About (haqida, taxminan, deyarli, atrofida) To be about

The Preposition

Predlog

About

  (haqida, taxminan, deyarli, atrofida)

To be about (to)

They were about to leave when I came.

(nimadir qilishga) taraddudlanmoq

men  kelganimda ular ketishga 

taraddudlanayotgan edilar

To bring about

The method suggested by me brought about

Olib kelmoq, ushaltirmoq 

a great increase in the output of our shop. 

Men tomonimdan taklif etilgan usul 

seximizda isyhlab chiqarishning oshishiga 

olib keldi.

To be angry (annoyed,furious) about smth.

Biror narsadan achchiqlanmoq

To be excited (worried, upset, nervous, happy) about    

-dan hayajonlanmoq 

(tashvishlanmoq, kayfiyati buzilmoq, asabi 

buzilmoq, baxli bo’lmoq)

To bring about

erishmoq, olib ketmoq.

To see about

qaramoq, ko’z-quloq bo’lmoq.

To be sorry about

uchun kechirim so’ramoq.

To complain about (smb/smth)

haqida shikoyat qilmoq

 

Above

  ( ustida, yuqori, ko’proq, quyida, )

1. ustida : antonym-below.

The airplane flew above the clouds.

Samolyot bulutlardan yuqori uchdi.

2. dan oshiq: antonym-under.

There were above 200 people there.

U yerda 200 dan oshiq kishi bor edi.

Across

 ( orqali, narigi tomon)

To come (run) across 

I came across an old friend when I was  in

Tasodifan duch kelmoq, 

Tashkent.

After

 (keyin)

Antonym – before.

After all

oxir oqibat; axir (в конце концов).

Day after day

kundan kunga.

The day after tomorrow

indin kun

Long after

uzoq vaqtdan so’ng

Not long after

ko’p o’tmay

To name after somebody

kimningdir nomini bermoq.

79

Look after

qarab turmoq, ko’z-quloq bo’lmoq.

take after

-ga taqlid qilmoq, o’xshamoq.

Against 

(qarshi)

To insure smth against smth

-ni … -dan sug’urtalamoq

To lean against something

biror narsaga suyanmoq

To strike one’s foot (head) against something

oyog’ini (boshini ) nimagadir urib 

olmoq.

To proceed  (to take proceedings, to bring an action)      

against somebody                                                             kimnidir sudga bermoq.                        

against documents

hujjatlarga qarshi (asoslanib).

Along

   (buylab, yoqalab)

He ran along the road

U yo’l buylab yugurdi.

Ravish sifatida:

Come along.

Ketdik.

How are you getting along?

Ishlaringiz yaxshimi?

I knew it all along.

Men buni boshidan bilardim.

To go along with

 

Kelishmoq.

Among

  (3 yoki undan ortiq shaxs yoki predmet orasida, asosan ma’lum bir guruh orasida)

Our house is among many trees

Bizning uyimiz ko’plam daraxtlar 

orasida.

Ma’lum guruh orasidagi munosabatda ishlatiladi. Kamdan kam amongst;

The work was divided among the students

Ish bizning universitetimiz talabari 

of our university. 

o’rtasida taqsimlandi.

At 

(oldida, yonida, -da)

1. Joyni ifodalash uchun:

a) oldida, yonida ma’nosida:

She is standing at the window.

U deraza yonida turibdi.

He stopped at the door.

U eshik oldida to’xtadi.

b) -da ma’nosida, kichik shaxarcha, qishloq, binolar va biror voqealar oldidan:

He was born at Klin

U Klinda tug’ilgan.

Lekin: Davlatlar  va katta shaxarlar nomlari oldidan in ishlatiladi.

v)  -da ma’nosida, davlat tashkilotlari, bilim yurtlari kabi odamlar to’planadigan joylar 

nomlari oldidan, bir nuqta deb qaralganda:

80

      I’ll see him at the theatre tonight.

Men bu kecha uni teatrda ko’raman.

      Lekin: (bino ichi nazarda tutilganda)

      The meeting took place in the theatre.

Yig’ilish teatrda o’tdi.

2. vaqtni ifodalash uchun:

He will return at 7 o’clock.

U soat 7 da keladi.

He left the house at noon.

U uydan peshin chiqib ketdi.

She left the room at the end of the lesson.

U xonadan darsning oxirida chiqib 

ketdi.

To aim at

Mo’ljalga olmoq.

To arrive at

Etib kelmoq (qandaydir bir 

kichik shaxar yoki joyga)

To call at

(Qayergadir) kirmoq

To hint at

(Nimagadir) shama qilmoq

To knock at

Taqillatmoq

To laugh at

Ustidan kulmoq

To look (glance) at Qaramoq (boqmoq)

To shout at      

Baqirmoq (jahl bilan)

Lekin: shout to  baqirib chaqirmoq.

To throw at

Otarmoq.

Lekin: He throw a stone at the dog.

He throw a stone into the water

(river).

To value at

To estimate at  

Baholamoq.

To work at 

Ustida ishlamoq.

To rejoice at

Xursand bo’lmoq.

To wonder at  

Hayron bo’lmoq.

To be surprised at Hayron bo’lmoq.

     To take smb at his word   so’zidan 

ushlamoq

     To be shocked (amazed, astonished) at (by)

     Dan larzaga kelmoq ( ajablanmoq, hayratlanmoq) 

      

Iboralar:

At the age (of)  yoshida

At the beginning boshida

At all costs   nima qilib bo’lsa ham

At dinner (supper, tea) tushlikda

At somebody’s disposal kimningdir 

ixtiyorida

At the end  oxirida

At the expense (of)  hisobidan

At first boshida, birinchi

At the head (of)  boshida ( boshliq)

At home  uyda

At least  hech bo’lmaganda

At last  nihoyat

At  (the) latest  eng so’nggi

At a low (high) price  past (yuqori) narxda

At (the) most eng ko’pida

At night  tunda

At one’s option  kimningdir ixtiyoriga 

ko’ra

At once   birdaniga, zudlik bilan

At the rate (of)   hajmda

At any rate  nima bo’lganda ham

At the request (of)  talabiga ko’ra

At a salary (of)   maosh bilan

At somebody’s service kimdir xizmatida

At first sight bir ko’rishda

At a speed (of) tezlik bilan

At a time  bir baqtning o’zida

At this (that, the same) time shu (o’sha,

ayni) paytda

At 3 o’clock/at 3:00 soat 3 da

At Christmase/Easter/the weekend 

At sunset/sunrise quyosh 

chiqayotganda/ quyosh botayotganda

At the moment ayni paytda

At the top of one’s voice  bor ovozi 

bilan

To be at war  urushda bo’lmoq

81

At times  ba’zida

      at corner muyulishda

At the front (back) oldinda (orqada)

      at sea dengizda (sayohatda)

Water boils at 100 degrees Celcius.

      Suv 100 gradus selsida qaydaydi. 

Before 

(oldin)

1. vaqt ifodalashda, oldin, ilgari ma’nolarida (antonym- after):

I shall finish my work before five o’clock.

Men ishimni 5 dan oldin 

tugataman.

We shall have a walk before dinner.

Biz tushlikdan oldin aylanib kelamiz.

2. joyni ifodalash uchun, oldida ma’nosida  (antonym - behind):

He stopped before a bookshop.

U kitob do’koni oldida to’xtadi.

There are very many important tasks before us.

Bizning oldimizda juda muhim 

vazifalar bor.

Iboralar:

The day before yesterday   o’tgan kun

The day before bir kun oldin

Before long  tez kunda, yaqinda

Long before  bunda ancha oldin

Before now ilgari, shu paytgacha

Before (under) someone’s eyes 

kimningdir ko’z  oldida.

Behind

 ( orqada, orqasida)

Antonym – before, in front of

He sat behind me.

U mening orqamda o’tirdi.

Gapda ba’zan ravish bo’lib ham keladi:

They were walking behind.

           Ular orqadan kelishayotgan edilar.

Iboralar:

To be behind time   kechikmoq.

To be behind the times  hayotdan ortta qolmoq.

Behind one’s back  kimningdir ortidan ( yashirincha)

To be behind somebody  kimdandir ortta qolmoq.

Below

  ( pastda, ostida)

Antonym - above

He signed his name below mine.

U familiyasini menikidan fastda yozib 

qo’ydi.

82

Ravish bo’lib ham keladi: 

The prices of the goods are stated below.

Tovarlar narxlari pastda ko’rsatilgan.

Beside

  ( yonida, yaqinida, atrofida)

1. yonida:

He was sitting beside me.

U men bilan o’tirgan edi.

The house stood beside the river.

Uy daryo yonida joylashgandi.

2. o’zida bo’lmaslik:

He was beside himself with joy/rage.

U o’zida yo’q xursand/achchig’i 

chiqqan edi.

Iboralar:

Beside the purpose            maqsadsiz,

Beside the nature               g’ayritabiiy

Besides 

( dan tashqari; qo’shimcha ma’nosida)

I have read some articles on this subject

Men bu mavzuda siz bergan 

besides the books you gave me.                                   kitoblardan tashqari yana bir nechta

kitob o’qidim. 

Ravish bo’lib ham keladi:

I don’t like this suit-case; besides, it’s too small.

Menga bu chemodan menga 

yoqmaydi; bundan tashqari u judayam 

kichkina.

Between

  

( orasida; ikki kishi,(taqqoslashda ba’zan uch yoki undan ko’proq) predmet, vaqt joy  yoki 

guruhga nisbattan ishlatiladi)

This ship makes regular voyages between  

Bu kema Odessa va Batumi o’rtasida doimiy 

qatnov-

Odessa and Batumi.

ni amalgam oshiradi.

What are differences between mts, beeline,                      MTS, beeline, perfectum va ucell 

o’rtasida qanday farq 

perfectum and ucell?                                                      bor?

Beyond 

 ( narigi tomonda, narida)

The village is beyond the river.

Qishloq daryoning narigi tomonida 

joylashgan.

He lives beyond the bridge.

U ko’prikning narigi tomonida yashaydi.

83

Iboralar:

Beyond belief  g’aroyib

Beyond doubt  shubhasiz

Beyond hope umidsiz

Beyond one’s expectations kimningdir kutganidan ortiq

beyond one’s strength (power) kimningdir  kuchi yetmaydigan 

beyond one’s understanding  kimningdir tushunishidan narida.

It is beyond me  bu mening tushunchamdan narida.

By

  (tomonidan, orqali, -da, yonida, oldida)

1. tomonidan:

“Anna Karenina”  was written by Tolstoy.

“Anna Karenina” Tolstoy 

tomonidan yozilgan.

This machine is driven by electricity.

Bu mashina elektr toki 

yordamida ishlaydi.

2. orqali:

He improved his pronunciation by reading aloud.

U o’z talaffuzini baland ovozda 

o’qish orqali yaxshiladi.

3. –da:

They had discharged the steamer by three o’clock.

Ular paroxod yukini soat 3 da  

bo’shatishdi.

4.

 a)   yonida, oldida:

He was sitting by the window.

U deraza yonida o’tirgan edi.

The house stood by the river.

Uy daryo oldida joylashgandi.

b)  yonidan (past):

He walked by me without saying a word.

U yonimdan bir so’z aytmay 

o’tib ketdi.

Ravish bo’lib ham keladi:

He walded (drove, ran) by without looking at me.

U yonimdan menga qaramay 

o’tib    ketdi (mashinada, 

yugurib).

By bilan keladigan fe’llar:

To divide (multiply) by  

bo’lish (ko’paytirish)

To increase (decrease, rise, exceed) by 

oshmoq (kamaymoq, 

ko’tarilmoq, yuksalmoq).

To judge by

hukm qilmoq

To mean by

ma’noni anglamoq.

To take (seize, hold, pull) by

-dan olmoq (tutmoq, ushlamoq, 

tortmoq)

To get by

tirikchilik qilishga muvaffaq 

bo’lmoq.

Iboralar:

By accident  tasodifan, bilmasdan.   

by no means hech qachon

84

By chance  tasodifan. 

6 metres by 8 metres  6 metrga 

By day (night) kunduz kuni (tunda)

8 metr.

By the day (the week) kunlik (haftalik) 

By heart  yoddan.

By land (sea, air) quruqlik (suv, havo) orqali.

By (electric) light elektr nuri 

By means of  vositasida

yordamida.

By all means  nima bo’lganda ham. 

By mistake  adashib

By retail (wholesale)  donalab (ulgurji,optom)

Step by step  qadam ba qadam

By train (tram, bus, ship) poez( tramvay, avtobus, kema)da

By the way (by the by) aytgancha.

By the weight (the litre, the

By then o’shanda 

kilogram) og’irlik (litr, 

kilogram) da

By profession     kasbi bo’yicha

     

Down

  (pastga)

He went down the stairs.

U zinadan pastga tushdi.

He ran down the hill.

U tog’dan pastga yugurdi.

Ravish bo’lib ham keladi: 

I looked down and saw him.

Men pastga qaradim va uni ko’rdim.

Iboralar:

To lie down  

cho’zilmoq, yotmoq.

To sit down

o’tirmoq.

To write down

Yozib olmoq.

Up an down u yoqdan bu yoqqa

Down to   gacha.

Upside down  teskari

To bring down the price narxni tushirmoq.

During

 (mobaynida)

During my stay in Tashkent I visited 

Toshkentdaligimda ko’plab muzeylarga 

many museums.

kirdim.

During the last three months he has made 

Oxirgi 3 oy mobaynida u nemis tilida katta

great progress in German.

yutuqlarga erishdi.

Except 

 (-dan tashqari) ajratib ko’rsatish uchun

Everybody is ready except you.

Sizdan tashqari hamma tayyor.

He goes there every day except Sunday.

U yakshanbadan tashqari har kun u yerga 

boradi.

For 

 (uchun, -ga)

1. uchun:

This letter is for you.

Bu xat siz uchun.

85

2. –ga:

a) I bought this book for five sums.

Men bu kitobni 5 so’mga oldim.

They haven’t  paid  for the goods yet.

Ular tovarga hali haq to’lashmadi.

b) against ga antonym :

I’m for you proposal.

Men sizning taklifingizni yoqlayman.

c) sabab:

He was rewarded for his bravery.

 U mardligi uchun mukofotlandi.

d) maqsad:

I sent him for the doctor.

 Men uni shifokorga yubordim.

I’ll call for you.

Men sizning ortingizdan kiraman.

3. vaqtni ifodalash uchun:

a) mobaynida:

I’ll stay here (for) two hours.

Men bu yerda 2 soat bo’laman.

b) –ga:

He went to the Caucasus for three weeks.

U Kavkazga 2 haftaga ketdi.( 2 haftralik)

For

    ni talab qiladigan fe’llar:

 

 

To ask for

  

nimadir so’ramoq, kimnidir so’ramoq.

To be bound for 

Yo’llamoq, yo’nalishida bo’lmoq.

To care for

yoqtirmoq.

To call for

nima uchundir kirmoq.

To exchange for

 -ga almashtirmoq.

To hope for

-ga umid qilmoq.

To be late for

-ga kech qolmoq.

To leave for

-ga jo’nab ketmoq.

( lekin: leave Tashkent

Toshkentni tark etmoq

Leave for Tashkent

Toshektnga jo’nab ketmoq)

To look for

 qidirmoq.

To prepare for

 

-ga tayyorlanmoq.

To sail for 

-ga suzib ketmoq.

To start for

-ga yo’l olmoq.

To wait for

 kutmoq

To be sorry for doing something

            biror narsa qilgani uchun afsuslanmoq

To feel (to be ) sorry for somebody

  biror kishiga achinmoq

A contract (order, cheque, invoice) for

-ga shartnoma (buyurtma, chek, hisob) 

Demand for

-ga talab.

Negotiations for

haqida muzokara.

Respect for

-ga hurmat.

To be ready for 

-ga tayyor bo’lmoq

To thank for

uchun rahmat aytmoq

To promote for

-ga rag’batlantirmoq

To marry for love (money)

sevib (pul uchun) turmushga chiqmoq/uylanmoq

To mistake for smb

-ga o’xshatmoq/bilan adashtirmoq

To reproach smb for/with smth

kimdandir, nima uchundir o’pkalamoq, ta’na 

qilmoq.

86

To have smth for breakfast (dinner, lunch) nonushtaga biror narsa yemoq

To offer smth for sale

biror narsani sotuvga chiqarmoq

To be good for smb or smth

bir kishi yoki narsa uchun foydali bo’lmoq

Word for word

so’zma so’z

To ask for a date

uchrashuvga taklif qilmoq

Iboralar:

For ever abadiy

For instance              masalan 

For example             masalan.

For the time being  ayni paytda

For years  ko’p yillar mobaynida

For this purpose  shu maqsadda

For a time  biroz vaqtga, biroz

                     vaqt movaynida.

In return for  ning o’rniga

For the first (last) time  birinchi

                    (oxirgi) marta.

From

  (dan)

Antonym – to.

1. –dan:

He took the book from the shelf.

           U kitobni jovondan oldi.

2. –dan beri:

I shall stay in the library from five till seven.

Men kutubxonada soat 5 dan 7 gacha 

bo’laman.

I lived there from 1985 till 2007.

Men u yerda 1985 yildan 2007 

yilgacha yashaganman.

From boshqa ba’zi predloglar bilan ishlatiladi:

The sun appeared from behind the clouds.

Quyosh bulutlar ortidan ko’rindi.

Take a sheet of paper from under these books

Ana bu kitoblar tagidan bir varaq ol.

From ni talab qiladigan fe’llar:

eshitmoq

-dan olib turmoq.

-dan hukm chiqarmoq.

-dan tarjima qilmoq

Iboralar:

From (the) beginning to (the) end                                

Mening (uning) nuqtai nazarim bo’yicha

In 

(ichida)

87

1. –da; o’rin ma’nosida:

The pencil is in the box.

Qalam quti ichida.

We live in Bukhara.                                                     Biz Buxorada yashaymiz.

2. –da; vaqt ma’nosida;

They will arrive in May.

Ular mayda kelishadi.

He was born in 1989.

U 1989 yilda tug’ilgan.

-dan keyin:

He will return in a week.

          U bir haftadan keyin qaytadi.

      -ichida:

      The house was built in three months.

Uy uch oy ichida qurildi.

      Ravish bo’lib kelganda:

      To come (go, walk, get) in 

kirmoq.

      To run in

           qochmoq.

      To drive in

haydab ketmoq.

      To fly in

uchib ketmoq.

In ni talab qiladigan fe’llar:

To arrive in  yetib kelmoq.

To deal in   nima bilandir savdo qilmoq.

To end in   nima bilandir tugamoq.

To be engaged in  n.b-r.  shug’ullanmoq.

To include in  -ni o’z ichiga olmoq

To result in   -ga olib kelmoq.

To succeed in   n,n-r. eplamoq, -da 

muvaffaqiyatga erishmoq

To take part (to participate) in   ishtirok 

etmoq.

Dressed in  kiyinmoq.

Rich in  -ga boy.

To be in the habit (of)  odatlanmoq.

To be in love (with) k.n-r sevib qolmoq.

To be in need (of) –da muhtoj bo’lmoq.

To be interested in –ga qiziqmoq.

To be in  uyda, ishda bo’lmoq.

To glory in smth  faxrlanmoq

Iboralar:

In the rain yomg’irda