9. Foydalanilgan adabiyotlar

Takrorlanuvchi tarkibli algoritmlarni dasturlash.
Amaliyotda uchraydigan juda kup masalalarni echish uchun tuzilgan dasturlar asosini malum marotaba takrorlanishi lozim bolgan operatorlar majmuasi tashkil etadi.Berilgan masalalarning quyilishiga qarab takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarining ikki turi mavjud bolib,ulardan birinchisi-takrorlanish soni oldindan malum bolgaholat,-yani oddiy takrorlanish,ikkinchisi esa tokrorlanish soni nomalumbolgan interasion takrorlanishdir.
Paskal algoritmik tilida takrorlanuvchi hisoblash jarayonlarini tashkil etish mahsus operatorlar FOR,WHILE,REPEAT yordamida tashkil etiladi.
1.FOR-TO(DOWNTO)-DO operatorlari.Bu operatorlar dastur tarkibidatakrorlanish soni malum bolgan takrorlanish jarayonlarini tashkil qilish uchun ishlatiladi.
Operatorning umumiy kurinishi:
FOR I:=n TO m DOS;
yoki
FOR I:=m DOWNTO n DOS
bu erda i-takrorlanish uzgaruvchisi haqiqiy uzgaruvchi bolishi mimkin emas.
n va m-takrorlanuvchi uzgaruvchisining toifasiga mos bolgan boshlangich va ohirgi qiymatlari
S-takrorlanish tanasi.
Takrorlanish uzgaruvchisining uzgarrish qadami 1ga teng,TO hizmatchi suz,ishlatilsa,DOWNTO hizmatchi bolsa(-1)ga teng.
Dasturning dastlabki ishlash jarayonida takrorlanish uzgaruvchisi i-n boshlangich qiymatni qabul qiladi.Takrorlanish natijasida qadamga uzgarib m-ohirgi qimat bilan solishtiradi.Har bir takrorlanishda uzgaruvchi qiymati birga kupayadi va hisoblash jarayoni bir necha bor takrorlanadi.Takrorlanish uzgaruvchisi ohirgi qiymatdan katta bolganda takrorlanish jarayoni tugaydi va takrorlanish uzgaruvchisi ozining qiymatini ozida saqlaydi.
Masalan:
Y=1+1/2+1/3+...+1/n ni hisoblash kerak
..................
y:=0; n:=5
FOR I:=n to n DO y:=y+1/i
yoki
FOR I:=n DOWNTO I DO y:=y+1/i
2.WHILE-DO operatori.Bu operator takrorlanish soni nomalum bolgan holda takrorlanishni tashkil etish uchun hizmat qiladi va toliq buyruq korinishida quyidagicha ifodalaniladi:
WHILE B DOS
bu erda b-mantiqiy ifoda;
S-takrorlanissh tanasi.
Dastlab mantiqiy ifodaning qiymati hisoblanadi. Agar mantiqiy ifodaning qiymati TRUE bolsa DO hizmatchi sozidan keyin korsatilgan takrorlash tanasiga mansub bolgan operatorlar bajariladi.Agar mantiqiy ifoda False bolsa takrorlanish jarayonidan chiqib ketiladi.
Demak WHILE buyrugi takrorlanish soni nomalum bolgan takrorlanish jarayonlarida qollaniladi.
3.REPEAT-UNTIL operatori.
Bu operator takrorlanish soni malum bolmagan takrorlanish jarayonida ishlatiladi.REPEAT operatorini WHILE operatoridan farqi shundaki takrorlanish sharti takrorlanish tanasining ohirida beriladi.
Takrorlanish jarayonini tashkil qilish ikkita hizmatchi sozda tashkil topib,bu hizmatchi sozlar buyruqlar qavsi deb qabul qilinadi va umumiy kurinishi quyidagicha:
REPEAT S UNTIl B;
Bu erda S-operator yoki operatorlar ketma ketligi;
B-mantiqiy ifoda.
Agar mantiqiy ifodaning qiymati TRUEga teng bolsa takrorlanishdan chiqib ketiladi,aks holda FALSE bolsa takrorlash operatori yana bir marta bajariladi.
Bir variantning echimi.
Vazifa:
Y=(x2+2)3/√(5+x)2-1
ning qiymatini x ning 7Masalaning echish dasturi.
PROGRAM takror
VAR
a,b,n,x:INTEGER;
h,y:REAL;
BEGIN
a:=7; b=10; h=0,2;
n:=trunc ((b-a)/h)+1;
FOR X:=a TO n DO
BEGIN
y:exp(3*ln(x*x+2))/Sqrt(Sqr(5+x)-1;
WRITELN(x=x, :3 y=y)
END;
END.