A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

va q o ‘shm a y o 6llar
Y o 'l t a r m o q l a r i n i l o y i h a l a s h d a c h e k k a u la n ish la r d e b
a ta lu v c h i y o 'l l a r n i n g y a k k a h o l d a u la n is h i k u z a tila d i (5 .4 9 - 
ra s m ) .
O E A S c h iz ig 'i vertikal o ' q b o 'y i c h a p ro y e k s iy a la n s a q u y i ­
dagi te n g lik o lin ad i:
e = ( b + g ) s i n a + R ( / - c o s a ) = ( b + g + T ) s i n a
b, e va a
larni m a ’l u m d e b q a b u l qilib va b o g 'lo v c h i egri 
A D
r a d i u s i n i n g q i y m a t i n i
R
d e b b e lg ila b ( u n i n g q i y m a t i

---

0
‘tk a z g ic h egrisi r a d iu s i d a n k a m b o l m a s l i g i k e r a k ) , t e n g l a ­
m a d a n o ‘tk a z g ic h va egri b o s h la n is h i o r a lig ‘idagi t o ‘g l ri y o ‘l 
q o ‘y m a si 
g
uzu n lig i q u y id a g ic h a to p ila d i:
e - R ( l - c o s a ) _ b =
e 
_ (b + T ) 
sin 
a  
sin a
2 -yo 7 о ‘qi
1-yo 7 о ‘qi
5.49-rasm . Parallel y o 'll a rn in g c h e k k a ulanishi
B u n d a egri ta n g e n s i 
T
q iy m a ti (egri b o s h l a n i s h i d a n b u r i ­
lish b u r c h a g i c h o ‘q q is ig a c h a b o ‘lgan m a so fa )
T = A C = C D = R
tg “
Egri uzunlig i:
r n —
180
YoMlarning m atashuvi m a ’l u m m a s o fa u z u n l i g i d a ikki y o ‘lni 
fa q at b ir y o ‘l kengligidagi y e r p o l o t n o s ig a jo y la s h tir is h z a r u ­
riyat i t u g h l g a n d a ( m a s a la n , k o lp rik kabi in s h o o t la r n i t a ’m irla s h
v a q tla r id a ) qoMlaniladi ( 5 .5 0 - r a s m ) .
5.50-rasm . Y o 'l l a r n i n g m a ta sh u v i 
99

---

H a r xil kenglikdagi t e m i r y o ‘llarni ( m a s a la n , 1520 va 1000 
m m ) y a g o n a y e r p o lo tn o s i u s tid a jo y la s h tir is h g a t o ‘g ‘ri kelsa 
( k o 'p r i k o rq a li o 't i s h yoki y u k in s h o o tla ri o ld id a ) , u h o ld a