9 mavzu: adabiy nutq va uning uslublari. Reja

9 - MAVZU: ADABIY NUTQ VA UNING USLUBLARI.
Reja:
1. So’zlashuv uslubi.
2. Ilmiy uslub.
3. Rasmiy-idoraviy uslub.
4. Ommabop (publitsistik) uslub.
5. Badiiy uslub.
Tayanch so’z va iboralar: (Key words)
Uslub, uslubshunoslik, vazifaviy uslubshunoslik, yo’nalishlar, tasnifdagi omillar, lingvistik, ekstralingvistik, vazifaviy uslublar turlari, rasmiy, ommabop, ilmiy, badiiy, so’zlashuv. Rasmiy: davlat-ma’muriy, huquqiy muassasalar, diplomatik munosabatlar, ish yuritish hujjatlari, aniqlik, soddalik, qolip, o’ziga xos atamalar, ot turkumiga oid so’zlar, majhul nisbat, shart mayli, faol fe’llar. Ilmiy: fan sohasi, ilmiy tafakkur, dalil, fakt, janr xususiyatlari, monografiya, risola, darslik, qo’llanma, dastur, ma’ruza, taqriz, referat, aniqlik, atamalarning qo’llanilishi, obyektivlik, mantiqiy izchillik, qisqalik, sodda yoyiq, bog’lovchili qo’shma gap, xoslangan fe’llar. Ommabop: hozirjavoblik, targ’ibot, tashviqot, axborot, novatorlik, ijtimoiy-siyosiy terminologiya, oraliq uslub, qisqalik, lo’ndalik, ixchamlik, yorqinlik, ommaviy axborot vositalari, sifatdosh oborotlar, shart mayli, ritorik so’roq, ritorik undov, murojaat, undov, bir bosh bo’lakli gaplar, turg’un birikmalar, kirish bo’lak, kirish gap, shaxsi umumlashgan gap. Uslublararo qo’llaniladigan yoki neytral til birliklari.
GLOSSARY
Dialektologiya — (dialekt va ... logiya) — tilshunoslik sohasi. Tilning mavjud lahjalari, shevalarini oʻrganadi.
Argo — (frans. argot – jargon) – ma’lum toifa kishilargagina tushunar-li so‘zlar mavjudligi bilan umumxalq ti-lidan farq qiluvchi, biror ijtimoiy to-ifa, guruh (mas, dallollar, sportchilar, talabalar, o‘g‘rilar va hokazo)ga xos yasama til.
Jargon — (frans. jargon. — safsata) — biror ijtimoiy guruhning oʻziga xos leksikasi, fonetikasi va grammatikasi bilan umum soʻzlashuv tili va mahalliy dialektlardan farq qiladigan tili.
Varvarizmlar — (yun. barbaros — aynan ajnabiy) — maʼlum bir tilga chet tillardan kirib kelgan, tilda toʻla oʻzlashmay, yotligi bilinib turadigan soʻz va iboralar.