Abralov, N. S. Dunyashin
Download 4.45 Mb. Pdf ko'rish
|
Абралов.Payvandlash itexnologiyasi va jihozlari
|
\ / \ ‘
Й / , / % s& * ш ш т ш -3 10.2-rasm. Gaz bilan payvandlashda mundshtukni qiyalatish burchaklari (a) va surish usullari (b). 10.2-b rasm, da mundshtukni chok bo'ylab surish usullari ko‘rsatiigan. Mundshtukni chok uzra surish asosiy harakat hisoblanadi. Ko‘ndalangiga va aylanma harakatlar yordamchi harakat bo‘lib, metall qirralarini qizdirish va eritish tezliklarini rostlash uchun mo‘ljallangan hamda zarur shakldagi payvand chok hosil qilishga yordam beradi. 1 - usul (10.2-b rasmga qarang) yupqa metalni payvandlashda, 2 va 3 - usullar esa o ‘rtacha qalinlikdagi metalni payvandlashda qo‘llaniladi. Payvandlash vaqtida vanna metali alanga tiklash zonasining gazlari yordamida atrofdagi havodan doimo muhofazalangan bo‘lishiga harakat qilish zarur. Shu sababli alanga o‘qtin-o‘qtin chetga tortib turiladigan 4 - usuldan foydalanish tavsiya etilmaydi. Chunki bunda metall havodagi kisloroddan oksidlanib qolishi mumkin. 10.2. Chap va o‘ng usulda payvandlash Chap usulda payvandlash (10.3-a rasm) - bu usul eng ko‘p tarqal- gan usuldir. Undan yupqa va oson eriydigan metallami payvandlashda foydalaniladi. Gorelka chapdan o‘ngga, eritib qo‘shiladigan sim esa chokning payvandlanmagan hududiga yo‘naltiriladigan alanga oldida suriladi. 10.3-a rasmda pastda chap usulda payvandlashda mundshtuk va simni harakatlantirish sxemasi ko‘rsatilgan. Chap usulda payvandlashda alanga quw ati metall (po‘lat) ning har 1 mm qalinligiga soatiga 100 dan tortib 130 dm3 gacha atsetilen sarfini tashkil etadi. 143 10.3-rasm. Payvandlash usullari: a - chap usulda; b — o‘ng usuda; 1 — payvandlash; 2 — mundshtuk va simni harakatlanish sxemasi; 3 - mundshtuk va simni egilish burchagi. Chap usulda payvandlashda payvand birikma chokining balandligi va eni ancha tekis chiqadi, 5 mm gacha qalinlikdagi listlami payvandlashda unumdorlik nihoyatda yuqori va narxi arzon boiadi. Bundan tashqari, chap usulda payvandlash osonroq bajariladi va payvandchining katta malakaga ega boiishi talab qilinmaydi. Chap usulda payvandlashda o‘ng usulga nisbatan payvandlash tezligi buyumning issiqlik yutishi (issiqlikning yo‘qolishi) o'zgarmagancha oshirish mumkin, bunga faqat yupqa listlami payvandlashda erishish mumkin. Listlar qalinligi 5 mm dan ortiq bolganda chap usulda payvandlash tezligi o ‘ng usulda payvandlash tezligidan kichik boiadi. 0 ‘ng usulda payvandlash (10.3-b rasm). Gorelka chapdan o ‘ngga, eritib qo‘shiladigan sim esa gorelka ortidan suriladi. Alanga simning uchiga hamda chokning payvandlangan hududiga yo‘naltiriladi. Mund shtuk ko‘ndalangiga chap usulda payvandlashdagiga nisbatan kamroq tebrantiriladi. Qalinligi 8 mm dan kam b o ig an metalni payvandlashda mundshtuk ko'ndalangiga tebratilmasdan chok o‘qi bo‘ylab suriladi. Simning uchi payvandlash vannasiga tiqib turiladi va u bilan suyuq metall aralashtiriladi. Bunda oksidlar va shlaklaming chiqib ketishi osonlashadi. Alanga issig‘i kamroq tarqaladi va undan chap usulda payvandlashga qaraganda yaxshiroq foydalaniladi. Shuning uchun ham o‘ng usulda payvandlashda chokning ochish burchagi 90° emas, balki 60— 70° boiishi mumkin. Shunda eritib qoplaydigan metall miqdori, sim sarfi va chok metalini cho‘kishidan buyumning toblanishi kamayadi. 0 ‘ng usulda payvandlashdan qalinligi 3 mm dan ortiq metalni shuningdek issiqni nihoyatda yaxshi o‘tkazadigan metall, masalan, qizil 144 misni uning chetlarini ishlab birlashtirishda foydalanish m a’qul. O lng usulda payvandlashda chok sifati chap usulda payvandlashga qaraganda yaxshi chiqadi. Chunki erigan metalni alanga yaxshi muhofazalaydi. Alanga bir y o la eritib qoplangan metalni bo‘shatadi va uning sovishini sekinlashtiradi. Issiqdan yaxshiroq foydalanilishi sababli juda qalin metallami o‘ng usulda payvandlash iqtisodiy jihatdan ancha tejamli bo‘lib, chap usulda payvandlashga nisbatan unumliroqdir, ya’ni o‘ng usulda payvandlash tezligi 10 - 20% ortiq b o lib , gazlar 1 0 - 1 5 % tejaladi. 0 ‘ng usulda payvandlashda qalinligi 6 mm gacha bo‘lgan po‘iat uning chetlarini qiyalab ishlamasdan, orqa tomonidan payvandlamasdan to la payvandlab biriktiriladi. 0 ‘ng usulda payvandlashda alanga quvvati metall (po‘lat) ning 1 mm qalinligiga soatiga 120 dan tortib 150 dm3 gacha atsetilen sarfini tashkil etadi. Mundshtuk payvandlanadigan metalga kamida 45° burchak ostida qiyalashtirilishi kerak. 0 ‘ng usulda payvandlashda sim diametri payvandlanadigan metall qalinligining yarmiga teng b oig an sim ishlatish tavsiya etiladi: Download 4.45 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|