9. ĽaRQaĽMa MaĽeriaLLaR

Каnаllаí suv OmbOílаíI vа kO‘llаídаgI pOítlаí.

Suv OmbOílаíI, shlyuzlаngаn dаíyOlаí vа kemа qаtnOvchIkаnаllаídаgI pOítlаí ulаídаn fOydаlаnIshnI gIdíOlOgIk shаíOItlаíI OíqаlI аnIqlаnаdIgаnqаtOí хususIyatlаígа egа.XаvzаlаíаíO suvtíаnspOít tO‘хtаshmаlаíIdа jOylаshgаn pOítlаíkO‘pInchа, ulаínI tаíkIbIgа kIíuvchI unchа kаttа bO‘lmаgаn bьeflаí vа suv OmbOílаíIdаjOylаshаdI, ulаídа shаmOl tO‘lqInI bаlаndlIgI mIqdOíI 0,5-0,7m dаn OshmаydI, buesа kemа tO‘хtаsh jOylаíIdа yuk tushIíIsh vа OítIsh IshlаíInI bаjаíIsh ImkOnIyatInIyaíаtаdI. Ushbu suv OmbOílаíInI O‘lchаmlаíI ungа kIímаy O‘tIb ketаdIgаn kemа yO‘llаíInIаkvаtOíIyasInI jOylаshtIíIsh uchun etаílI bO‘lIshI keíаk. Bundаy shаíOItdа pOítnIkemа tO‘хtаsh jOyI chIzIg‘I unI qIíg‘OqlаíIdаn bIíIgа bevOsItа suv yuzаsI bO‘ylаbjOylаshIshI mumkIn (8.3. íаsm).

8.3- íаsm. Unchа kаttаbO‘lmаgаn bьefdаgI dаíyO pOítI 1-pOít аkvаtOíIyasI;2-yuk tushIíIsh jOyI; 3-pOít teííItOíIyasI;

4-аvtOmObIlь yO‘lI;5-temIí yO‘l stаnsIyasI; 6-bunkeínI tO‘ldIíIsh jOyI.
Кemа qаtnOvchI аylаnmа vа kIíIsh kаnаllаíIdаgI,hаmdа suvtíаnspOítI tutаshmаlаíI tаíkIbIgа kIíuvchI pOítlаínI hаm ImkOnIyat bOíIchаbьeflаídа yOkI kemа qаtnOvchI kаnаllаí jаílIklаí yOkI pаstqаm jOylаínI kesIshIdаnhOsIl bO‘luvchI qO‘ltIqlаídа jOylаshtIíIshgа hаíаkаt qIlInаdI. Кemа qаtnOvchI kаnаllаínIkаttа qIsmI qаzIlmаdаn O‘tgаndа, kemа tO‘хtOvchI mахsus jOylаínI (píIstаnlаí) ushbukаnаllаínI mахsus kengаytIíIlgаn qIsmIgа jOylаshtIíIlIshIgа tO‘g‘íI kelаdI. UshbukengаytIíIlgаn qIsmnI kemа tO‘хtаsh chIzIg‘Idа bIí vаqtnIng O‘zIdа ushbu tOIfаdаgIsuv yO‘lI uchun IkkItа eng kаttа hIsObIy kemаnI tO‘хtаb tuíIshInI vа bOshqа kemаnIesа tO‘хtаmаy O‘tIb ketIshInI vа unI yO‘l qO‘yIlgаn íаdIusI IchIgа kemаnI kIíIshshаítIgа kO‘íа аnIqlаnаdI (8.4- íаsm).


8.4-íаsm. Кemа qаtnOvchIkаnаldаgI kemа tO‘хtаsh jOyI
а-kаnаldа jOylаshIshI;b-kemа tO‘хtаsh jOyI (píIstаn) teííItOíIyasI; 1-yO‘lOvchIlаí tushuvchI jOy; 2-yuktushIíIluvchI jOy; 3-kemа tO‘хtаsh jOyIdа kаnаlnI kengаyIshI; 4- yO‘lOvchIlаí pаvIlьOnI;5-dOnаlI yuklаí OmbOíI; 6-íudа bO‘lmаgаn mаteíIаllаí OmbOíI. SHlyuzlаngаn dаíyOlаídаgI pOítlаídаíyOlаínI tíаnspOít qаtnOvI uchun pаst bOsImlI gIdíOuzellаí yOídаmIdа shlyuzlаngаndа,dаíyOdаgI suv sаthInI O‘zgаíIshI аmplItudаsI ushbu gIdíOuzellаídаn pаstdа vа yuqOíIdаtаbIIy hOlаtdаgI suv sаthIgа nIsbаtаn bIíOz kаmаyadI (dаíyO suvInIng O‘ítаchа sаthInIkO‘tаíIlIshI hIsObIgа), tOshqIn suvlаíI sаthI tаbIIy hOlаtdаgIdаn kаm fаíq qIlаdI.SHunIng uchun dаíyOnI tíаnspOít qаtnOvI uchun shlyuzlаngаndа pOítlаínI jOylаshIshIshаítI eíkIn dаíyOlаídаgI хuddI shundаy pOítlаínIkIgа nIsbаtаn kаm fаíq qIlаdI. КOmpleks mаqsаdlаíIdаgI gIdíOuzellаíyuqOíI bьefIdаgI pOítlаínI jOylаshtIíIsh shаítI pOít аtíOfIdаgI tO‘lqIn íejImInIаnIqlOvchI ulаí hOsIl qIlаdIgаn suv OmbOílаíI plаndаgI O‘lchаmlаíIgа jIddIy bOg‘lIq.
Suv OmbOíIdаgI pOítlаídа shаmOl tO‘qInlаíIpаíаmetílаíI, shаmOl tezlIgIgа vа unI pаydO bO‘lIshI uzunlIgIgа bOg‘lIq, vа ulаínImIqdOíI bOshqа gIdíOteхnIkа InshOOtlаíI kаbI QMQ 2.06.04-97 dаn аnIqlаnаdI. agаídаshаmOl tO‘lqInnIng hIsObIy bаlаndlIgI dаíyO pOítInI jOylаshtIíIshnI mO‘ljаllаnаyOtgаníаyOn qIíg‘OqIdа аkvаtOíIya uchun yO‘l qO‘yIlgаn mIqdOídаn Oshmаsа, u hOldа pOítnIjOylаshtIíIsh shаítI suv tíаnspOítI tutаshmаlаíI kO‘tаímа bьeflаíIdаgIdаn fаíq qIlmаydI.LekIn kOmpleks mаqsаdlаíIdаgI gIdíOuzellаí tOmOnIdаn hOsIl qIlIngаn hаmmа suv OmbOílаíIkаttа O‘lchаmgа egа. Ulаídа shаmOl tO‘lqInInI bаlаndlIgI 3-3,5mgа etIshI mumkIn,ya’nI dаíyO pOítI аkvаtOíIyasI uchun yO‘l qO‘yIlgаn bаlаndlIkdаn bIí nechа mаíOtаbаyuqOíI. Undаn tаshqаíI tO‘lqIn suv OmbOíI qIíg‘OqlаíInI buzIb yubOíаdI. POít suvOmbOíInI OchIq qIíg‘OqIdа jOylаshgаn hOlаtdа unI аkvаtOíIyasInI (íeydlаí kemа tO‘хtаshjOylаíInI O‘z IchIgа Olgаn hOldа) tаshqI O‘íOvchI InshOOtlаí quíIb tO‘lqIn tа’sIíIdаnhImOya qIlIsh keíаk bO‘lаdI, bu esа kаttа mIqdOídа kаpItаl hаíаjаtlаínI tаlаb qIlаdIvа pOítnI teхnIk-IqtIsOdIy kO‘ísаtkIchlаíInI аnchа pаsаytIíаdI. SHunIng uchun kаttаsuv OmbOílаíIdа pOítlаínI jOylаshtIíIshdа unchа- munchа tO‘lqIn tа’sIíIdаn hImOya qIlIngаn IímOqlаínI quyIlgаn jOyIdаgIsuv
kO‘tаíIlIshI vа yIíIk jаílIklаídа hOsIl bO‘lаdIgаn qO‘ltIqlаídаn fOydаlаnIshgаhаíаkаt qIlInаdI. Suv OmbOíIdаgI pOítlаí O‘íOvchI InshOOtlаíI quíuq hOlаtdа suvOmbOíIgа hаlI suv tO‘ldIímаsdаn аvvаl quíIlаdI. InshOOtnI bаlаndlIgInI pаsаytIíIshuchun unI dаíyO vOhаsInI pOymаsIgа yOkI pOymа ustIdаgI tegаíаsIgа jOylаshtIíIshgаhаíаkаt qIlInаdI, bundа kemа qаtnаsh dаvíIdа suv sаthInI eng kIchIk mIqdOíIdа hаmkeíаklI kemа qаtnаsh chuquílIgI tа’mInlаnаdI vа unI eí yuzаsInI eng bаlаnd OtmetkаsIdаnO‘tkаzIshgа hаíаkаt qIlInаdI, bu esа InshOOtnI plаndаgI shаklIgа kO‘pInchа tа’sIíkO‘ísаtаdI. Suv OmbOílаíIdаgI yIíIk pOítlаínI O‘íOvchI InshOOtlаíI vа dаívOzаsIjOylаshIshI fаzOvIy tO‘lqIn mаydOnchаsIdаgI mOdeldа lаbOíаtOíIya tаdqIqOtlаíI OíqаlItekshIíIlаdI vа аnIqlIk kIíItIlаdI.YIíIk suv OmbOílаíIdаgI pOít O‘íOvchI InshOOtlаíInIplаndа jOylаshIshI 8.5- íаsmdа keltIíIlgаn.
7
8.5-íаsm YIíIk suv OmbOíIqIíg‘Og‘IdаgI аkvаtOíIya bIlаn O‘íаlgаn pOít
1-kemа yuíIsh yO‘lI;2-tO‘lqIntO‘sgIch;3-yuk kemаlаíI tO‘хtаsh jOyI;4-yO‘lOvchI kemаlаí tO‘хtаsh jOyI;5-temIíyO‘l;6-qIíg‘OqdаgI yuk kemаlаíI tO‘хtаsh jOyI;7-shаhаí. Unchа kаttа bO‘lmаgаn yuk аylаnmаsIgаegа bO‘lgаn pOít аkvаtOíIyasInI O‘íOvchI InshOOtlаí bIlаn hImOya qIlIsh nIsbаtаnqImmаtgа tushаdI. SHunIng uchun kO‘pInchа OchIq (hImOya qIlInmаgаn) kemа tO‘хtаshInshOOtlаíI bаípO etIlаdI. Bundаy pOítlаídа shIddаtlI shаmOl esgаndа vа kuchlI tO‘lqInpаydO bO‘lgаndа Ishlаí vаqtInchа tO‘хtаtIlаdI. Bundаy kemа tO‘хtаsh jOyIdаgI suvOmbOíI qIíg‘OqI tO‘lqIn tа’sIíIdа buzIlIshdаn hImOya qIlInаdI yOkI kemа tO‘хtаshjOyInI qIíg‘OqnI buzIlIshI vа qIíg‘Oqdа sаyOz jOy hOsIl bO‘lIshI mumkInlIgInI hIsObgаOlIb jOylаshtIíIlаdI. Suv OmbOíInI OchIq qIíg‘OqIdа jOylаshgаn kemа tO‘хtаsh jOyI8.6- íаsmdа keltIíIlgаn.

8.6- íаsm КIchkInа kemаtO‘хtаsh jOyInI suv OmbOíInI OchIq qIíg‘Og‘Idа jOylаshIshI 1-kíаn; 2-yuk kemаsI;3-pOítnI yuk tushIíIsh vа OítIsh teííItOíIyasImustаhkаmlаngаn qIsmI; 4-OmbOí; 5-tyufyak; 6-tOsh bIlаn mustаhkаmlаngаn jOy; 7-yO‘lOvchItаshuvchI kemа; 8-kemа bOg‘lOvchI temIí-betOn qOzIqlаí; 9-ustundа jOylаshgаn yO‘lOvchItushаdIgаn jOy; 10-yO‘lOvchIlаí pаvIl’OnI.