Abdukarimov Azizbekning "Nazariy elektrotexnika"

Farg’ona Politexnika instituti
“Energetika” fakulteti
“Elektr energetika” yo’nalishi 47-19 guruh talabasi
Abdukarimov Azizbekning
“Nazariy elektrotexnika” fanidan
“Chiziqli o’zgarmas tok zanjirlarini hisoblash”
mavzusi bo’yicha tayyorlangan


Hisob grafik ishi

Farg’ona-2020

O’qituvchi tomonidan belgilangan variant bo’yicha elektr zanjir parametrlarini 1-jadvalga yozamiz va hisoblanadigan sxemani chizamiz.Sxema 1-rasmda keltirilgan
1-jadval

R1	R2	R3	R4	R5	R­6	E1	E2	I­k1	Ik2
Om	Om	Om	Om	Om	Om	V	V	A	A
27,5	30	112	375	200	225	24	35	0,14	0,4

1-rasm
I_k1 va I_k2 toklitok manbalarini EYuK manbalariga almashtiramiz va ularni E₁ va E­₂ EYuK lar bilan qo’shib E_1.0 va E_2.0 larni topamiz.
E^’₁=I_k1*R₁=0,14*27,5=3,85 V
E_1.0=E₁+E^’₁=24+3,85=27,85 V
E^’₂=I_k2*R₂=0,4*30=12 V
E_2.0=E₂+E^’₂=35+12=47 V
Endi sxema 2-rasmdagi holatga keladi.njirni hisoblashda Krixgof qonunlari asosida tenglamalar sistemasini tuzish uchun quydagilarni bajaramiz;

1. 
   2-rasmdagi sxema tarmoq toklari musbat yo’nalishini ixtiyoriy qo’yamiz.
   
2. 
   Konturni aylanish yo’nishini tanlaymiz,odatda soat strelkasi bo’yicha yo’nalish musbat yo’nalish deb qabul qilinadi;
   
3. 
   Krixgofning 1-qonuni bo’yicha tugunlar sonidan bitta songa kam mustaqil tenglamalar sistamasini tuzamiz.Bizning sxemada tugunlar 4 ta,shuning uchun Krixgofnini 1-qonuniga binoan 3ta tenglama tuzamiz;
   

1-rasm

2-rasm
3-rasm

<< a >> tugun uchun I₆-I₁-I₄=0
<< b >> tugun uchun I₄+I₂-I₃=0 (1)
<< c >> tugun uchun I₃+I₅-I₆=0
Krixgofning ikkinchi qonuniga asosan v-(u-1) ta tenglama tuzamiz;bu yerda v-tarmoqlar soni.
Bizning sxemamiz uchun 6-(4-1)=3.Demak
<> kontur uchun I₄R₄ – I₆R₆ – I₃R₃=0
<> kontur uchun I₁R₁+I₅R₅+I₆R₆= - E_1.0 (2)
<> kontur uchun I₂R₂+I₃R₃-I₅R₅=E_2.0
(1)va(2) tenglamalar sistemasini birgalikda yechimi sxema sxema tarmoq toklarini aniqlashga imkon beradi.
3.2. Elektr zanjirini kontur toklari
usuli bilan xisoblash
Kontur toklari usuli bilan sxema tarmoq toklarini aniqlash uchun 2-rasmdagi sxemani tarmoq toklari yo’nalishini ko’rsatmagan xolda 3-rasmdagi ko’rinishda qayta chizamiz.Bu yerda xar bir mustaqil konturda o’z ko’tur toki oqadi deb faraz qilamiz. Dastlab kontur toklari uchun tenlamalar tuzib,ularni birgalikda yechib,so’ng kontur toklari orqali tarmoq toklarini aniqlaymiz. Noma’lumlar soni Krixgofning 2-qonuni bo’yicha tuzilgan tenglamalar soniga teng kontur bo’lishi kerak.3-rasmda ko’rsatilgandek,uch mustaqil kontur uchun kontur toklarini I_1.1 ,I_2.2 ,I_3.3 orqali belgilaymiz.Ularning yo’nalishini ixtiyoriy tanlash mumkin.Biz qarayotgan xolda kontur toklari va konturlar uchun aylanish yo’nalishini soat strelkasi bo’yicha olamiz.Unda Krixgofning 2-qonuniga binoan:
I_1.1(R₁+R₅+R₆) - I_3.3R₆ - I_2.2R₅= - E­_1.0
I_2.2(R₂+R₃+R₅) - I_1.1R₅ - I_3.3R­₃=E_2.0 (3)
I_3.3(R₃+ R₄+R₆) – I_1.1 R₆ – I_2.2 R₃=0
Endi quyidagicha belgilash kiritamiz: I_1.1=X_{1 ­}I_2.2=X₂ I_3.3=X₃
EYuK vmatlarini a qarshilikning son qiygi tenglamalar sistemasini matlarini (3) ga qo’yib quyidagi tenglamalar sistemasini xosil qilamiz:
452,5X₁ - 200X₂ - 225X₃= - 27,85

• 
  200X₁ + 342X₂ - 112X₃= 47
  
• 
  225X₁ - 112X₂ + 712X₃=0
  

Ushbu tenglamalar sistemasini BASIC dasturlash tilida tuzilgan dastur asosida yechish natijasida quyidagilarga ega bo’lamiz:
X­₁=0,0725
X₂=0,1370
X₃=0,0232