A. Temur-lotin p65

ELYOR DEHQON
H uzorda Elyor d eg an d eh q o n b o r edi. O ilasi katta, 
serfarzand kishi edi. Shu odam korizlar qazib, adirlikka 
SUV chiqarib, k en g uzum zor b o g ' yaratibdi. Bu ishlarni 
b a ja rg u n c h a an c h a -m u n c h a sarf-x arajat qilibdi. Koriz 
ilmi ustasi v a lahm qazuvchilardan biroz qarzdor ham
b o'lib qolibdi. Yaxshiyamki, m am lakatda yangi o'zlash- 
tirilgan y erd an birinchi yilda soliq olinm as edi. Yanagi 
y ild a y e rg a b u g 'd o y , arp a sepibdi, m osh ekibdi. Kuz 
k elib , ho sil y e rd a n k o 'ta rilg a n d a , d e h q o n n in g k o 'z i 
quvnabdi. Endi q arzlardan qutulam an, deb o'ylab tur- 
g an d a soliqchilar kelishib, olingan hosilni u ch to 'd a g a
b o 'lm oq ni ko'zlabdilar. Elyor d eh q o n n in g k o 'zig a dunyo 
q o ro n g 'i tortib, y u rag iga g 'u lg 'u la tushibdi.
O 's h a k u n la ri A m ir T em u r K esh sh a h rig a k e lg a n
ekan. Elyor d eh q o n o'zi y etishtirgan b u g 'd o y d an shirm on 
k u lc h alar tayyorlatib, S ohibqiron h u zu rig a y o 'l olibdi.
28

---

Q ab u lg a k elg an h ar bir kishining rasm ini chizib Amir 
Tem urga ko 'rsatish ar ekan. D ehqonning suratini k o 'rg an
zahoti: «Bu yaxshi o dam g a o'xshaydi. N ech u n yuzida 
iztirob? Tez olib kiring uni!» — debdi Sohibqiron.
Eshik o g 'asi d e h q o n n i ich k ari b o shlabdi. S h ohona 
xo n a shirm oy n o n h id ig a to'libdi.
E ly o r d e h q o n d a s tu r x o n g a o 'r a lg a n k u lc h a la r n i 
A m ir T em u rg a uzatibd i.
— K ulchalar o 'zin g y etish tirg an b u g 'd o y d an m i? — 
so 'ra b d i Sohibqiron.
— Shunday, amirim! — javob qilibdi Elyor dehqon.
— N e arzing bor?
E ly or d e h q o n s o liq c h ila rn in g g 'irro m lig i h a q id a
so'zlabdi.
A m ir T em ur vazirini chaqirib, ishni taftish etishni, 
q o n u n n i buzib, d eh q o n larn i q iy n ay o tg an soliqchilarga 
tegishli jazo berish n i v a u larn in g o 'rn ig a sofdil, im onli 
kishilarni tay in lashn i buyuribdi.
— F arzand larin g ko'pm i? — so 'rab d i so'ng.
Elyor d e h q o n serfarzand ek an lig in i aytibdi.
Amir T em ur o'y lanib qolibdi. So'ng:
— A g ar a m ald o rla r v a k a lo n to rla r o d d iy fu q aro g a 
ja b r-z u lm q ilsa la r v a sh u o rq a li b e c h o ra la rg a zara r 
y etk azg an bo'lsalar, zararni k alo n to rlard a n undirib, jab r 
k o 'r g a n la r g a b e rsin la r, to k i u la r y a n a o 'z h o lla rig a
qaytsinlar. Serfarzand oilalardan im tiyozli soliqlar olish 
y o 'lg a qo'yilsin! — d e g a n farm on e 'lo n qilibdi.
S h u n d a n s o 'n g m a m la k a td a d e h q o n c h ilik y a n a d a
g u rk ira b riv ojlan ibd i. E lyor d e h q o n n in g n om i tillar- 
d a d o sto n b o 'lib d i. U x a z in a d a n a jra tilg a n o ltin hiso- 
b ig a x o 'ja lig in i tik la b o lib d i. Y ild a n -y ilg a o ila s ig a
b a r a k a k irib , te z o r a d a b o y ib k e tib d i: b ir o 'g 'lig a
te g irm o n , ik k in c h is ig a m oyjuvoz, u c h in c h is ig a qan- 
d o la tc h ilik d o 'k o n i q u rib b e rib d i v a e l-y u rt o ra sid a
E lyo rbo y d e g a n n om b ila n m a sh h u r b o 'lib d i.
29

---