А. А. Азларова, М. М. Абдурахманова
Download 2.83 Mb. Pdf ko'rish
|
Тижорат банкларининг актив ва пассивларини бошқарув
|
Депозит
Deposit Депозит лотинча сўздан олинган бўлиб, луғавий маъноси-сақлаш учун топширилган буюм маъносини билдиради. Иқтисодиётда эса мижознинг ўз маблағини вақтинча фойдаланиш учун банкга топшириш натижасида вужудга келадиган иқтисодий муносабатни тушунилади.. Банкнинг актив операциялари Active operations of commercial bank Активные операции коммерческого банка Банкнинг актив операциялари- банкларнинг келажакда даромад олиш мақсадида жамланган кредит маблағларини кредитларга ва инвестицияларга жойлаштирилиши ва бошқа мақсадли операцияларидир. Банк ликвидлилиги banks' liquidity ликвидность банка бозор талабларига мувофиқ ишлаб чиқаришнинг ассортимент тузилмасини ишлаб чиқиш. Маҳсулот рақобатдошлигини баҳолаш. Техник ва истеъмол параметрлари оъзаро алоқасини оърганиш. Йангиликлар киритиш сиёсати. Нарх сиёсати. Товар қадоғи. Товар белгиси. Тижoрат банкларининг кредит сиёсати The credit policy of the commercial bank Кредитная политика коммерческого банка бу банкларнинг кредит рискларини камайтириш ва кредит opерацияларининг дарoмадлилигини кўпайтириш мақсадида амалга oширадиган кoмплекс тадбирлари мажмуасидир. Қайта молиялаштириш сиёсати The percentage of refinancing Процент рефинансиров ания Марказий банк томонидан кредит институтларининг векселларни сотиб олиш шакли ва қимматбаҳо қоғозларни гаровга олиш йўли билан кредитлаш тушунилади. Банк кредити Bank loan Банковский кредит банклар пулни унинг соҳибларига фоиз тўлаш шарти билан ўз қўлида жамлайдилар ва ўз номидан қарзга бериб, фоиз олишдир. 315 Тўлов баланси Payment balance Платежный баланс мамлакатнинг хорижий давлатлар билан бўладиган алоқалари натижасида юзага келадиган валюта тушумлари ва тўловларининг ҳақиқатдаги суммаси акс эттирилади. Актив тўлов баланси - тўлов балансида тушумлар суммаси тўловлар суммасидан ортиқ бўлади. Кредит Credit- Кредит- ўз эгалари қўлида вақтинча бўш турган пул маблағларини бошқалар томонидан маълум муддатга хақ тўлаш шарти билан олиш ва қайтариб бериш юзасидан келиб чиққан муносабатдир. Фоиз ставкаси- interest rate Процентная ставка қарздор кишининг олган қарзи учун пул эгасига тўлайдиган тўловидир. Траст операциялари trust business Трастовые операции банк мижоз топшириғи билан маълум мулкни, пул, қимматли қоғозлар кўринишида сақлаш, ўтказиш ва бошқаришни ўз зиммасига олади. Транзакцион депозитлар transactional operations Транзакцион ные операции юридик щахсларнинг бўш пул маблағлари уларни маблағини талаб қилиб олингунча сақланадиган депозит тури. Тўловга лаёқатлилик solvency платежаспособ ность банк зарур муддатларда кредит- омонатчилар, банклар давлат олдидаги мажбуриятларини тўла суммада бажара олиш лаёқатини билдиради. Иқтисодий риск Economic risk Экономически й риск умуман йирик тизим ва унинг таркиби ривожланишида ишлаб чиқариш шаклларининг оқилона уйғунлашувини танлашда юзага келадиган рисклар мажмуи. Кредит сиёсати credit risk Кредитный риск кредит операцияларини амалга оширишда банкларнинг тутадиган стратегия ва тактикасидир Тижорат банки Commercial Bank Коммерческий банк тижорат ташкилоти бўлиб, банк фаолияти деб ҳисобланадиган юридик ва жисмоний шахслардан омонатларни жалб қилиш ва уларни кредитга бериш, тўловларни амалга ошириш билан шуғулланувчи амалга оширадиган юридик шахсдир. Марказий банк central bank Центральный банк ўз сарф-харажатларини ўз даромадлари ҳисобидан амалга оширувчи, иқтисодий жиҳатдан мустақил муассаса бўлиб, у давлат герби туширилган ва номи ёзилган муҳрига эга. Кредит портфели Credit portfolio Кредитный портфель тожорат банклари томонидан берилган жами кредитлар жамловчи хужжат. 316 Кредитлаш жараёни Loan process Процесс кредитования кредитни расмийлаштириш жараёни бошлангандан то берилишигача бўлган жараённи қамраб олади. Кредит потенциали Credit potential Кредитный потенциал банкдаги йиғилган, таркиб топган маблағлардан ликвидлилик резервларини айирмасига тенг. Кредит механизми Credit Facility Кредитный механизм кредит муносабатларини ташкил қилишда қўлланиладиган элементлар мажмуасидир. Кредитлаш объектлари object of financing Объекты кредитования кредит ҳисобидан нима ташкил қилинса ёки кредит нимага йўналтиришса ўша тушунилади. Кредитлаш субъектлари Subjects lending Субъекты кредитования кредит муносатларида қатнашувчи томонларангланади. Кредитлаш стратегияси lending Strategy Стратегия кредитования кредит сиёсати борасида ьирон ьир банкнинг молия бозоридаги мазмунли, мақсадли ва аниқ тамоилларга кредит муносабатлари ҳисобланади. Кредитлаш тактикаси lending Tactics Тактика кредитования кредит жараёнида кўзланган мақсадга эришиш учун қўлланиладиган молиявий ва бошқа дастаклар мажмуидир. Кредит пакети Credit package Кредитный пакет кредитлаш жараёни учун зарур бўлган хужжатлар мажмуаси тушунилади. Кредит риски credit risk Кредитный риск бу қарз олувчи томонидан кредит шартномаси шартларининг бажарилмаслиги, яъни кредит суммасининг (қисман ёки тўлиқ) ва у бўйича фоизларнинг тўланмаслигидир. Кредитлаш тарихи History of lending История кредитования мижознинг бу кредитдан олдин ҳам кредит олганлиги ва уни қайтариш бўйича мажбуриятларини қай даражада бажарганлиги ҳақидаги маълумотлар мажмуи. Кредит портфелининг диверсификация си Diversificatio n of credit portfolio Диверсифика ция кредитного портфелья бу банкнинг баъзи мижозларидан кўрган зарарларни бошқа мижозлардан кўрган даромад ҳисобидан қоплаш мақсадида банкнинг кредит ресурсларини кам миқдорда кўп сонли мижозлар ўртасида тақсимлаш демакдир. 317 ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ I. Ўзбекистон Республикаси Қонунлари, Президент Фармонлари ва Қарорлари, Вазирлар Маҳкамаси Қарорлари 1.1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. –Т.:Ўзбекистон, 2018-80б. 1.2. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодекси. Т. Адолат 2014 1.3. Ўзбекистон Республикасининг “Ўзбекистон Республикаси Марказий банки тўғрисида” ги Қонун, Т.: Ўзбекистон, 21 декабр 1995 йил. 1.4. Ўзбекистон Республикасининг “Банклар ва банк фаолияти тўғрисида”ги Қонун, Т.: Ўзбекистон, 25 апрел 1996 йил. 1.5. Ўзбекистон Республикасининг “Инвестиция фаолияти тўғрисида” ги Қонун, Т.: Ўзбекистон, 12 сентябр2014 йил. 1.6. Ўзбекистон Республикасининг “Электрон тижорат тўғрисида”ги Қонуни Т.: “Ўзбекистон” 23 май, 2015йил. 1.7.Ўзбекистон Республикасининг “Рақобат тўғрисида”ги Қонуни Т.: “Ўзбекистон”6 январ 2012 йил. 1.8.Ўзбекистон Республикасининг “Автоматлаштирилган банк тизимида ахборотни муҳофаза қилиш тўғрисида” ги Қонуни 4 апрел 2006 йил 1.9.Ўзбекистон Республикаси “Электрон тўловлар тўғрисида”ги Қонуни 16 декабр 2005 йил 1.10.Ўзбекистон Республикасининг “Электрон рақамли имзо тўғрисида” ги Қонуни Т.: Ўзбекистон декабр, 2003 йил 1.11.Ўзбекистон Республикасининг “Электрон ҳужжат айланиши тўғрисида”ги Қонуни 29 апрел 2004 йил 1.12. Ўзбекистон Республикаси Президентининг Банк хизматлари оммабоплигини ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида № 3620 сонли Қарори. 2018 йил 23 март 1.13. Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора тадбирлари тўғрисида ПФ№5296 Фармони. 09.01.2018 йил. 1.14. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Республика банк 318 тизимини янада ривожлантириш ва барқарорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида ”ги ПҚ-3270-сон Қарори. 12.09.2017. 1.15.Ўзбекистон Республикаси Молия Вазирлиги, Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Ўзбекистон Республикасида давлат қиқсқа муддатли қарз мажбуриятларини чиқариш тўғрисидаги” низомга ўзгартиришлар ва қўшимча киритиш ҳақида” Қарори Тошкент ш. 5 март 2016 йил, № 5 1.16.Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг «Тижорат банклари томонидан фермер хўжаликларига бўлғуси ҳосилни гаровга олган ҳолда кредит бериш тартиби тўғрисидаги низомнинг 7-бандига ўзгартириш киритиш ҳақида» Қарори. Тошкент ш., 2016 йил 27 феврал, 4/2-сон 1.17. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан тижорат банкларининг чоп этиладиган йиллик молиявий ҳисоботларига қўйиладиган талаблар тўғрисида низомга ўзгартиришлар ва қўшимча киритиш ҳақида” Қарори Тошкент ш., 2016 йил 20 феврал, 4/1-сон 1.18.Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Банкларнинг депозит (омонат) сертификатларини чиқариш ва муомалада бўлиш тартиби тўғрисидаги низомга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида” Қарори Тошкент ш., 2016 йил 16 январ,1/2-сон 1.19. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Аҳолининг кенг қатлами, шу жумладан ёш оилалар учун уй-жой қурилишини ва реконструксия қилишни молиялаштириш ва кредитлаш тартиби тўғрисида низомга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида” Қарори Тошкент ш., 2015 йил 18 декабр, 35/4-сон, № 19/10 1.20. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Тижорат банкларида корпоратив бошқарув тўғрисидаги низомга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш” ҳақидаги Қарори. тошкент, 2015 йил 22 июл, 1.21. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Тижорат банкларининг ликвидлилигини бошқаришга қўйиладиган талаблар 319 тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида” Қарори Тошкент ш., 2015 йил 22 июл, 19/14-сон 1.22. Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг “Тижорат банклари томонидан касб-ҳунар коллежлари битирувчиларига микрокредитлар бериш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида” Қарори Тошкент ш., 2016 йил 16 январ, 1/10-сон. 1.23. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 4947-сон “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар Стратегияси тўғрисида” Фармони. 2017 йил 7 февраль. 1.24. Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПФ-5177-сон «Валюта сиёсатини либераллаштириш бўйича биринчинавбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида»ги Фармони. 2017 йил 2 сентябрь. 1.25. Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПҚ-3270-сон «Республика банк тизимини янада ривожлантириш ва барқарорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Қарори 2017 йил 12 сентябрь. 1.26. Ўзбекистон Республикаси банк депозиторларининг Миллий ахборотлар базаси ва унда мижозларга хос рақам бериш ҳамда банк ҳисобварақлари рўйхатини юритиш тартиби тўғрисидаги низомга ўзгартиришлар киритиш ҳақида Ўзбекистон Республикаси Марказий банки Бошқарувининг қарори АВ рег. № 1863-7. Қабул қилинган сана 14.05.2019. Кучга кириш санаси 14.05.2019. 1.27. “Ўзбекистон Республикаси Марказий банки фаолиятида замонавий ахборот-коммуникатсия технологияларини жорий этиш ва ривожлантиришнинг 2016– 2018 йилларга мўлжалланган Консепсицияси”. Download 2.83 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|