9-Laboratoriya Mavzu: Sensorlardan olingan ma’lumotlarni modullarni boshqarish uchun ishlatish

Akselerometr. Ushbu turdagi sensor gravitatsiyaviy tezlanishdagi o’zgarishlarni aniqlaydi, bu esa qiyalikni, tebranish va albatta, tezlanishni o’lchash imkonini beradi. Akselerometr sensorlari maishiy elektronikadan tortib professional sport, aerokosmik va aviatsiyagacha bo’lgan turli sohalarda qo’llaniladi.

• 
  Kimyoviy. Kimyoviy sensorlar muhitda (gaz, suyuqlik yoki qattiq) ma’lum bir kimyoviy moddani aniqlaydi. Kimyoviy sensordan daladagi tuproqdagi ozuqa moddalarning darajasini, xona ichidagi tutun yoki uglerod oksidi, suv hovuzidagi pH darajasini, birovning nafasida alkogol miqdorini yoki boshqa narsalarni aniqlash uchun foydalanish mumkin. Masalan, avtomobil emissiyasini nazorat qilish tizimidagi kislorod sensori, odatda, kuchlanishni hosil qiluvchi kimyoviy reaktsiya orqali benzinning kislorodga nisbatini nazorat qiladi. Dvigatel bo’linmasidagi kompyuter kuchlanishni o’qiydi va agar aralashma optimal bo’lmasa, nisbatni tuzatadi.
  

• 
  Namlik. Ushbu sensorlar havodagi suv bug’ining darajasini aniqlab, nisbiy namlikni aniqlaydi. Namlik sensorlari ko’pincha harorat ko’rsatkichlarini o’z ichiga oladi, chunki nisbiy namlik havo haroratiga qarab o’zgaradi. Sensorlar qishloq xo’jaligi, ishlab chiqarish, ma’lumotlar markazlari, meteorologiya, isitish, havoni shamollatish (ventilyatsiya) va havo konditsioneri (HVAC) kabi turli xil sanoat va sharoitlarda qo’llaniladi.
  

• 
  Daraja. Darajali sensor suv, yoqilg’i, sovutish suvi, don, o’g’it yoki chiqindilar kabi jismoniy moddalar darajasini aniqlay oladi. Masalan, haydovchilar yo‘l chetida qolib ketmaslik uchun gaz o‘lchagichlariga tayanadi. Darajali sensorlar tsunami haqida ogohlantiruvchi tizimlarda ham qo’llaniladi.
  

• 
  Harakat. Harakat detektorlari ma’lum bir hududda (aniqlash maydoni) jismoniy harakatni aniqlay oladi va chiroqlar, kameralar, to’xtash eshiklari, suv kranlari, xavfsizlik tizimlari, avtomatik eshik ochgichlari va boshqa ko’plab tizimlarni boshqarish uchun ishlatilishi mumkin. Sensorlar odatda mikroto’lqinlar, ultratovush to’lqinlari yoki yorug’lik nurlari kabi energiyaning bir turini yuboradi va energiya oqimi uning yo’liga tushadigan narsa tomonidan to’xtatilganini aniqlay oladi.
  

• 
  Optik. Fotosensorlar deb ham ataladigan optik sensorlar yorug’lik spektrining turli nuqtalarida, jumladan, ultrabinafsha, ko’rinadigan yorug’lik va infraqizil nurlarda yorug’lik to’lqinlarini aniqlay oladi. Optik sensorlar smartfonlar, robototexnika, Blu-ray pleyerlari, uy xavfsizlik tizimlari, tibbiy asboblar va boshqa ko’plab tizimlarda keng qo’llaniladi.
  

• 
  Bosim. Ushbu sensorlar suyuqlik yoki gaz bosimini aniqlaydi va mashinalar, avtomobillar, samolyotlar, HVAC tizimlari va boshqa muhitlarda keng qo’llaniladi. Ular atmosfera bosimini o’lchash orqali meteorologiyada ham muhim rol o’ynaydi. Bundan tashqari, bosim sensorlari gazlar yoki suyuqliklarning oqimini nazorat qilish uchun ishlatilishi mumkin.
  

•