.
Ishda “Источник сигналов”, “Алоқа канал связи”, “Источник помех”, Г1 ва Г2 генераторлари, «Перемножители», «Интеграторы», «Вычитающие устройства», «Решающее устройство» bloklaridan foydalaniladi
10.1.Rasm. Ikkilik signalli optimal korrelyatsion demodulyatorni tadqiq qilishning strukturaviy sxemasi
Optimal maksimal haqiqatga to‘g‘ri mezonlar bo‘yicha, demodulyator kogerent priyemnikni o‘zida aks ettiradi. Ikkililik signali tizimi uchun uning ishlash algoritmi quyidagicha ko‘rinishda bo‘ladi:
Bu erda - uzatiluvchi signallar nusxasi (tayanch signallari);
- signalning additiv aralashmasi va demodulyator kirishidagi xalaqitlar;
- signallar energiyasi.
TOPSHIRIQ
1. Ikkilik signalli demodulyatorni aloqa kanalida halaqitlarsiz tadqiq qilish.
2. Aloqa kanalida demodulyatorni halaqitlar harakatlanish sharoitida ishlashini tadqiq qilish.
Uslubiy ko‘rsatmalar
1. Aloqa kanalida demodulyatorning ikkililik signalini to‘siqlarsiz tadqiq qilish.
1.1. Programmani yuklash va ossillografni sozlash. Buning uchun kuchaytirishni birinchi va ikkinchi kanallarga o‘rnatish 1 V/del; signalni kengaytirish - 0,13 ms/del.
1.2. “Источник стгналов” blokida kodli kombinatsiyani kiritish. Buning uchun ikkilamchi kodga o‘tkazish ( var + 5)
1.3. Ossillografning 1 raqamli kanalida 1-3 raqamli nazorat nutqasini tanlash. Hosil bo‘lgan ossillogrammani chizib olish. Qanday qurilmaning chiqishidan hosil bo‘lganini ossilllogrammalar bilan birga yozib olish.
1.4. 1 raqamli ossillografning kanalida 1 raqamli nazorat nutqtasini tanlash. Ossillografning 2 raqamli kanalini ulash. 2 raqamli kanalda navbatma-navbat 4-12 raqamli nazorat nuqtalarini tanlash. Hosil bo‘lgan ossillogrammani chizib olish. Qanday qurilmaning chiqishidan hosil bo‘lganini ossilllogrammalar bilan birga yozib olish.
2. Demodulyatorning ishlashini aloqa kanalida xalaqitlar ta'siri sharoitida tadqiq qilish.
2.1. Ossillografning ikkala kanalini ulash. “Xalaqitlar manbai” blokida “Aloqa kanaliga xalaqitlar manbaini ulash” yozuvi ostidagi “Ha” tugmasini bosish.
2.2. 0,2 xalaqitlar dispersiyasini o‘rnatish.
2.3. Hosil bo‘lgan parametrlar uchun 1.3 va 1.4 p.p. ni takrorlash.
2.4. Chiqishdagi signal xato bilan qabul qilinmaguncha, ya'ni 12 raqamli nazorat nuqtasidagi signal 1 raqamli nazorat nuqtasidagi signal bilan to‘g‘ri kelmaguncha xalaqitlar dispersiyasini oshirish.
Xulosa.
Biz ushbu lobaratorya mashg’ulotida optimal korrelyatsion demodulyatorlarda
demadulyatordan chiqayotgan signallarni halaqitli va halaqitsiz holatlarini ko’rib chiqdik.
Hisobot tarkibi
1. Ishning nomi va maqsadi.
2. Ikkilamchi signallarning optimal korrelyatsion demodulyatorining strukturaviy sxemasi.
3.Qurilmaning barcha nuqtalarida kuzatilayotgan jarayonlarning ossillogrammasi.
4. Tadqiqotlar natijasi bo‘yicha xulosa.
Nazorat savollari
1. Demodulyator ishining algoritmini tushuntirib bering.
2. Xalaqitlar sharoitida diskret signallarni optimal qabul qilish prinsipini tushuntiring.
3. Optimal qabul qilish masalalarining geometrik interpretatsiyasini ko‘rsating.
4. Diskret signallarni qabul qilishda optimallash mezonlarini sanab o‘ting, ular o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushuntiring.
5.Optimal qabul qilish sifatini baholashning miqdoriy tasnifini keltiring. Ular qanday aniqlanadi?
6. Kogerent qabul qilishda modulyatsiyaning turli ko‘rinishlarida halaqitbardoshlik qanday baholanadi?
7. Optimal kogerent demodulyatorning ishlash algoritmini maksimal haqiqatga yaqinlik mezoni bo‘yicha yozib oling.
8. Ikkilik AM tizimi uchun optimal kogerent demodulyatorning ishlash algoritmini yozib oling va uning funksional sxemasini chizing.
Do'stlaringiz bilan baham: |
