A molekula moddaning kimyoviy xossalarini namoyon qiluvchi eng kichik bo’lagi
Download 115.39 Kb.
|
KO\'M yakuniy testlari (Автосохраненный)
KIMYO 9-SINF
1. 721-813-yillarda yashagan Jobir ibn Hayyom (Gaber) … olish usullarini yozib qoldirgan. 1) tabiiy minerallardan dorivor vositalarni; 2) shisha tayyorlashni; 3) zar suvini; 4) sopol buyumlarni; 5) sulfat, nitrat kislotalarni; 6) sirka kislotani haydash orqali tozalash usulini o’rgangan, uning turli konsentratsiyadagi eritmalarini tayyorlab; 7) novshadil spirtini aniqlagan, xossalarini o’rgangan; 8) turli kasalliklarni o’simliklar bilan davolash. A) 1, 2, 4, 8 B) 3, 5, 6, 7 C) 1, 3, 5, 7 D) 2, 4, 6, 8 2. Daraxt po’stlog’i, kanop va boshqa mahsulotlardan qog’oz olingan. 751-yilda . . . da ana shu yo’l bilan qog’oz ishlab chiqarish yo’lga qo’yilgan. A) Samarqand B) Xiva C) Buxoro D) Navoiy 3. 1620-yilda kim erituvchilarni suvli, kislotali, yog’li sinflarga ajratdi? A) I.Debereyner B) J.Dyuma C) D.I.Mendeleyev D) A.Sala 4. 1718-yilda qaysi olim moddalarning o’xshashlik jadvalini tuzdi. A) E.Joffrua B) I.Debereyner C) J.Dyuma D) D.I.Mendeleyev 5. Sistemalashtirish muammosini qaysi olim muvaffaqiyatli hal qildi. A) I.Debereyner B) J.Dyuma C) D.I.Mendeleyev D) A.Sala 6. ingliz olimi D.Mozli, 1913-yilda kimyoga qo’shgan xissasini toping. A) Atom yadrosi zaryadining elementning davriy sistemadagi tartib raqamiga tengligini B) Elektronning ochilishini C) Radioaktivlikning ochilishini D) X-(rentgen) nurlarining ochilishini 7. ingliz olimi J.Tomson, 1897-yilda …. . A) Atom yadrosi zaryadining elementning davriy sistemadagi tartib raqamiga tengligini B) Elektronning ochilishini C) Radioaktivlikning ochilishini D) X-(rentgen) nurlarining ochilishini 8. nemis olimi K.Rentgen, 1895-yil kimyo fanida erishilgan yutuqi? A) Atom yadrosi zaryadining elementning davriy sistemadagi tartib raqamiga tengligini B) Elektronning ochilishini C) Radioaktivlikning ochilishini D) X-(rentgen) nurlarining ochilishini 9. fransuz olimi A.Bekkerel, 1896-yil kimyo fanida erishilgan yutuqi? A) Atom yadrosi zaryadining elementning davriy sistemadagi tartib raqamiga tengligini B) Elektronning ochilishini C) Radioaktivlikning ochilishini D) X-(rentgen) nurlarining ochilishini 10. Yadro tuzilishi proton-neytron nazariyasining yaratgan olimlar? A) D.D.Ivanenko va E.N.Gapon hamda nemis olimi V.Geyzenberg, 1932 B) M.Skladovskaya-Kyuri, P.Kyuri, E.Rezerford-1900 C) ingliz olimlari U.Odling va J.Nyulends (1863) D) fransuz olimlari J.Dyuma va A.Shankurtua 11. elektron (ė) 9,1∙10-31kg massaga va . . . Kl manfiy elektr zaryadiga ega. A) 1,6∙10-19 B) 6,02∙10-23 C) 1,66∙10-24 D) 1,8∙10-16 12. Tasavvurlarning kengayishi natijasida davriy qonunga quyidagi qaysi ta’rif to’g’ri keladi? A) ‘‘...oddiy moddalarning xossalari hamda elementlar birikmalarining shakl va xossalari ularning atom massalari qiymatiga davriy ravishda bogiliq...” B) ‘‘...oddiy moddalarning xossalari hamda elementlar birikmalarining shakl va xossalari ularning atom massalari qiymatiga davriy ravishda bogiliq emas...” C) “Kimyoviy elementlar va ulardan hosil bo’luvchi oddiy hamda murakkab moddalarning xossalari shu elementlar atomlarining yadro zaryadlari bilan davriy bog’lanishda bo’ladi.” D) “Kimyoviy elementlar va ulardan hosil bo’luvchi oddiy hamda murakkab moddalarning xossalari shu elementlar atomlarining yadro zaryadlari bilan davriy bog’lanishda bo’lmaydi.” 13. Elementlaming metallik xossalarini solishtirish uchun odatda, maxsus kattalik- . . . dan foydalaniladi. A) elektronga moyillik B) atom radius C) yadro zaryad D) ionlanish energiyasi 14. Metallmaslik xossalarini solishtirish uchun maxsus kattalik - . . . dan foydalaniladi. A) elektronga moyillik B) atom radius C) yadro zaryad D) ionlanish energiyasi 15. Qaysi metallda eng kuchli metall xossalari namoyon bo’ladi? A) radiy B) xrom C) seziy D) simob 16. Davrlarda element tartib raqami ortishi bilan: A) metall xossalari kamayadi; metallmaslik xossalari kuchayadi. B) metall xossalari kuchayadi; metallmaslik xossalari kamayadi. C) metall xossalari deyarli o’zgarmaydi; metallmaslik esa xossalari kuchayadi. D) metall xossalari kamayadi; metallmaslik xossalari deyarli o’zgarmaydi. 17. Guruh bo’ylab mellik va metalmaslik xossasi qanday o’zgaradi? A) metall xossalari kamayadi; metallmaslik xossalari kuchayadi. B) metall xossalari kuchayadi; metallmaslik xossalari kamayadi. C) metall xossalari deyarli o’zgarmaydi; metallmaslik esa xossalari kuchayadi. D) metall xossalari kamayadi; metallmaslik xossalari deyarli o’zgarmaydi 18. Elektronga moyillik nima? A) atomning elektronlarini tortib olish uchun kerak bo’lgan minimal energiya B) nevtral xoldagi atomga elektron birikishi natijasida ajralib chiqadigan energiya miqdori C) molikula tarkibidagi atoning o’ziga bog’lovchi elektronni tortish xususiyati D) ionning neytral xoldagi atomga o’tishi uchun kerak bo’ladigan energiya 19. Elektron manfiylik nima? A) atomning elektronlarini tortib olish uchun kerak bo’lgan minimal energiya B) nevtral xoldagi atomga elektron birikishi natijasida ajralib chiqadigan energiya miqdori C) molikula tarkibidagi atoning o’ziga bog’lovchi elektronni tortish xususiyati D) ionning neytral xoldagi atomga o’tishi uchun kerak bo’ladigan energiya 20. Ionlanish energiyasi nima? A) elektron atomdan ajralishi uchun zaruriy energiya miqdori B) nevtral xoldagi atomga elektron birikishi natijasida ajralib chiqadigan energiya miqdori C) molikula tarkibidagi atoning o’ziga bog’lovchi elektronni tortish xususiyati D) ionning neytral xoldagi atomga o’tishi uchun kerak bo’ladigan energiya 21. Ionlanish energiyasining birligi? A) Kl B) eV/atom C) V/atom D) KJ/mol 22. Quyidagi qaysi atom tarkibida neytron yo’q? A) vodorod B) geliy C) kislorod D) litiy 23. Yadro zaryadlari bir xil, lekin atom massalari turlicha bo’lgan kimyoviy elementlar turkumi izotoplar deb ataladi. Tabiatda argonning nechta va qanday izotoplar uchraydi? A) 2ta; 38Ar va 40Ar B) 3ta; 36Ar, 38Ar va 40Ar C) 4ta; 36Ar, 38Ar; 40Ar va 42Ar D) yagona bitta 40Ar 24. Quyidagi atomlar orasida izotonlarni tanlang. 1) 136Xe; 2) 136Ba; 3) 136La; 4) 138Ba; 5) 137Ba; 6) 139La. A) 1, 2, 3 B) 2, 4, 5 C) 1, 4, 6 D) 3, 5, 6 25. izobarlarda qaysi qiymatlar bir xil(a) va qaysi qiymatlar har xil(b) bo’ladi? 1) neytronlar soni 2) elektronlar soni; 3) protonlar soni; 4) yadro zaryadi; 5) proton+elektron; 6) proton+neytron; 7) atom massa; 8) yadro zaryadi+Ar-P. A) a-1, 6, 7, 8; b-2, 3, 4, 5 B) a-6, 7, 8; b-1, 2, 3, 4, 5 C) a-4, 5, 6, 7, 8; b-1, 2, 3 D) a-1, 3, 5, 7; b-2, 4, 6, 8 26. Qo’rg’oshinning nechta izotopi mavjud? A) 2ta B) 3ta C) 4ta D) 7ta 27. Yadroga ikkita proton qulashi natijasida bitta alfa, ikkita neytron va bitta positron ajralishi natijasida atomda qanday o’zgarish kuzatiladi? A) atomning massasi to’rtta birlikka kamayadi zaryadi esa bir birlikga ortadi B) atomning massasi to’rtta birlikka va zaryadi bir birlikka kamayadi C) atomning massasi o’zgarmayd zaryadi esa bir birlikka kamayadi D) atomning massasi o’zgarmayd zaryadi esa bir birlikka ortadi 28. –β-yemirilishda? A) yadro massasi o’zgarmaydi (p→n), yadro zaryadi esa bit birlikka kamayadi B) yadro massasi o’zgarmaydi (n→p), yadro zaryadi esa bit birlikka kamayadi C) yadro massasi o’zgarmaydi (p→n), yadro zaryadi esa bit birlikka ortadi D) yadro massasi o’zgarmaydi (n→p), yadro zaryadi esa bit birlikka ortadi 29. . . . izobarlar deyiladi? A) proton va neytronlar soni yig’indisi har xil, yadro zaryadi bir xil bo’lgan atomlar B) proton va neytronlar soni yig’indisi bir xil, yadro zaryadi har xil bo’lgan atomlar C) neytonlar soni bir xil, proton va massa har xil bo’lgan atomlar D) elektronlar soni bir xil, protonlar va neytronlar soni har xil bo’lgan atomlar 30. . . . izoelektronlar deyiladi? A) proton va neytronlar soni yig’indisi har xil, yadro zaryadi bir xil bo’lgan atomlar B) proton va neytronlar soni yig’indisi bir xil, yadro zaryadi har xil bo’lgan atomlar C) elektronlar va protonlar soni bir xil, neytronlar soni har xil bo’lgan atomlar D) elektronlar soni bir xil, protonlar va neytronlar soni har xil bo’lgan atomlar 31. radidan 3 ta α-zarracha va 2 ta β-zarracha ajralib chiqishi natijasida hosil bo’lgan yangi elementning yadro zaryadi va nisbiy atom massasini aniqlang. A) zaryadi 92 massasi 214 B) zaryadi 84 massasi 214 C) zaryadi 92 massasi 216 D) zaryadi 84 massasi 216 32. Elektroneytral atomdagi . . . soni . . . soniga teng bo’ladi. A) protonlar soni elektronlar B) protonlar soni neytronlar C) elektronlar soni netronlar D) elektronlar pozitronlar 33. Energetik pog’onalar . . . , . . . bo’linadi. A) qavatlarga, qavatlar qavatchlarga B) pog’onachalarga, pog’onachalar energetik yacheykalarga C) pog’onachalarga, pog’onachalar elektronlarga D) qavatlarga, qavatlar qavatchalarga ular esa orbitallarga 34. Bosh kvant sonining qiymati qancha kichik bo’lsa . . . bo’ladi? A) ayni pog’onachalardan elektronlarning yadro bilan bog’lanish energiyasi shuncha katta B) ayni pog’onachalardan elektronlarning yadro bilan bog’lanish energiyasi shuncha kichik C) elektronlarning atomdagi holatini yoki elektron «bulut»larning magnit maydoniga nisbatan kata D) elektronning o’z o’qi atrofida aylanishini qiyin 35. Qaysi kvant sonining son qiymati +L dan –L oralig’ida bo’ladi? A) bosh B) magnit C) orbital D) spin 36. Qaysi kvant son elektronning o’z o’qi atrofida aylanishini ifodalaydi? A) bosh B) magnit C) orbital D) spin 37. Qaysi kvant sonining son qiymati 0 dan n-1 gacha bo’ladi? A) bosh B) magnit C) orbital D) spin 38. . . . energetik pog’onachalardagi elektronlarning energiyasini yoki elektron «bulut»laming shaklini ifodalaydi. A) bosh kvant son B) magnit kvant son C) orbital kvant son D) spin kvant son 39. . . . elektronlarning atomdagi holatini yoki electron «bulut»larning magnit maydoniga nisbatan qanday holatda bo’lishini ifodalaydi. A) bosh kvant son B) magnit kvant son C) orbital kvant son D) spin kvant son 40. Bir atomda to’rttala kvant sonlarining qiymati bir xil bo’Igan ikkita elektron bo’lishi mumkin emas. n, 1, m kvant sonlari bir xil bo’Igan ikkita elektron bo’Isa, spinlari qarama-qarshi bo’lishi bilan bir-biridan, albatta, farq qiladi deb aytdi kim? A) Gund B) Klechkoviskiy C) Pauli D) Le-Shateli 41. Uning son qiymati bitta elektron uchun + ga ikkita elektron uchun + va - ga teng bo’ladi? A) bosh kvant son B) magnit kvant son C) orbital kvant son D) spin kvant son 42. Ar atomi va Cl- , K+ ionlarida . . . soni bir xil. A) proton B) elektron C) yadro zaryadi D) neytronlar 43. Bog’ yo’nalganligi bu- ? A) bog’ o’qi atrofida umumiy elektron juftining taqsimlanishi asimmetriyasi bilan belgilanadi B) molekulaning fazoviy strukturasini, shaklini belgilaydi C) atomlarni bog’lab turuvchi elektron juftlar soni bilan aniqlanadi D) atom yadrolari orasidagi masofaning muvozanat holati 44. Bog’ uzunligi bu- ? A) bog’ o’qi atrofida umumiy elektron juftining taqsimlanishi asimmetriyasi bilan belgilanadi B) molekulaning fazoviy strukturasini, shaklini belgilaydi C) atomlarni bog’lab turuvchi elektron juftlar soni bilan aniqlanadi D) atom yadrolari orasidagi masofaning muvozanat holati 45. Bog’ karraligi bu-? A) bog’ o’qi atrofida umumiy elektron juftining taqsimlanishi asimmetriyasi bilan belgilanadi B) molekulaning fazoviy strukturasini, shaklini belgilaydi C) atomlarni bog’lab turuvchi elektron juftlar soni bilan aniqlanadi D) atom yadrolari orasidagi masofaning muvozanat holati 46. Bog’ qutbliligi bu-? A) bog’ o’qi atrofida umumiy elektron juftining taqsimlanishi asimmetriyasi bilan belgilanadi B) molekulaning fazoviy strukturasini, shaklini belgilaydi C) atomlarni bog’lab turuvchi elektron juftlar soni bilan aniqlanadi D) atom yadrolari orasidagi masofaning muvozanat holati 47. Kimyoviy bog’lar hosil bo’lishi (1). . . jarayon bo’lib, energiya (2) . . . bilan boradi, bog’ uzilishi (3) . . . jarayon bo’lib, energiya (4) . . . bilan boradi. A) 1-endotemik; 2- energiya ajralib chiqishi; 3- ekzotermik; 4-energiya yutilishi B) 1-endotermik; 2-issiqlik yutulishi; 3-ekzotermik; 4-energiya ajralib chiqishi C) 1-ekzotemik; 2-energiya ajralib chiqishi; 3-endotermik; 4-energiya yutulishi D) 1-ekzotermik; 2- energiya ajralib yutulishi; 3- endotermik; 4-energiya ajralib chiqishi 48. . . . qutbsiz kovalent bog’lanish deyiladi. 1) umumiy elektron jufti qo’shni yadrolar orasida simmetrik joylashadi; 2) umumiy elektron jufti qo’shni yadrolar orasida nosimmetrik joylashadi; 3) elektrmanfiylik qiymati bir xil bo’lgan atomlar orasidagi kovalent bog’; 4) elektrmanfiylik qiymati har xil bo’lgan atomlar orasidagi kovalent bog’. A) 1, 4 B) 2, 3 C) 1, 3 D) 2, 4 49. Elektrmanfiyliklari qiymati turlicha bo’lgan atomlar orasidagi kovalent bog’ nima deb ataladi? A) ion bog’ B) qutbli kovalent bog’ C) qutbsiz kovalent bog’ D) vodorod bog’ 50. tipik metallar va tipik metallmaslar orasida qanday kimyoviy bog’lanish vujudga keladu? A) ion B) qutbli kovalent C) qutbsiz kovalent D) vodorod 51. Bu bog’lanish natijasida (ionlar) musbat zaryadli kation va manfiy zaryadli anionlar hosil bo’ladi. A) ion B) qutbli kovalent C) qutbsiz kovalent D) vodorod 52. . . . va . . . orasida keskin chegara yo’q. A) qutbsiz kovalent bog’ va qutbli kovalent bog’ B) ion bog’ va metall bog’ C) vodorod bog’ va donor-aseptor bog’ D) ion bog’ va kovalent bog’ 53. Ularga eng quyi ionlanish energiyasi xos va ularda harakatchan elektronlar miqdori ко’p va kristallari strukturasida elektronlar atomlardan oson uzilib, elektron gazi hosil bo’ladi. A) tuzlarda B) metallarda C) metalmaslarda D) asoslarda 54. Quyidagi qaysi moddalarda vodorod bog’lanish mavjud? 1) karbanat angidridda; 2) silanda; 3) suda; 4) suyuq ammiakda; 5) metall gidridlarida; 6) suyuq vodorod ftoridda. A) 1, 3, 5 B) 2, 4, 6 C) 3, 4, 6 D) 1, 2, 5 55. kovalent bog’dan farqli ravishda ion bog’ . . . . A) yo’naluvchanlikka ega emas B) yo’naluvchanlikka ega C) ionlarga ajralmaydi D) suvda erimaydi 56. vodorod bog’ vodorod bilan qaysi elementlar orasida bo’lmaydi? 1) ftor; 2) natriy; 3) uglerod; 4) kislorod; 5) azot; 6) kaliy A) 1, 4, 5 B) 2, 3, 6 C) 1, 2, 6 D) 3, 4, 5 57. Ion bog’lanishli birikmalar odatdagi sharoitda qanday agregat holatda bo’ladi? A) suyuq B) qattiq C) gaz D) suyuq va qattiq 58. Quyidagi qaysi moddalar tarkibida qutbsiz kovalent bog’ mavjud? 1) kermniy gidrid; 2) etilenglikol; 3) kinovorda; 4) galitda; 5) Na2S2O3;6) Na2S2O8; 7) SiC. A) 1, 2, 3, 6 B) 4, 5, 7 C) 1, 2, 5, 6 D) 3, 4, 7 59. Valentlik tushunchasini faqat qanday bog’li birikmalarga nisbatan qo’llash maqsadga muvofiq bo’ladi. A) ion B) kovalent C) metall D) vodorod 60. Valentlikka mos ta’rifni aniqlang. A) Elementning valentligi darajasi uning davriy sistemada joylashgan guruh raqamiga teng B) Valentlik nol, manfiy yoki musbat qiymatlarga ega bo’ladi C) Oksidlanish darajasi har doim ham valentlikka son jihatidan teng bo’ladi D) ma’lum element atomining qat’iy belgilangan sondagi boshqa element atomlari bilan birika olish imkoniyati. 61. Elementning valentligi nima bilan aniqlaniladi? A) oksidlanish darajasi bilan B) faqat sigma bog’lar soni bilan C) og’irligi bilan D) shu element atomini boshqa element atomi bilan bog’lab turuvchi umumiy elektron jufti soni bilan 62. Oksidlanish darajasi nima? A) Valentligi B) olgan elektrolar soni C) atom ionga aylangan holda molekuladagi atomda hosil bo’luvchi shartli zaryad D) bog’lar soni 63. Berilgan qaysi moddalarda hamma bog’i va molekulasi qutbsiz? 1) (CN)2; 2) CO2; 3) CS2; 4) P2S5; 5) NCl3; 6) PCl5; 7) PI5. A) hammasida B) 1, 3, 5, 7 C) 2, 4, 6 D) 3, 4, 5, 7 64. Vodorod metall gidridlarida . . . , qolgan barcha birikmalarida . . . oksidlanish darajasiga ega. A) -1, 0, +1 B) -1 va +1 C) -1 va 0 D) +1 va -1 65. Birinchi marta D.I.Mendeleyevning gidratlar va S.Areniusning ionlanish nazariyalarini elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasi shaklida birlashtirishni kim taklif etdi? A) Kurnokov B) Kablukov C) Dolton D) bertlo 66. Dissotsiatsiyalanish jarayonida ionlar . . . holatga o’tadi. A) gidratlangan B) kation B) anion D) molekula 67. Elektrolitmaslar qanday tabiatli bo’ladi? 1) eritmalari elektr tokini o’tkazmaydi; 2) eritmalari elektr tokini o’tkazadi; 3) suvda erimaydi; 4) suda erib ionlarga ajraladi; 5) ion bog’li; 6) metall bog’li; 7) suvda erib molekula hosil qiladi; 8) ko’pchilik organik moddalar. A) 1, 3, 7, 8 B) 2, 4, 5, 6 C) 1, 4, 6, 8 D) 2, 3, 5, 7 68. Kislorod ko’pchilik birikmalarda . . . , ftorli birikmalarda . . . , peroksidlarda (E-O-O-E) . . . oksidlanish darajasiga ega. A) -2; +1; 0 B) -2;+2;+1 C) +2;-2; -1 D) -2;+2; -1 69. Elektrolitlar qanday tabiatli bo’ladi? 1) eritmalari elektr tokini o’tkazmaydi; 2) eritmalari elektr tokini o’tkazadi; 3) suvda erimaydi; 4) suda erib ionlarga ajraladi; 5) ion bog’li; 6) metall bog’li; 7) suvda erib molekula hosil qiladi; 8) ko’pchilik organik moddalar. A) 1, 3, 7, 8 B) 2, 4, 5, 6 C) 1, 4, 6, 8 D) 2, 3, 5, 7 70. Qaysi moddalar noelektrolitlardir. A) ion bog’li B) kutbli kovalent bog’li C) kutbsiz kovalent bog’li D) metall bog’li 71. Eritmada ionlar tartibsiz harakat qiladi, lekin elektr toki o’tkazilganda manfiy zaryadlangan ionlar qaysi elektrod tomon harakat qiladi. A) anodga B) katodga C) anion tomon D) hech qaysi 72. Quyidagi qaysi holat dissotsiatsiyalanish konstantasi deb ataladi? A) Elektrolit suv yoki boshqa qutbli erituvchi ta’sirida eriganda hamda yuqori harorat ta’sirida suyuqlanganda, uning ionlarga ajralish hodisasi B) Ma’lum haroratda dissotsiatsiyalangan molekulalar sonining erigan moddaning dastlabki molekulalari soniga nisbati C) Dissotsiatsiyalanish konstantasi erituvchi va erigan elektrolit tabiatiga, haroratga bog’liq bo’lib, konsentratsiyaga bog’liq bo’lmaydi D) Dissotsiatsiyalangan va dastlabki molekulalar orasidagi muvozanat konstantasi 73. Quyidagi qaysi holat elektrolitik dissotsiatsiyalanish deb ataladi? A) Elektrolit suv yoki boshqa qutbli erituvchi ta’sirida eriganda hamda yuqori harorat ta’sirida suyuqlanganda, uning ionlarga ajralish hodisasi B) Ma’lum haroratda dissotsiatsiyalangan molekulalar sonining erigan moddaning dastlabki molekulalari soniga nisbati C) Dissotsiatsiyalangan va dastlabki molekulalar orasidagi muvozanat konstantasi D) A va B javoblar 74. Elektrolitning dissotsiatsiyalanish konstantasi(a) …… bog’liq emas, lekin(b) …… bog’liq. 1) elektrolit tabiatiga; 2) erituvchi tabiatiga; 3) konsentratsiyaga; 4) haroratga A) a-1, 2; b-4, 3 B) 1, 2, 4; b-3 C) a-1. 2; b-3, 4 D) a-3; b-1, 2, 4 75. Dissotsiatsiyalanish darajasi qanday ta’sirlarga bog’liq? 1) elektrolit tabiatiga; 2) erituvchi tabiatiga; 3) konsentratsiyaga; 4) haroratga A) 1, 2, 3 B) 1, 2, 4 C) 2, 3, 4 D) 1, 2, 3, 4 76. Har bir odam bir kunda 15 g osh tuzi iste’mol qiladi deb hisoblasak, siz iyul oyidan avgust oyigacha necha g natriy ioni iste’mol qilgan bo’lasiz? A) 176,923 B) 182,82 D) 165,128 D) 171,025 77. Qaysi element atomi bitta elektronni oson beradi? A) Ca B) Ba C) Rb D) K 78. Atom tuzilishi quyidagicha bo’lgan qaysi elementning metallik xossalari kuchli ifodalangan? A) ...3s1 B) ...4s1 C) ...5s1 D) ...6s1 79. Tarkibida 16 g CuS04 bo’lgan eritmaga temir qirindilari qo’shildi. Natijada 3,4 g mis metall holida ajralib chiqadi. Hosil bo’Igan eritmadagi mis va temir ionlarining massasini hisoblang. A) 3 va 2,975 gramm B) 3,2 va 2,625 gramm C) 3 va 2,8 gramm D) 3,2 va 2,8 gramm 80. Qaysi birikmada azotning foiz ulushi ko’p? A) NH4Cl B) N2H4 D) NH4OH E) N2O 81. Qaysi qatorda faqat ion bog’lanishli moddalar formulasi keltirilgan? A) KCl; NaCl; NH3 B) CuO; MgO; HCl C) H2; N2; 02 D) KCl; FeS; MgO 82. Qaysi birikmada azotning foiz ulushi kam? A) NH4Cl B) N2H4 D) NH4OH E) N2O 83. Qaysi qatorda faqat qutbli kovalent bog’lanishli moddalar formulasi keltirilgan? A) H2; Br2; 02 B) HCl; HBr; H2S D) NaCl; NaF; NaBr F) K2S; H2S; S02 84. Qaysi qatorda faqat qutbsiz kovalent bog’lanishli moddalar formulasi keltirilgan? A) KCl; NaCl; NH3 B) CuO; MgO; HCl C) H2; N2; 02 D) KCl; FeS; MgO 85. Natriy peroksidda kislorodning oksidlanish darajasi nechaga teng? A) +2 B) -2 D) +1 E) -1 86. Quyidagi moddalardan qaysilarida donor-akseptor bog’lanish mavjud? 1) H20; 2) CO; 3) NH4Cl; 4) NH4N03; 5) CuS04; 6) N2O4; 7) NH3. A) 1, 2, 3, 7 B) 2, 3, 4, 6 C) 2, 3, 4 D) 2, 5, 7 87. NH4Cl molekulasida qanday bog’lar mavjud? A) 3 ta kovalent va 2 ta ion B) 2 ta vodorod va 3 ta ion C) 3 ta ion va 2 ta kovalent D) 4 ta kovalent va 1 ta ion 88. Normal sharoitda qattiq metallmaslar? 1) brom; 2) yod; 3) ftor; 4) xlor; 5) fosfor; 6) azot; 7) uglerod; 8) kremniy; 9) kislorod; 10) oltingugurt. A) 1, 2, 7, 8, 10 B) 2, 5, 7, 8, 10 C) 1, 3, 4, 6, 9 D) 3, 4, 6, 9 89. Elektronlarni biriktirib olish xususiyati qaysi javobda kamayib boradi. 1) O; 2) Cl; 3) N; 4) P; 5) H; 6) Si; 7) C; 8) S; 9) F. A) 9, 1, 2, 3, 8, 7, 4, 5, 6 B) 6, 5, 4, 7, 8, 3, 2, 1, 9 C) 9, 1, 3, 5, 7, 4, 8, 2, 6 D) 6, 2, 8, 4, 7, 5, 3, 1, 9 90. Asl gazlarni tanlang.1) geliy; 2) kislorod; 3) radon; 4) ksenon; 5) ftor; 6) azot; 7) neon; 8) kripton; 9) vodorod; 10) argon. A) 1, 3, 4, 7, 8, 10 B) 2, 5, 6, 9 C) 1, 2, 5, 6, 9, 7 D) 3, 4, 8, 10 91. Qaysi gazlarda molekulalari faqat bitta atomdan iborat. 1) geliy; 2) kislorod; 3) radon; 4) ksenon; 5) ftor; 6) azot; 7) neon; 8) kripton; 9) vodorod; 10) argon. A) 1, 3, 4, 7, 8, 10 B) 2, 5, 6, 9 C) 1, 2, 5, 6, 9, 7 D) 3, 4, 8, 10 92. Inert elementlar vodorod va metallar bilan ta’sirlashmaydi. Faqat 1962-yilda qanday birikma olishga muvaffaq bo’lingan? A) XeF4 B) Ar∙6H2O C) XeOF2 D) Ar∙5H2O 93. Qaysi gaz suvda yaxshi eriydi? A) vodorod B) xlor C) vodorod xlorid D) vodorod sulfid 94. Qaysi modda kuchli oksidlovchi? A) HCl В) HClO C) HCl03 D) HCl04 95. Qaysi reaksiya oddiy sharoitda boradi? A) Cl2 + H2 B) Cu + Cl2 C) Sb + Cl2 D) Na + Cl2 96. Qaysi birikmada azot -3 oksidlanish darajasiga ega? A) N2 B) N203 C) NO D) NH3 97. 0,25 mol ozonda atomlar soni nechta? A) 6,02∙1023 B) 9,03∙1023 C) 3,01∙1023 D) 4,515∙1023 98. Vodorod qizdirilganda qaysi moddalar bilan uchuvchan bo’lmagan birikmalar hosil qiladi? A) P va N B) S va Se C) Cl va Br D) Ca va Ba 99. Qaysi modda ishqor eritmasi bilan reaksiyaga kirishadi? A) 02 B) C02 C) CO D) NO 100. Qaysi guruh elementlarining elektrmanfiyligi kuchli? A) Li, K, Na B) B, Al, Cu C) C, Si, P D) F, Cl, Br 101. 72 g suv elektr toki ta’sirida parchalanganda qancha miqdor vodorod hosil bo’ladi? A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 102. Elementlarning atom radiusi kamayaib borish tartibida joylashtiring. 1) 3s23p2; 2) 2s22p2; 3) 4d105s25p2; 4) 4f145d106s26p2; 5) 3d104s24p2 A) 2, 1, 5, 4, 3 B) 3, 4, 5, 1, 2 C) 2, 1, 5, 3, 4 D) 4, 3, 5, 1, 2 103. Quyidagi qatorda nisbiy elektrmanfiylik qanday o’zgaradi? C→Si→Ge→Sn→Pb A) kamayadi B) ortadi C) ortib kamayadi D) kamayib ortadi 104. . . . tirik tabiatning asosidir A) uglerod B) kremniy C) germaniy D) qalay 105. Olmosni kim kashf qildi? A) qadimdan ma’lum B) N.D.Zelinskiy C) suniy ravishda olingan allotropik shakl o’zgarishi D) I. Berselius 1823 106. Uglerodning qaysi vakili atomlari orasidagi bog’ bir xil va har bir atom to’rtta boshqa atomlar bilan tetraedr uchlariga yo’nalgan kovalent bog’ hosil qiladi. A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 107. Uglerodning qaysi vakili 80 dan ortiq uglerod atomlarining 20 ta oltiburchak va 12 ta beshburchakdan iborat ikosaedr shaklida mavjud. A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 108. U gazsimon uglerodning qattiq holatga o’tishida oz miqdorda hosil bo’ladi. A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 109. Ular atom kristall panjarali qattiq moddalardir. Kristall panjaralar tuzilishi fizik xossalari bilan farq qiladi. A) karbin va fulleren B) olmos va grafit C) olmos va karbin D) grafit va fulleren 110. Uglerod erkin holda tabiatda qanday ko’rinishda uchraydi? A) karbin va fulleren B) olmos va grafit C) olmos va karbin D) grafit va fulleren 111. Qaysi modda issiqlikni yaxshi o’tkazadi, lekin elektr tokini deyarli o’tkazmaydi. A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 112. Karbinning nechta turi bor. A) yagona bitta B) ikki C) uch D) to’rt 113. Qaysi modda metall yaltiroqligiga ega bo’Igan, yumshoq, qora rangli kristall modda. A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 114. . . . uglerod atomlari qatlamlar holida joylashadi. A) grafitda B) olmosda C) karbinda D) fullerenda 115. Grafitni kim kashf qildi? A) qadimdan ma’lum B) N.D.Zelinskiy C) suniy ravishda olingan allotropik shakl o’zgarishi D) I. Berselius 1823 116. . . . rangsiz, tiniq, nur sindirish xususiyati kuchli, yaltiroq kristall tuzilishiga ega. A) grafit B) toza olmos C) karbin D) fulleren 117. Karbinning qaysi tuzilishida uglerod atomlari yakkabog’ va uchbog’ oralatib bog’langan bo’ladi. (-C≡C-C≡C-)n A) poliin B) polimetilen C) fulleren D) qurum 118. Berilgan moddalarning zichligi va qattiqligi ortib borgan qatorni toping. 1) olmos; 2) grafit; 3) karbin. A) 3, 2, 1 B) 2, 3, 1 C) 1, 2, 3 D) 1, 3, 2 119. U kimyoviy inert, qora kukun, yarimo’tkazgich xossasiga ega modda. A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 120. Qaysi modda sublimatlanadi? A) grafit B) olmos C) karbin D) fulleren 121. Uglerodning Yer qobig’idagi miqdori necha % ni tashkil qiladi. A) 1% B) 0,2% C) 0,023% D) 5% 122. Adsorbsiya bu? A) bir modda yuzasiga ikkinchi moddaning yutilishi B) Moddaga tashqi muhitdan boshqa moddalarning yutilishi C) o’simliklarning yashil barglarida fotosintezlanib turli xildagi uglevodlarga aylanishi D) 0’z sirtiga boshqa moddalarni yutgan modda 123. Adsorbent bu? A) yuzasida yutilish jarayoni yuz beradigan modda B) Moddaga tashqi muhitdan boshqa moddalarning yutilishi C) 0’z sirtiga boshqa moddalarni yutgan modda D) A va C 124. Moddaga tashqi muhitdan boshqa moddalarning yutilishi . . . deyiladi? A) sorbsiya B) adsorbsiya C) adsorbent D) adsorbtiv 125. Suyuqlik yoki qattiq jismlar sirtida boshqa moddalarning molekulalari, atomlari, ionlarining yutilishi . . . deyiladi. A) sorbsiya B) adsorbsiya C) adsorbent D) adsorbtiv 126. Kim birinchi jahon urushi yillarida zaharli kimyoviy moddalarga qarshi aktivlashtirilgan ko’mirdan foydalanib, protivogazni ixtiro qildi. A) qadimdan ma’lum B) N.D.Zelinskiy C) B. S. Yakobi D) I. Berselius 1823 127. Uglerod qaysi modda bilan bevosita ta’sirlashadi? A) ftor B) xlor C) brom D) yod 128. Azot atmosferasida 2,88 gramm grafit elektrodi orasida elektr yoyi razryadi o’tkazilganda necha gram modda hosil bo’ladi? A) 7,36 B) 3,12 C) 6,24 D) 3,68 129. Qaysi gaz qon tarkibidagi gemoglobin bilan kislorodga qaraganda oson birikadi. A) CO2 B) CO C) COCl2 D) CH4 130. Fosgen deb ataluvchi kuchli zaharli gazni aniqlang. A) CF4 C) CO C) COCl2 D) CH4 131. U yonishga yordam bermaydi. Ba’zi maddalargina, masalan magniy unda yonadi. Bu qaysi gaz? A) CO2 C) CO C) COCl2 D) CH4 132. Alyuminiy oksid uglrod bilan ta’sirlashuvidan olingan karbid suvda eritildi ajralgan gaz massasi karbid olinishida ajralgan gaz massasidani 36 grammga kam bo’lsa, is gazining hajmini (l. n. sh) aniqlang. (umumiy ŋ=0,6) A) 33,6 B) 40,32 C) 67,2 D) 20,16 133. Qaysi modda o’t o’chirish bolonlarini zaryadlashda ishlatiladi? A) Na2CO3 B) NaHCO3 C) K2CO3 D) KHCO3 134. Tarkibida 37,5 % qo’shimcha tutgan 24 gr stalagmit CO2 va H2O ta’sirida necha gramm modda olinadi? A) 24,3 B) 14,58 C) 22,2 D) 17,36 135. 10,6 gramm ichimlik sodasi olish uchu necha gramm suvsizlantirilgan soda kerak? A) 8,4 B) 11,236 C) 6,688 D) 4 136. 10,6 gr suvsizlantirilgan soda olish uchun qancha ichimlik sodasi kerak? A) 16,8gr B) 8,4gr C) 4,2gr D) 12,6gr 137. Kaolin tarkibidagi Al2O3 ning massa ulishini aniqlang. A) 18,345% B) 21,128% C) 39,535% D) 20,482% 138. Qaysi moddani adsorbent sifatida ishlatiladi? A) kremniy B) qalay C) uglerod D) qo’rg’oshin 139. U Quyosh nurini elektr energiyasiga aylantiradi. A) kremniy B) qalay C) uglerod D) qo’rg’oshin 140. 22,56 gr kalsiyning silitsid va uning karbidi aralashmasi HCl eritmasida eritilishidan ajralgan gaz 6,048 litrli (n.sh) idishga yig’ib olindi. Yig’ilgan gazlar havoda o’z-o’zidan alangalanib ketdi, bunda olingan qattiq modda(SiO2) massasini(g) hisoblang. A) 9 B) 4,2 C) 10,2 D) 7,2 141. SiO2 dan 6 gr karborund olish uchun necha gramm grafit kerak? A) 1,8 B) 3,6 C) 5,4 D) 7,2 142. magniyni karbonat angidridda yondirildi olingan oksid massasi karbonat angidrid massasidan 3,5 grammga ko’p bo’lsa, reaksiya uchun olingan moddalarning umumiy atomlar sonini aniqlang.(ŋ=80%) A) 5,2675∙1023 B) 4,214∙1023 C) 6,584375∙1023 D) 2,107∙1023 143. fosgen deb ataluvchi kuchli zaharli gazni qanday olinadi? A) uglerod (IV)-oksidning havo yetishmagan sharoitda, 450°C dan yuqori haroratda cho’g’lanib turgan ko’mir bilan ta’sirlashishidan hosil bo’ladi B) Azot atmosferasida ikki grafit elektrodi orasida elektr yoyi razryadi o’tkazilganda C) uglerod ftor bilan bevosita ta’sirlashadi D) CO faollashtirilgan ko’mir katalizatorligida xlor bilan reaksiyaga kirishib 144. kremniyni kim kashf qildi? A) qadimdan ma’lum B) N.D.Zelinskiy C) B. S. Yakobi D) I. Berselius 1823 145. Yer qobig’ida tarqalish jihatidan kisloroddan keyingi ikkinchi o’rinda turgan element va uning massa ulishi? A) Al; 7,45% B) Si; 27,6% C) Al; 15% D) Si; 32% 146. 147 gr oson manitlanish xususiyatiga ega bo’lgan kremniy tutgan po’lat olish uchun necha gramm alyuminiy SiO2 bilan ta’sirlashishi kerak? A) 7,56 B) 189 C) 11,97 D) 141,75 147. 147 gr kislotaga chidamli kremniy tutgan po’lat olish uchun necha gramm alyuminiy SiO2 bilan ta’sirlashishi kerak? A) 141,75 B) 30,24 C) 22,68 D) 189 148. kremniy (IV)-sulfid gidroliziga uchraganda 5,376 l (n. sh) gaz olish uchun qancha(g) sulfid kerak? (ŋ=75%) A) 22,08 B) 11,04 C) 14,72 D) 29,44 149. magniydan 903∙1015 ta atom tutgan magniy silitsid hosil qilish uchun mecha gramm modda(lar) kerak? A) 3,8∙10-6 g B) 3,8∙10-8 g C) 3,8∙10-8 kg D) 3,8∙10-6 kg 150. kvarsning shakl o’zgarishlarini aniqlang. 1) kaolin; 2) qum; 3) agat; 4) karborund; 5) dala shpati; 6) yashma; 7) silan; 8) kremen. A) 1, 2, 4, 5 B) 3, 6, 7, 8 C) 2, 3, 6, 8 D) 1, 4, 5, 7 151. Silandan tashqari yana bir qancha kremnevodorodlar ham mavjud, ulaming umumiy formulasi SinH2n+2, bu yerda n=? A) n≥4 B) n≤5 C) n≤8 D) n≥10 152. Quyidagi qaysi modda kislotalar bilan ta’sirlashmaydi? A) Si B) SiO2 C) C D) Na2CO3 153. SiO2 ning kritall panjara turi? A) atom B) molekulyar C) ion D) metall 154. suyuq shishada qaysi silikatlar bo’ladi? A) natriy va kaliy B) kalsiy va bariy C) natriy va kalsiy D) kaliy va bariy 155. qaysi modda gelsimon cho’kma? A) SiO2 B) H2SiO3 C) K2SiO3 D) CaSiO3 156. quyidagi qaysi moddadan simobli lampalar va kimyoviy laboratoriya idishlari tayyorlanadi? A) metakremniy kislotadan B) kvarsdan C) natriy silikatdan D) kaliy silikatdan 157. silikat sanoati uchu muhim xomashyo? A) kaolin B) dala shpati C) yashma D) agat 158. U modda kislotalardan faqat ftorid kislota bilan ta’sirlashib qanday gaz hosil bo’ladi? A) SiH4 B) SiO2 C) SiF4 D) SiHF2 159. deraza oynasini formulasi? A) Na2O∙CaO∙6SiO2 B) Na2O∙CaO∙2SiO2 C) K2O∙CaO∙6SiO2 D) K2O∙CaO∙2SiO2 160. Rangli shishalar turli moddalar qo’shib olinadi. Kobalt(Il)-oksid shishaga (y) . . . , xrom(Ill)-oksid (j) . . . , temir (Il)-oksid(b) . . . rang, mis(I)-oksid (jj) . . . beradi. A) y-yashil; j-ko’k; b-to’q yashil; jj-qizil B) y-ko’k; j-to’q yashil; b-yashil; jj- qizil C) y-ko’k; j-yashil; b-to’q yashil; jj-qizil C) y-yashil; j-to’q yashil; b-ko’k; jj- qizil 161. Shisha tayyorlash uchun shixta tarkibiga natriy karbonat o’rniga qanday modda olinsa xrustal- nurni kuchli sindiruvchi, og’ir shisha olish mumkin. A) potash B) qo’rg’oshin(II)-oksid C) oltin D) A va B javoblar 162. Shisha tayyorlashda natriy karbonat o’rniga qaysi modda olinsa, kimyoviy idishlar tayyorlash uchun pishiq, qiyin suyuqlanuvchi shisha olinadi? A) potash B) qo’rg’oshin(II)-oksid C) oltin D) A va B javoblar 163. Shishaga qaysi modda qo’shilsa, faqat qizil nurni o’tkazuvchi rubin shishasini olish mumkin? A) potash B) qo’rg’oshin(II)-oksid C) oltin D) A va B javoblar 164. sopol tayyorlash jarayonidagi bosqichlarni ketma-ketligda ko’rsating? 1) kuydirish; 2) loy (sopol massasi) tayyorlash; 3) maqsadga muvofiq xomashyo tayyorlash; 4) quritish; 5) qoliplarga quyish (ma’lum bir shakl berish). A) 3, 2, 5, 4, 1 B) 3, 2, 5, 1, 4 C) 2, 3, 5, 4, 1 D) 2, 3, 5, 1, 4 165. nima tayyorlash uchun asosiy xomashyoga talk, glinozem, magniy oksid, titan birikmalari qo’shib alohida tarkibli xomashyo tayyorlanadi. A) sopollar B) nozik sopollar C) sement D) beton 166. gildan tayyorlangan buyumlar nima deyiladi? A) temr-beton B) keramika C) sement D) beton 167. Nimani kukunga aylantirib sement tayyorlaniladi? (u qotuvchi massa bo’laklari) A) temr-beton B) keramika C) klinker D) beton 168. Ba(OH)2 eritmasi orqali 1 m3 havo o’tkazilganda 2,64 g BaCO3 cho’kmasi hosil bo’ldi. Havo tarkibida necha foiz karbonat angidrid bo’lgan? A) 0,3 B) 0,003 C) 0,03 D) 0,0134 169. Oddiy shisha tarkibi Na2O-CaO-6SiO2 ekanligini hisobga olib, bir tonna shisha olish uchun zarur bo’Igan ohaktosh, soda va kremniy (IV)-oksidlar miqdorini(kg) yig’indisini hisoblang. A) 1100 B) 1088,2 C) 1200,44 D) 1184,1 170. Tarkibida 20 % yot jinslar bo’Igan 4,5 g toshko’mir yondirilganda n.sh.da o’lchangan qancha hajm karbonat angidrid hosil bo’ladi? A) 6,72 litr B) 1,68 litr C) 2,24 litr D) 4,48 litr 171. Qadim zamonlarda odamlar nechta metallni bilishgan? A) o’nta B) sakkizta C) to’qqizta D) yettita 172. V guruh bosh guruhchasida nechta metall bor? A) bitta B) ikkita C) uchta D) bu guruhda metal yo’q 173. Qaysi usulda birikmalarni C, CO, Hg, Al, Si lar yordamida qaytarib olinadi? A) pirometalurgiya B) elektrotermik C) elektrolitik D) gidrometalurgiya 174. Qaysi usullar yordamida po’lat va cho’yan olinadi? A) pirometalurgiya B) elektrotermik C) elektrolitik D) gidrometalurgiya 175. Qaysi usullar yordamida oltin, kumush, rux, uran va boshqa metallar olinadi. A) pirometalurgiya B) elektrotermik C) elektrolitik D) gidrometalurgiya 176. Faqat elektrotermik usullarda qaysi metallar olinadi? A) passiv metallar B) ishqoriy va ishqoriy-yer metallar C) o’rtacha akti metallar D) nodir metallar 177. Tashqi ta’sirlarga chidamli va zargarlik, ziynat buyumlari tayyorlash uchun ishlatilishiga qarab: A) qora va rangli metallar B) yengil va og’ir metallar C) noyob va nodir metallar D) rangli va noyob metallar 178. Yengil metallarni aniqlang. A) litiy, natriy, kaliy, kalsiy, aluminiy, magniy, titan, rux, surma B) litiy, natriy, kaliy, kalsiy, aluminiy, magniy, titan, rux, simob C) texnetsiy, kadmiy, nikel, simob, qalay, qo’rg’oshin, mis, kobalt D) kumush, oltin, platina, radiy, palladiy 179. kumush, oltin, platina, radiy, palladiy kabi metallar qaysi turga kiradi A) noyob B) nodir C) qora D) og’ir 180. texnetsiy, kadmiy, nikel, simob, qalay, qo’rg’oshin, mis, kobalt kabi metallar qaysi turga mansub? A) noyob B) rangli C) yengil D) og’ir 181. Rangli metallarga qaysilar kirmaydi? 1) cho’yan; 2) po’lat; 3) temir va uni qayta ishlashning asosiy mahsulotlari A) 3 B) 1, 2 C) 1, 2, 3 D) 2 182. Noyob metallarni aniqlang. A) surma, natriy, kaliy, kalsiy, aluminiy, magniy, titan, rux, litiy B) aktinoidlar, lantanoidlar, molibden, volfram, vanadiy, niobiy, tantal, radiy, toriy C) texnetsiy, kadmiy, nikel, simob, qalay, qo’rg’oshin, mis, kobalt D) kumush, oltin, platina, radiy, palladiy 183. Qaysi metallardan nurni yaxshi aks ettirganligi uchun projektor va reflektorlar tayyorlashda ishlatiladi. A) oltin va platina B) kumush va indiy C) oltin kumush va mis D) nikel va mis 184. Intermetall (metallararo) qotishmalarni aniqlang. 1) Cu-Au; 2) Sn-Al; 3) Cu3Al; 4) Na-K; 5) Bi-Sb; 6) Zn-Al; 7) Ag-Au; 8) CuZn; 9) Cu5Zn8. A) 1, 3, 6, 8, 9 B) 1, 4, 5, 7 C) 2, 6 D) 3, 8, 9 185. Geterogen qotishmalarni aniqlang. 1) Cu-Au; 2) Sn-Al; 3) Cu3Al; 4) Na-K; 5) Bi-Sb; 6) Zn-Al; 7) Ag-Au; 8) CuZn; 9) Cu5Zn8. A) 1, 3, 6, 8, 9 B) 1, 4, 5, 7 C) 2, 6 D) 3, 8, 9 186. Gomogen qotishmalarni aniqlang. 1) Cu-Au; 2) Sn-Al; 3) Cu3Al; 4) Na-K; 5) Bi-Sb; 6) Zn-Al; 7) Ag-Au; 8) CuZn; 9) Cu5Zn8. A) 1, 3, 6, 8, 9 B) 1, 4, 5, 7 C) 2, 6 D) 3, 8, 9 190. Qanday qotishmalarda atom radiuslari o’lchamlari keskin farqlanuvchi metallar orasida hosil bo’lgan, kristall panjara tugunlarida atomlar almashib joylasha olmaydi? A) gomogen B) intermetall C) metallararo D) geterogen 191. Qanday qotishmalarda atom radiuslari o’lchamlari yaqin metallar orasida hosil bo’lgan, kristall panjara tugunlarida atomlari almashib joylasha oladi? A) gomogen B) intermetall C) metallararo D) geterogen 192. Qanday qotishmalarda elektrmanfiylik qiymatlari bir-biridan keskin farqlanuvchi metallardan hosil bo’lgan qotishmalar. Ularda metallar turli ekvivalent miqdorlarda birikib, kimyoviy birikmalar hosil qiladi. A) gomogen B) intermetall C) noyob qotishmalarda D) geterogen 193. Duraluminiyning 99%ini qaysi metallar tashkil qiladi? A) Al, Fe va Mn B) Al, Cr va Fe C) Al va Cu D) Al va C 194. Qotishmalar xossalarining turli-tumanligi tufayli sanoatda va maishiy turmushda keng qo’llaniladi. Masalan, qaysi qotishmani 5000 yil muqaddam ham ishlatilgan. A) qalay bronzasi B) alyuminiyli C) temirli D) misli 195. Hozirgi vaqtda qanday asosidagi qotishmalar eng keng tarqalgan qotishmalardir. 1) temir; 2) qalay bronzasi; 3) alyuminiyli A) 1 B) 1 va 2 C) 1 va 3 D) 2 196. Qaysi metallardan boshqa barcha metallar maydalangan (kukunsimon) holda qoramtir yoki to’q kulrangga ega bo’ladi. A) Aluminiy va magniy B) Indiy va kumush C) Oltin va mis D) Kumush va mis 197. Eng bolg’alanuvchan metall? A) oltin B) kumush C) aluminiy D) mis 198. Qaysi metallardan boshqa metallar oq yoki kulrangning turli tuslarda tovlanadi. A) Aluminiy va magniy B) Indiy va kumush C) Oltin va mis D) Kumush va mis 199. Eng quyi suyuqlanish harorati qaysi metallga tegishli? A) simob B) fransiy C) litiy D) kaliy 200. Eng yuqori suyuqlanish harorati qaysi metallga tegishli? A) xrom B) volfram C) oltin D) indiy 201. Elektroliz yordamida relyefli buyumlardan nusxa olish galvanoplastika deb ataladi. Bu kimning usuli? A) Faradey 1825 B) N.D.Zelinskiy C) B. S. Yakobi 1837 D) I. Berselius 1823 202. Faqat metallar uchun xos bo’lgan xususiyat? A) bolg’alanuvchanlik B) plastiklik C) yaltiroqlik D) metall bog’ 203. Zichlik, suyuqlanish va qaynash harorati, qattiqlik metall atomlarining qaysi xususiy xossalariga bog’liq. 1) yadro zaryadiga; 2) massaga; 3) metall bog’ning mustahkamligiga. A) 1, 2, 3 B) 2, 3 C) 2 D) 3 204. Eng qattiq metallar(j) bo’Isa, eng yumshoqlari(b) kiradi? 1) xrom; 2) natriy; 3) simob; 4) kaliy; 5) indiy; 6) volfram. A) b-2, 4, 5; j-1, 3, 6 B) j-1, 5, 6; b-2, 3, 4 C) b-2, 4, 5; j-1, 6 D) j-1, 5, 6; b-2, 4 205. Qanday metallar silikatlari suvda eriydi? A) Faqat ishqoriy-yer metall silikatlari B) Faqat ishqoriy metallar silikatlari C) Kalsiy va kaliy silikaqlari D) hech qaysi 206. Kimyoviy korroziyani aniqlang. A) boshqa metall yoki elektrolit,suv bilan bevosita ta’sirlashish natijasida metallning yemirilishi. B) qora va rangli metallar sirtida fosfat qoplamalar olish usulidir. C) elektr tokini o’tkazmaydigan muhit bilan ta’sirlashish natijasida metallning yemirilishi. D) metallarning atrof-muhit bilan ta’sirlashishi natijasida yemirilish jarayoni. 207. natriy va kalsiyning havoda oksidlanishi qaysi korrioziyaga misol bo’ladi? A) elektrokimyoviy B) kimyoviy C) fosfatlash D) oksidlash 208. Fosfat qatlamining chiqishi qaysi modda chiqishi bilan boradi? A) vodorod B) fosfat angidrid C) kislorod D) fosfor 209. elektroliz nima? A) Elektrolit eritmasidan yoki suyultirilgan elektrolitdan elektr toki o’tkazilganda sodir bo’ladigan oksidlanish-qaytarilish jarayoni B) Noektrolit eritmasidan yoki suyultirilgan elektrolitdan elektr toki o’tkazilganda sodir bo’ladigan oksidlanish-qaytarilish jarayoni C) Barcha moddalardan elektr toki o’tkazilganda parchalanmaydigan moddalar D) Bu jarayoda elektroliz faqat tok kuchiga bog’liq bo’ladi, chunki barcha moddalarni elektroliz qilish mumkin 210. Elektrod potensiali –necha v dan kichik bo’Igan metallarning tuzlari eritmasidan elektr toki o’tkazilganda, katodda metall ionlari emas, balki suv molekulalari qaytariladi? A) 0,41 B) 96000 C) 26,8 D) 1 211. Qaysi anod elektroliz paytida ionlar holida eritmaga o’tmaydi? A) kumush, oltin va garfit B) oltin, grafit va platina C) grafit, platina va kumush D) kumush, nikel va platina 212. Faradeyning 1-qonuni? A) turli moddalarning eritmasidan bir xil miqdorda elektr toki o’tganda, elektrodlarda ekvivalent og’irliklariga proporsional miqdorda moddalar ajralib chiqadi B) istalgan moddadan bir gramm-ekvivalent modda ajralib chiqishi uchun 96500 kulon elektr miqdori kerak bo’ladi C) elektrodda ajralib chiqadigan moddaning miqdori faqat birgina omilga - eritmadan o’tayotgan elektr miqdoriga proporsionaldir D) turli moddalarning eritmasidan bir xil miqdorda elektr toki o’tganda, elektrodlarda molekulyar og’irliklariga proporsional miqdorda moddalar ajralib chiqadi 213. anod sifatida qaysi metallardan foydalanilganda ayni shu material ham elektroliz vaqtida oksidlanadi. A) oltin va platina B) mis, temir, nikel, magniy C) hamma metallar elektroliz vaqtida qaytariladi D) kumush va oltin 214. Faradeyning 2-qonuni? A) turli moddalarning eritmasidan bir xil miqdorda elektr toki o’tganda, elektrodlarda ekvivalent og’irliklariga proporsional miqdorda moddalar ajralib chiqadi B) istalgan moddadan bir gramm-ekvivalent modda ajralib chiqishi uchun 96500 kulon elektr miqdori kerak bo’ladi C) elektrodda ajralib chiqadigan moddaning miqdori faqat birgina omilga - eritmadan o’tayotgan elektr miqdoriga proporsionaldir D) turli moddalarning eritmasidan bir xil miqdorda elektr toki o’tganda, elektrodlarda molekulyar og’irliklariga proporsional miqdorda moddalar ajralib chiqadi 215. 28 g temirni korroziyalanishi natijasida qanday modda qancha (gramm) hosil bo’ladi? A) Fe(OH)2 45gramm B) Fe3O4 38,67gramm C) Fe2O3 80gramm D) Fe(OH)3 53,5gramm 216. Misni tuzlari eritmasidan siqib chiqara oluvchi metall to’plamini ko’rsating: A) Al, Zn, Fe B) Ag, Pb, Zn C) Fe, Hg, Sn D) Ag, Pb, Fe 217. mavjud metallar ichida eng kuchli qaytaruvchi? A) seziy B) fransiy D) volfram D) xrom 218. AgNO3 eritmasi orqali 6 A tok 30 minut davomida o’tkazilganda katodda qancha kumush, anodda qanday modda va qancha miqdorda ajralib chiqadi? A) Ag 12,089g; anodda O2 0,896g B) Ag 12,089g; anodda O2 1,28g C) Ag 19,03g; anodda O2 0,896g D) Ag 19,03g; anodda O2 1,28g 219. Li, Na, K, Rb, Cs, Fr qatorida suyuqlanish harorati qanday o’zgaradi? A) ortadi B) o’zgarmaydi C) kamayadi D) avval ortadi so’ngra kamayadi 220. ishqoriy metallardan tabiatda uchramaydigan sun’iy radioaktiv element? A) seziy B) fransiy D) rubidiy D) kaliy 221. Qaysi tuz eritmasi elektroliz qilinganda katodda metall ajralib chiqmaydi? A) CuS04 B) AgN03 C) NaCl D) CuCl2 222. Misni tuzlari eritmasidan siqib chiqara oluvchi metall to’plamini ko’rsating: A) Al, Zn, Fe B) Ag, Pb, Zn C) Fe, Hg, Sn D) Ag, Pb, Fe 223. Quyidagi qaysi reaksiyani amalga oshirish mumkin emas? A) Cu + HCl B) Fe + Cl2 C) Mg + H2SO4 D) CuO + H2 224. Rux bilan reaksiyaga kirishib sinkat hosil qiluvchi moddani ko’rsating: A) H2SO4 B) H2O C) NaOH D) O3 225. eng faol metall? A) seziy B) fransiy D) rubidiy D) xrom 226. Fr, Cs, Rb, Na, K, Li qatorida zichlik qanday o’zgaradi? A) ortadi B) avval kamayib so’ngra ortadi C) kamayadi D) avval ortadi so’ngra kamayadi 227. Quyida berilgan qaysi metall stimulatorlik xossasiga ega, teratogen, antidepressant xususiyatlari ham bor? A) K B) Li C) Na D) Cs 228.Qaysi moddadan tibbiyotda surgi vositasi va kimyo sanoatida ishlatiladi? A) NaCl eritmasi B) suvsiz soda Na2CO3 C) kristall soda Na2CO3 ∙10H2O D) glauber tuzi Na2S04-10H2O 229. Undan tibbiyotda fiziologik eritma sifatida foydalaniladi. A) NaCl eritmasi B) suvsiz soda Na2CO3 C) kristall soda Na2CO3 ∙10H2O D) glauber tuzi Na2S04-10H2O 230. U stimulator xossasiga ega. A) K B) Na C) Rb D) Cs 231. Qaysi modda o’simlik kulida mavjud? A) KCl B) K2SO4 C) KNO3 D) K2CO3 232. Unlardan atom reaktorlarida sovutgich sifatida ishlatiladi. A) natriy B) kaliy C) natriy va kaliy D) nariy va kaliy gidroksidlari 233. Borsakelmas toshtuzidan Qo’ng’irotda nima ishlab chiqarilmoqda. A) osh tuzi B) karbonat angidrid C) soda D) xlor 234. Chili selitrasining formulasi? A) KCl B) NaNO3 C) KNO3 D) NH4NO3 235. kaliy alangani qanday rangga bo’yaydi? A) och binafsha B) sariq C) g’ishtsimon D) qizil 236. natriy alangani qanday rangga bo’yaydi? A) och binafsha B) sariq C) g’ishtsimon D) qizil 237. 17,16 g kaliyning oltingugurt bilan ta’sirlashuvidan olngan pentasulfidni massasini aniqlang. A) 52,36 B) 21,89 C) 26,18 D) 43,78 238. 5,6 g kaustik soda olish uchun necha gramm metall oksid kerak? A) 8,68 B) 4,7 C) 9,4 D) 4,34 239. ishqoriy metallar qanday olinadi? A) eritmalarini eletroliz qilib C) suyuqlanmalarini elektroliz qilib C) tuzlarini yuqori haroratda qizdirib D) olib bo’lmaydi 240. Laboratoriya sharoitida NaOH ni qanday olinadi? 1) H2O + Na; 2) H2O + Na2O; 3) NaCl + H2O ; 4) H2O + Na2O2 A) 1, 2, 3 B) 2, 3, 4 C) 1, 3, 4 D) 1, 2, 4 241. sovuq sulfat kislotaga natriy peroksid ta’sir ettirilganda 284 g 37,5% li tuz tutgan eritmasi hosil bo’ldi. Olingan eritmadagi kislorod atomlar sonini aniqlang. A) 77,926∙1023 B) 77,424∙1023 C) 66,512∙1023 D) 60,2∙1023 242. Berilgan qaysi birikmada kaliyning miqdori(%) ko’proq bo’ladi? A) karnallit B) kainit C) silvinit D) ortoklaz 243. XVIII asrda fransuz vrachi L. Leblan tomonidan taklif etilgan usul bo’yicha soda olishda quyida berilgan bog’lanishdagi 1-, 2-, 3- moddalarni toping. NaCl X Y Na2CO3 + Z↓ A) 1-H2SO4; 2-BaCl2; 3-CO2 B) 1-HNO3; 2-C; 3-CO2 C) 1-H2SO4; 2-BaCl2; 3-CaCO3 D) 1-H2SO4; 2-C; 3-CaCO3 244. «sulfat usuli» bo’yicha soda olishni kim taklif qildi? A) E.G. Solve B) G.Devi, 1807 C) L. Leblan D) G.Devi, 1808 245. Natriyni kim va qachon kashf qildi? A) E.G. Solve XVIII asrda B) G.Devi, 1807 C) L. Leblan XVIII asrda D) G.Devi, 1808 246. Kaliyni kimva qachon kashf qildi? A) E.G. Solve XVIII asrda B) G.Devi, 1807 C) L. Leblan XVIII asrda D) G.Devi, 1808 247. Kalsiyni kim qachon kashf qildi? A) J.Blek, 1755 B) G.Devi, 1807 C) L. Leblan XVIII asrda D) G.Devi, 1808 248. 33,92 g temir sodasi olish uchun tarkibida 26,542% xlor tutgan ammoniy xlorid eritmasida necha gramm kerak? A) 42,8 B) 129 C) 64,5 D) 85,6 249. Ftorapatitdagi kislorod, ftor va fosfor atomlarining nisbatini aniqlang. A) 8:1:4 B) 8:4:1 C) 12:3:1 D) 12:1:3 250. kalsit formulasi? A) CaSO4 B) CaCO3 C) CaO∙3MgO∙4SiO2 D) CaCO3∙MgCO3 251. Soda olishning «Ammiakli usul» kim tomonidan taklif etilgan? A) E.G. Solve B) G.Devi, 1807 C) L. Leblan D) G.Devi, 1808 252. XVIII asrda fransuz vrachi L. Leblan tomonidan taklif etilgan usul bo’yicha soda olishda quyida berilgan bog’lanishdagi X, Y, Z moddalarni toping. NaCl X Y Na2CO3 + Z↓ A) X-NaOH; Y-Na2SO4; Z-CaSO4 B) X-NaOH; Y-Na2S; Z-CaSO4 C) X-NaOH; Y-NaHCO3; Z-CaCO3 D) X-Na2SO4; Y-Na2S; Z-CaS 253. Magniyni kim qachon kashf qildi? A) J.Blek, 1755 B) G.Devi, 1807 C) L. Leblan XVIII asrda D) G.Devi, 1808 254. asbest(a), talk(b), olevin(c), kizerit(d) va magnezitlarning(e) formulalarini aniqlang. 1) CaO∙3MgO∙4SiO2; 2) 3Mg∙4SiO2 ∙H2O; 3) MgS04∙7H2O; 4) MgCO3; 5) Mg2SiO4 A) a-1; b-2; c-3; d-4; e-5 B) a-1; b-2; c-5; d-3; e-4 C) a-2; b-1; c-5; d-3; e-4 D) a-2; b-1; c-3; d-5; e-4 255. Yer qobig’idagi magniy va kalsiylarning atomlar soni nisbatini aniqlang! A) 1:1 B) 1:1,6 C) 1,6:1 D) 2:1 256. tish pastalarini tayyorlashda qaysi modda ishlatiladi? A) MgCO3 B) CaCO3 C) MgCl2 D) CaCl2 257. optik asboblar (islandiya shpati) tayyorlashda nima ishlatiladi? A) magniy gidroksid va uning birikmalari B) so’ndirilgan ohak kabi kalsiyning birikmalari C) magnezit va kuydirilgan magneziya D) “Askalsiy” birikmasi 258. Kalsiy odatdagi sharoitda nimalar bilan oson ta’sirlashadi? A) havo kislorodi, galogenlar B) azot va vodorod C) fosfor va oltingugurt D) karbonat angidrid va uglerod 259. Organizmda nimaning disbalansi allergik kasalliklar kelib chiqishiga, suyak kasalliklariga olib keladi. A) “Askalsiy” B) magniy C) kalsiy D) natriy 260. Organizmning himoya vositasini kuchaytirish evaziga suyak, qon, xavfli o’sma, poliomiyelit kabi kasalliklarni davolashda ishlatiladigan kalsiyli birikmani toping. A) tabiiy gips B) kalsiy glyukanat C) kalsiy trigletserati D) askalsiy 261. Qaysi modda qand ishlab chiqarishda qand lavlagisi sokini tozalashda qo’llanadi? A) magniy va kalsiy giroksidlar B) magniy tuzlari C) kalsiy tuzlari D) ohak suti 262. 0’simliklarda fotosintez jarayonini amalga oshiruvchi pigment xlorofill tarkibida necha % magniy bo’lad? A) 1% B) 2% C) 3% D) 4% 263. Uning birikmalari tirik tabiatda hayvonlar harakat-tayanch sistemasining asosini tashkil etadi, himoya funksiyasiga ega. A) kalsiy B) magniy D) kislorod D) fosfor 264. Kuydirilgan gipsni toping. A) CaSO4 B) CaSO4∙2H2O C) CaSO4∙H2O D) (CaSO4)2∙ H2O 265. Ca(OH)2 + Cl2 = Ca(ClO)2 + CaCl2 + H2O reaksiyaning ummumiy koeffisentlar soni? A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 266. Magniy ko’zni qamashtiradigan qanday alanga hosil qilib yonadi? A) qizil B) oq C) sariq D) yashil 267. Hayvonlar suyaklari tarkibining necha % kalsiy fosfatdan iborat. A) 70 B) 75 C) 80 D) 85 268. Fosforit zaxiralari qaysi konlarida jamlangan. A) Markaziy Qizilqumdagi Qoraqat konida va Shimoliy Jetitov B) Nurota va Zirband konlarida C) G’ozg’on, Nurota va Zirband konlarida D) yuqoridagi hamma konlarda 269. 0’zbekistonda 20 ga yaqin marmar konlari mavjud bo’lib, hozirgi kunda ……….. konlaridan qazib olinmoqda. A) Markaziy Qizilqumdagi Qoraqat konida va Shimoliy Jetitov B) Nurota va Zirband konlarida C) G’ozg’on, Nurota va Zirband konlarida D) yuqoridagi hamma konlarda 270. So’ndirilmagan ohak tarkibida 90 % kalsiy oksid bor bo ‘Isa, 2 t 20% li ohak suti olish uchun qancha(kg) so’ndirilmagan ohak olish kerak? A) 336,34 B) 302,7 C) 272,43 D) 528,57 271. Tuproqning kislotaliligi qaysi modda yo’qotadi? A) Ca(NO3)2 B) NH4NO3 D) CaCO3 D) (NH4)2CO3 272. Suvsiz gipsni formulasi? A) CaSO4 B) CaSO4∙2H2O C) CaSO4∙H2O D) (CaSO4)2∙ H2O 273. Vaqtinchalik qattiqlik – suvdagi qaysi tuzlarga bog’liq? A) CaSO4, CaCl2; MgSO4, MgCl2 B) kalsiy va magniy qattiqligi yig’indisi C) Ca(HCO3)2; Mg(HCO3)2 D) CaCO3; MgCO3 274. Umumiy qattiqlik – suvdagi qaysi tuzlarga bog’liq? A) CaSO4, CaCl2; MgSO4, MgCl2 B) kalsiy va magniy qattiqligi yig’indisi C) Ca(HCO3)2; Mg(HCO3)2 D) CaCO3; MgCO3 275. Doimiy qattiqlik suvni qanday yo’qotiladi? A) soda yoki natriy fosfat qo’shib B) Suvni qaynatish yo’li bilan C) Ishqor ta’sir ettiriladi D) Ohakli suv qo’shiladi 276. Alyuminiyni kim qachon kashf qildi? A) J.Blek, 1755 B) G.Devi, 1807 C) X.K.Ersted, 1825 D) G.Devi, 1808 277. Alyuminiyda nechta toq elektron bor? A) bitta B) ikkita C) uchta D) to’rtta 278. Alyuminiyning nechta pog’onachasi to’lgan? A) bitta B) ikkita C) uchta D) to’rtta 279. Alyuminiy qaysi usulda olinadi? A) pirometalurgiya B) elektrotermik C) elektrolitik D) gidrometalurgiya 280. Toza Ishqoriy metall oksidlar qanday olinadi? A) natriy va kaliy kislorodda yonganda B) havodagi kislorodga ishtirokida natriy va kaliy ta’sir qilinib C) peroksidlarga metall qo’shib qizdirib D) ) natriy va kaliyni suvda eritib 281. Toshtuz qaysi konlardan qazib olinadi? A) Qashqadaryo viloyatidagi Tubokat, Surxondaryo viloyatidagi Xo’jaikon konlaridan B) Qo’ng’irotdan C) Bosakelmasdan D) Xo’jaikon, Tubokat, Borsakelmas, Boybichakon, Oqqal’a konlaridan 282. Alyuminiyning nechta pog’onasi to’lgan? A) bitta B) ikkita C) uchta D) to’rtta 283. Aluminiy tabiatda eng ko’p tarqalgan metall bo’lib, Yer qobig’idagi massa ulushi . . . % ni tashkil etadi. A) 7,45 B) 17,45 C) 27,45 D) 18 184. Alumosilikatlar - anion sifatida tarkibiga (a) . . . , kationlar sifatida tarkibiga (b) . . . kiradigan tuzlardir. A) a- aluminiy va kremniy; b- ishqoriy va ishqoriy-yer metallar B) a-kremniy; b- aluminiy, ishqoriy va ishqoriy-yer metallar C) a-gidroksid va silikat ; b-ayuminiy D) a-gidroksid va silikat ; b-ayuminiy, vodorod, ishqoriy va ishqoriy-yer metallar 285. Aluminiy bilan . . . kuyundisining aralashmasi termit deb ataladi. A) titan B) nikel C) temir D) rux 286. dyuraluminiy (95 % Al, 4 % Cu, 0,5 % Mg, 0,5 % Mn) . . . kabi mustahkam, lekin undan uch barobar yengil. A) po’lat B) cho’yan C) xrom D) titan 287. konsentrlangan nitrat kislota qaysi metall idishlarda saqlanadi? A) aluminiy B) titan C) nikel D) magniy 288. 15% begona modda bo’lgan magnetitda necha foiz gematit bor? A) 68,966 B) 55,172 C) 86,2 D) 44,14 289. necha gr siderit 30% li 97,334 gr HCl eritmasi bilan tasirlashuvidan hosil bo’lgan eritmadagi moddalarning massa ulushlari tenglashadi? A) 18,936 B) 46,4 C) 30,16 D) 15,428 290. Limonit tarkibida 6,1453% vodorod bo’lsa, limonit va suv molekulalarining nisbatini aniqlang. A) 1:3 B) 1:4 C) 1:5 D) 1:6 291. Fe + С→ …. ? A) FeC B) FeC2 C) Fe2C D) Fe3C 292. 179,2 l havoda temir qizdirilganda necha gramm temir kuyindisini hosil qiladi? A) 185,6 B) 85,333 C) 57,6 D) 116 293. Fe + H2S04(kons)→ reaksiyadagi barcha koeffisenlar yig’indisini hisoblang. A) 12 B) 9 C) 15 D) 18 294. Och-yashil rangli . . . , vaqt o’tishi bilan qo’ng’irlashadi? A) Fe(OH)3 B) Fe(OH)2 C) Fe2O3 D) Fe3O4 295. O’simliklarda qaysi modda yetishmovchiligidan xloroz kasalligi vujudga keladi? A) magniy B) temir C) kalsiy D) alyuminiy 296. Nemis olimi F. Vyoler 1827-yilda alyuminiyni olgan. Shu metallning 5,4 kg ni olish uchun necha kg tuz hosil bo’ladi? A) 44,7 B) 35,1 C) 26,7 D) 23,4 297. Gemoglobinning bir molekulasida nechta Fe+2 ioni bo’ladi. A) to’rtta B) oltita C) beshta D) sakkizta Download 115.39 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling