A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

8 .1 0 . Gidravlik va m exanik uzatgichlar 
haqida tushuncha
M ex a n ik u zatgich lar a v t o m o b i l u z a tg ic h la rig a o 'x s h a y d i. U 
s h e s tc r n a lik te z lik q u t i c h a s i d a n , revers m o s la m a s i va ulagich 
m u f ta la r id a n ib o rat. Bu u z a tis h tiz im in in g tuzilishi o d d iy va 
y u q o ri foydali ish ko effitsiy e n tig a ega, lekin te z lik n i o 'z g a r -
t i r g a n d a tezlik k esk in k a m a y a d i va k eyin to rtis h k u c h i n i n g
150

---

8 .1 2 -ra sm . G i d r o u z a t g i c h c h i z m a s i
o s h is h i n a tija s id a p o y e z d t a r k i b i d a k u c h li s il k in i s h l a r h o s il 
b o ‘ladi. S h u m n g u c h u n m e x a n ik u z a tg ic h la r fa q at k a m quvvatli 
d izel p o y e z d la r, m o t o v o z va a v to m o tr is a la r d a q o ‘llan ad i.
G idravlik u zatgich lar m e x a n i k u z a tg ic h la rd a g i k a m c h i l i k -
l a r d a n xoli, n is b a ta n a r z o n va o d d iy h is o b la n a d i. G i d r o t r a n s -
f o r m a t o r va g i d r o m u f t a g idravlik u z a tg ic h la r n in g asosiy qism i 
s a n a la d i. Bu ikkala ag reg at m a r k a z g a h a r a k a t l a n t i r u v c h i n a so s 
t i z i m i d a n ib o rat. G id r a v lik u z a tg ic h la r ishi s u y u q lik n in g k in e tik
e n e rg iy a s ig a yoki e n e r g i y a n i n g uza tilish i is h c h i s u y u q lik n in g
d i n a m i k b o s im ig a a s o s la n g a n . M a r k a z d a n h a r a k a t l a n t i r u v c h i
n a s o s n i n g vali a so s iy h a r a k a t l a n t i r u v c h i d v ig a te l vali b ila n
b o g l a n g a n b o i i b , dvigatel is h la g a n d a n a s o s su y u q lik n i u z a t ­
g i c h l a r orq a li b o s im o stid a y u r g a z u v c h i m e x a n i z m g a u z a ta d i 
( 8 . 1 2 - r a s m ) . G i d r o t r a n s f o r m a t o r n a s o s g h l d i r a g i d a n a y l a n t i -
r u v c h i q u w a t n i o l a d i va s u y u q lik h a y d a s h h is o b ig a is h c h i 
g ‘ildiragini h a r a k a t g a keltiradi.