A. A. Ganiyev

Shubhali taxlovchilar. Bunday turdagi zararlovchi dasturlar maxsus usul bilan taxlashni amalga oshirib, shifrlangan fayllarni keyinchalik qayta tiklashda evristik usullardan foydalanishni murakkablashtiradi.
Zararlovchi utilitlar – boshqa turdagi viruslarni, troyan yoki qurtlarni yaratishni avtomatlashtirish, serverga DoS-hujumlarni uyushti-
rish, kompyuterni ishdan chiqarish kabilarni amalga oshirish uchun ishlab chiqilgan zararlovchi dasturlardir. Virus, troyan yoki qurtlardan farqli ravishda bunday toifadagi dasturlar o‘zlari ish yurituvchi kompyuterlarga to‘g‘ridan-to‘g‘ri xavf tug‘dirmaydi. Ularni ajratib turuvchi asosiy jihati – bu ular tomonidan amalga oshiriladigan harakatlardir.
Bunday toifadagi dasturlarga quyidagilarni misol keltirish mumkin:
Constructor – yangi kompyuter viruslari, qurtlari va troyan dastur- larini tayyorlash uchun mo‘ljallangan dasturlar.
HackTool – noqonuniy foydalanuvchi tomonidan lokal kompyuter yoki tarmoqdagi kompyuterga hujumlar uyushtirish uchun foydalanila- digan dasturlar.
Spoofer– jo‘natuvchining qalbaki manzili orqali xabarlar va tarmoq so‘rovlarini yuborish imkonini beruvchi dasturlar.
DoS – kompyuterlarga DoS-hujumlarni uyushtirish uchun mo‘ljallan- gan dasturlar.

Nazorat uchun savollar

• 
  Axborotlarni muhofaza qilishning asosiy va yordamchi apparat vositalariga nimalar kiradi?
  
• 
  Axborotlarni muhofaza qilishning dasturiy vositalari qanday dastur- lardan iborat?
  
• 
  Axborotlarni muhofaza qilishning dasturiy vositalarining afzalliklari va kamchiliklari nimalardan iborat?
  
• 
  Kompyuter tizimlaridan foydalanish huquqini cheklashning qanday usul va vositalari mavjud?
  
• 
  Kompleks xavfsizlik nimalardan iborat?
  
• 
  Qanday atributivli indentifikatorlarni bilasiz va ular qanday tartibda ishlaydi?
  
• 
  Autentifikatsiyalash qanday amalga oshiriladi?
  
• 
  Zararlantiruvchi dastur deb nimaga aytiladi?
  
• 
  Axborot tizimida zararlantiruvchi dastur mavjudligi qanday aniqlanadi?
  
• 
  Kompyuter viruslari nima?
  
• 
  Kompyuter qurtlari nima?
  
• 
  Troyan dasturlari qanday vazifalarni bajaradi?
  
• 
  Troyan dasturlarning qanday turlarini bilasiz?
  
• 
  Zararlovchi utilitlardan nima maqsadda foydalaniladi?
  

5.