9-Ma’ruza. Internet tarmog‘ining tuzilishi Reja
Download 136.86 Kb. Pdf ko'rish
|
1 2
Bog'liq9-Ma’ruza. Internet tarmog‘ining tuzilishi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tayanch iboralar
- (Internet Protocol) - manzil
- (Uniform Resource Locator)
|
9-Ma’ruza. Internet tarmog‘ining tuzilishi Reja: 1. IP va URL adreslar tushunchasi 2. Internet manzillari. 3. Domen usuli. 4. FAQ tizimi. Tayanch iboralar: IP, URL, Domen, FAQ. Bir qarashda internetning texnik tarkibiy qismi bilan axborot tarkibi о‘zaro о‘xshashdek tuyuladi. Chunki ikkala holda ham biz “birni-kо‘plikka” usulda tashkil etilgan obyektlar bog‘liqligiga duch kelamiz. Aslida bunday emas. Texnik nuqtai nazardan internetda mavjud bо‘lgan ixtiyoriy kompyuter kо‘plab (millionlab) kompyuterlar bilan bog‘langan bо‘ladi. Bunday bog‘lanish "tarmoq" (Net) deb ataladi. Axborot nuqtai nazardan internetda e’lon qilingan har bir elektron ma’lumot, tarmoqdagi bir nechta ma’lumotlar bilan о‘zaro bog‘lanishda bо‘lishi mumkin. Bu holdagi bog‘lanish axborot bog‘liqlik ya’ni “tо‘r” (Web) nomini olgan. Shunday qilib, “tarmoq” (Net) - haqida sо‘z yuritilganda о‘zaro bog‘langan kompyuterlar majmuasi tushunilsa, “tо‘r” (Web) - haqida sо‘z yuritilganda esa yagona axborot muhitni tashkil etuvchi elektron ma’lumotlar majmuasi tushuniladi. Amaliyotda internetning real, fizik bog‘lanishlar orqali tashkil topgan tarmog‘idagi kompyuterlar bilan virtual axborot fazoni tashkil etuvchi elektron ma’lumotlari har xil adreslar yordamida ifodalaniladi. Internet tarkibiga kirgan har bir kompyuter tо‘rt qismdan tashkil topgan о‘z adresiga ega, masalan: 142.26.137.07. Ushbu manzil IP (Internet Protocol) - manzil deb ataladi. Internetga doimiy ulangan kompyuterlar о‘zgarmas IP-adresga ega bо‘ladi. Agar kompyuter foydalanuvchisi internetga faqat vaqtinchalik ishlash uchun ulanadigan bо‘lsa, u holda ushbu kompyuter vaqtinchalik IP-adresga ega bо‘ladi. Bunday IP-manzil dinamik IP- manzil deb ataladi. Tarmoqda mavjud bо‘lgan ixtiyoriy kompyuter IP-adresini bilgan holda, unga har xil kо‘rinishdagi sо‘rovlar bilan murojaat qilishi mumkin bо‘ladi. Bu sо‘rovlar о‘sha kompyuterda saqlanayotgan elektron ma’lumotlar, ma’lumotlar bazasi yoki bо‘lmasa undagi biror bir dasturni ishlatishga, о‘sha kompyuter tarkibiga kirgan texnik resurslar imkoniyatidan foydalanishga oid bо‘lishi mumkin va hokazo. Internet axborot muhitini tashkil etuvchi elektron ma’lumotlarning har biri kompyuterlarning IP-adreslaridan boshqa о‘zlarining takrorlanmas, unikal adreslariga ega. Bu adres URL (Uniform Resource Locator) - adres deb ataladi. Masalan, О‘zbekistan Respublikasi hukumatining rasmiy axborotlari, Oliy majlis qarorlari haqida ma’lumot beruvchi elektron sahifa adresi https://www.gov.uz Internet yoki har qanday boshqa TCP/IP li tarmoqlarga ulangan har bir kompyuter bir – birini “tushunadigan” bo‘lishi kerak. Ushbu holat bo‘lmasa, tarmoq xabarlarni sizning kompyuteringizga qanday yuborishni bilmaydi. Agar bir va bir nechta kompyutyerda bir xil identifikator bo‘lsa, tarmoq xabarni yubora olmaydi. Internetda kompyuter tarmoqlari Internet manzili yoki aniqrog‘i IP-manzilini belgilash bilan aniqlanadi. IP manzili 32 bit uzunlikda va har biri 8 bitdan iborat to‘rt qismdan tashkil topgan va har bir qismi 0 dan 255 gacha bo‘lgan qiymatlarni qabul qiladi. Qismlar bir-biridan nuqta orqali ajratiladi. Masalan, 232.25.234.156 yoki 147. 120. 3. 28 lar IP da ikkita har xil manzilni belgilaydi. Internet tarmoq manzili haqida gap ketganda, odatda IP manzili tushuniladi. Agar IP - manzilida barcha 32 bit ham foydalanilsa, u holda to‘rt milliarddan ko‘p mumkin bo‘lgan manzillar paydo bo‘lar edi. Lekin ba’zi bir manzillar birlashmalarning maxsus maqsadlari uchun zahiraga olib qo‘yiladi. IP manzili ikki qismdan iborat bo‘ladi: tarmoq manzili va uning xost manzili. IP manzilning ushbu tuzilishiga asosan har xil tarmoqlardagi kompyuter raqamlari bir xil bo‘ladi. Shuni aytish joizki, manzillarni sonli belgilash kompyuter uchun tushunarli bo‘lsada, foydalanuvchi uchun aniq ma’lumotni bermaydi. Shuning uchun ham kundalik hayotda odatda manzillashning domen usuli foydalaniladi. Xost kompyuterlar Internetning server xizmatini bajaruvchi kompyuterlardir. Xost tizim (kompyuter) Internet bilan bog‘langan aloqa xabarlarini oluvchi va uni mos aloqa bo‘limlariga jo‘natuvchi kompyuterdir. Ko‘p hollarda xost kompyuter lokal tarmog‘idagi oddiy kompyuterga o‘xshagan bir kompyuterdir. Umumiy holda u Internet provayderi vazifasini bajaruvchi tashkilot modemi orqali ulangan kompyuterdir. Xost kompyuterlarni nomlash oddiydir. Misol uchun maripov@tashsu.silk.org elektron pochta manzilida silk.org tarmog‘iga mansub domen bo‘lsa, tashsu esa elektron pochta xost tizimining dasturlari bajariladigan kompyuter nomidir. Domenning eng yuqori pog‘onasidagi so‘z (bizning misolimizda org) uning sinfini aniqlaydi. U xizmat turi yoki geografik joylashganiga qarab belgilanadi. Masalan: Download 136.86 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
1 2