A isayev, G. Anvarjonova, N. Shokirov

                     
 
VIII-bob. O‘zbekiston  tabiatining  umumiy  tavsifi 
O‘zbekiston hududi shimoldan  janubga  925   km ga,  g‘arbdan  
sharqqa    1400   km masofaga cho‘zilgan. O‘zbekiston  maydoni  448, 
9  ming kv. km. O‘zbekiston  hududininig  78.7 % i  tekislik  va 21.3 % 
i tog‘lardan  iborat. O‘zbekistonning  tekislik  qismi Turon  tekisligining  
bir    qismi    bo‘lib,  uning    shimoli-g‘arbi,  g‘arbi    kiradi.  Tog‘lari  -  
Tyanshan va  Hisor-Oloy  tog‘  tizmalarining  g‘arbiy  va janubi-g‘arbiy   
tarmoqlari  O‘zbekiston  doirasida  joylashgan. O‘zbekistonda  Talas, 
Ugom,  Qorjontog‘,  Piskom,  Chotqol,  Qurama,  Turkiston,  Morguzar, 
Nurota,  Zarafshon,  Hisor,  Boysuntog‘,  Surxontog‘,  Ko‘hitangtog‘, 
Bobotog‘,  Farg‘ona,  Oloy    tizmalari    bilan    birga    Qoraxotin, 
Mingbuloq,  Asaka-Ovdan  botiqlari    joylashgan.  O‘zbekistonning  
geologik  tuzilishi  xilma-xil  bo‘lib, uning  hududi, asosan, ikkita  katta   
tektonik  tuzilma, ya’ni  Tyanshan  orogeni  tarqalgan  yerlar   va  Turon  
plitasidan  iborat. Gersin  burmali  tog‘  paydo  bo‘lish  davrida   baland  
tog‘  tizmalari  vujudga  kelgan. 1992-yilda Mingbuloq, 1993-yilda  esa 
Ko‘kdumaloq  neft  konlari  ochilgan. Kimyoviy xomashyolardan  osh  
va    kaliy    tuzlari,    oltingugurt    Hisor  tizmasining    janubi-g‘arbiy  
tarmoqlaridagi    Oqtosh,  Laylimkon,  Xo‘jaikonda    mavjuddir.  Agar  
Quyosh shimoliy  qismida  yozda  quyosh 71-72
0
  burchak  hosil  qilib  

---

48 
 
tushsa,  janubida  esa    76 
0 
  ni  tashkil    etadi.  Qish  chillasida    harorat  
tushib    ketishi    sababi    hududga  Arktika      va      Sibir  sovuq    havolari  
ko‘proq    yetib    kelib,  turib    qoladi.  Mirzacho‘lda      Arnasoy,  Aydar, 
Tuzkon,  Zarafshon  daryosining    quyi    oqimidagi    Dengizko‘l, 
Somonko‘l,  Kunjako‘l,  Qoraqir,  Sho‘rko‘l,  Farg‘ona    vodiysidagi  
Axsikentko‘l  va  Damko‘l kabi yirik ko‘llar  joylashgan.