Abituriyentlar uchun

5-6

-sinf botanika:                                                             “BERUNIY” ATM                                       

D. Sultonov tayyorlov kursi

 

18 

 

C) parazit bakteriyalar        D) gommoz bakteriyalari 

 

36. Kuzda tuproqqa solingan go’ng chiritivchi bakteriyalar 

ta’sirida ko’klamgacha (a) va undan keyin (b) nimaga 

aylanadi. 

A) a-mineral tuz; b-chirindi    B) a-chirindi; b-mineral tuz  

C) a-azotga; b-chirindiga         D) a-chirindiga; b-azotga 

 

*************************************************** 

1.  Sekvoyadendronni 105 ta qubbasida necha kg urug’ 

bo’ladi? 

2.  Mevasining usti o’tkir o’simtalar bilan qoplangan o’simlik? 

3.  Urug’chili gulida uzun tuklari bo’lgan bir yillik o’simlik 

qaysi? 

4.  Ituzum, pomidor va kartoshkaning to’pguli qanday to’pgul? 

5.  Quritiladigan sabzavotlar qaysilar? 

6.  Bir yilda tug’ilgan botanik olimlar kimlar? 

7.  Beruniy va Ibn Sino qaysi asrlarda yashagan? 

8.  Sabzining gullari qanday rangda? 

9.  O’simliklarning qaysi qismi bir-biriga urilib yoriladi? 

10.  Qizil rangli, yirik, donlari iste’mol qilinadigan meva? 

11.  Ermon, dalachoy, kiyiko’tning ahamiyati? 

*************************************************** 

 

Zamburug’. Lishayniklar 

 

1. Qaysi zamburug’ sporalari bilan ko’paymaydi (a), qaysi biri 

faqat jinssiz yo’l bilan ko’payadi (b)? 

A) a-achitqi; b-achitqi         B) a-mog’or; b-penitsill 

C) a-qorakuya; b-mog’or             

D) a-to’g’ri javob yo’q; b- vertitsillium 

 

2. Zamburug’ning qaysi qismi bir yoki ko’p hujayrali bo’ladi (I) 

va sporangiysi ichida nechta spora yetishadi (II)?  

A) I-qalpoqcha; II-100 000 dan ortiq                

B) I-spora; II-10 000 ga yaqin 

C) I-mitseliy; II-10 000 dan ortiq                   

D) I-mevatana; II-minglab 

 

3. Po’panak zamburug’i qulay sharoitda jinssiz ko’payganda 

uning (1) …. tanasidan (2) …. tik ko’tarilib chiqadi?  

A) 1-mevatana; 2-shoxlanmagan gifa 

B) 1-vegetativ; 2-shoxlanmagan gifa 

C) 1-vegetativ; 2-sporangiy band 

D) B va C javoblar 

 

4. Tabiatda lishayniklar qanday xillari uchraydi? 

1) toshsimon; 2) quyqa; 3) suvo’tsimon; 4) bargli; 5) yopishqoq; 

6) shoxli  

A) 2, 4, 6     B) 1,2,3    C) 4, 5, 6     D) 3,2,4 

 

5. Qorakuya zamburug’iga xos xususiyatlarni belgilang. 

1) dukkakli mevalarda uchraydi; 2) donli mevalarda uchraydi; 

3) sporalari yetilgan qop-qora ranga kiradi; 4) sporalari 

yetilgach qo’ng’ir-qora ranga kiradi;  

5) yetilmagan sporalari boshoq ustini qoplab oladi;  

6) yetilgan sporalari boshoq ustini qoplab oladi;  

7) sporalari shamol yordamida tarqaladi; 8) sporalari shamol, 

suv, tuproq, kasallangan don orqali tarqaladi; 9) o’simlikning 

tugunchasini zararlaydi, o’simlikning guli va barglarini 

zararlaydi. 

A) 1,3,6,7,9    B) 2,3,6,7,9    C) 1,4,5,8,9    D) 2,3,5,8,9 

 

6. G’o’zaga vertitsilium zamburug’i qayerdan o’tadi?  

A) tuproqdan               B) suv va tuproqdan 

C) shamol orqali         D) kasallangan chigitdan 

 

7. O’zbekistonda yoz oylarida qalpoqchali zamburug’larning 

qaysi qismi tuproqda qoladi? 

A) gifa      B) mitseliy    C) spora    D) meva tana 

 

8. Zamburug’lardan qaysi biri kurtaklanish yo’li bilan 

ko’payadi? 

A) achitqi zamburug’i      B) mog’or zamburug’i                                                           

C) go’ng zamburug’i        D) vertitsillium zamburug’i 

 

9. Mog’or zamburug’ini oziqlanishi uchun qanday modda 

zarur?   

A) CO

2

       B) H

2

O     C) organik     D) mineral tuzlar 

 

10. Zamburug’larning o’sib rivojlanishi uchun zarur bo’lgan 

sharoitlarni aniqlang? 

A) namlik, yorug’lik, issiqlik  B) yorug’lik, issiqlik, ozuqa 

C) issiqlik, tuproq, namlik     D) issiqlik, namlik, ozuqa 

 

11. Lishayniklar tarkibidagi zamburug’lar (1) va suvo’tlar (2) 

ahamiyatini juftlab yozing? 

a) suvni shimib oladi; b) organik modda hosil qiladi; 

c) suvda erigan mineral suvlarni so’rib oladi; d) havodan CO

2 

ni so’rib oladi. 

A) 1-d,c; 2-b,a       B) 1-a,c; 2-b,d    

C) 1-b,d; 2-a,c       D) 1-a,d; 2-c,b 

 

12. Vertitsilium zamburug’i g’o’za poyasining qaysi qismida 

to’planib zarar yetkazadi? 

A) po’st     B) po’stloq    C) kambiy     D) yog’ochlik   

 

13. Quyidagi savollarga javob bering.  

1) qaysi zamburug’larning vegetativ tanasi doim tuproq ichida 

bo’ladi? 2) qaysi zamburug’dan olingan moddalar buzoq va 

jo’jalarni tez o’sishiga yordam beradi? 

A) 1-mog’or; 2-achitqi      B) 1-achitqi; 2-ba’zi mog’orlar      

C) 1-oq po’panak; 2-achitqilar      

D) 1-qalpoqchali; 2-ba’zi mog’orlar 

 

14. Yopishqoq lishaynik qayerlarda o’sadi? 

a) tog’; b) adir; c) to’qay; d) cho’l;  e) yaylov; f) Arktikada 

A) a, b       B) c, e        C) e, f      D) a, d 

 

15. “Siyoh” zamburug’ ining mevatanasi qachon yumshaydi? 

A) sporalar hosil bo’lganida      B) sporalar yetilganida 

C) harorat yuqori bo’lganida     D) yetarli namlikda 

 

16. Qo’zidumba (I) va qo’ziqorinning (II) nimasi iste’mol 

qilinadi? 

A) I-bahorgi mevatanasi; II-bahorgi mitseliysi 

B) I-bahorgi mitseliysi; II-bahorgi mevatanasi  

C) I-bahorgi mitselliysi; II-kuzgi mitseliysi 

D) I-bahorgi mevatanasi; II-bahorgi mevatanasi 

 

17. Oziq moddalar kamayganda mog’or zamburug’i qanday yo’l 

bilan ko’payadi?                                                                         A) 

jinssiz   B) jinsiy   C) vegetativ   D) oddiy bo’linish 

 

18. Mog’or zamburug’i jinssiz (a) va jinsiy (b) ko’payganda 

sporangiy nimadan hosil bo’ladi?  

A) a-mitseliy; b-zigota        B) a-spora; b-zigota  

C) a-mitseliy; b-spora         D) a-spora; b-gameta 

 

19. Quyidagilardan oq po’panak (mog’or) zamburug’iga xos 

bo’lmagan xususiyatlarni ko’rsating. 

1) vegetativ tanasi bitta hujayradan iborat;  

2) mitseliysi to’siqsiz, ko’p hujayrasiz; 3) vegetativ tanasi 

to’siqsiz; 4) spora hosil qiluvchi organi sharsimon; 5) 

sporangiybandi shoxlanmagan;  

6) spora hosil qiluvchi bandi shoxlangan; 7) jinsiy ko’payish 

kuzatilmaydi; 8) zigota o’sib sporangiy hosil qiladi; 9) namlik, 

issiqlik, yorug’lik, oziq yetarli bo’lsagina yashay oladi. 

---