Absalyut qattiq jism deb hisoblash mumkin. Jism o’rganilayotkan harakat mobaynida olgan deformatsiyasini hisobga olmaydigan darajada bikr bo’lsa, uning elastiklik xususiyatlari ahamiyatga ega bo’lmaydi, u holda jismni absalyut qattiq jism


Download 0.98 Mb.
bet2/5
Sana17.06.2023
Hajmi0.98 Mb.
#1530906
1   2   3   4   5
Bog'liq
Fizika Slayd

Ilgarilanma harakatga silindr ichidagi porshenning harakati, temir yo’l vagonining yo’lning to’g’ri chiziqli qismidagi harakati, “shayton g’ildiragi” attraksionidagi kabinaning harakati misol bo’la oladi. Shuni aytish kerakki, ilgarilanma harakat to’g’ri chiziqli va egri chiziqli, tekis yoki notekis bo’lishi mumkin.

Ilgarilanma harakatga silindr ichidagi porshenning harakati, temir yo’l vagonining yo’lning to’g’ri chiziqli qismidagi harakati, “shayton g’ildiragi” attraksionidagi kabinaning harakati misol bo’la oladi. Shuni aytish kerakki, ilgarilanma harakat to’g’ri chiziqli va egri chiziqli, tekis yoki notekis bo’lishi mumkin.

Ilgarilanma harakat qilayotkan jismning barcha nuqtalari bir xil trayektoriya bo’ylab harakat qilib, ularning tezliklari va tezlanishklari bir xil bo’ladi. Shuning uchun ilgarilanma harakatni o’rganishda qattiq jism nuqtalaridan birining harakatini o’rganish kifoya. Odatda jism massalar markazining harakati o’rganiladi.

Aylanma harakat qilayotkan qilayotkan qattiq jismning barcha nuqtalari markazlari bir to’g’ri chiziq ustida yotgan aylanalar bo’ylab harakatlanadi. Mazkur to’g’ri chiziq aylanish o’qi deb ataladi. Aylanish o’qi aylanayotkan jismdan tashqari yoki kesib o’tkan bo’lishi mumkin.

Aylanma harakat qilayotkan qilayotkan qattiq jismning barcha nuqtalari markazlari bir to’g’ri chiziq ustida yotgan aylanalar bo’ylab harakatlanadi. Mazkur to’g’ri chiziq aylanish o’qi deb ataladi. Aylanish o’qi aylanayotkan jismdan tashqari yoki kesib o’tkan bo’lishi mumkin.

Ishkab turgan dvigatel valining harakati, ventilyator parragining harakati aylanma harakatga misol bo’la oladi.

Ishkab turgan dvigatel valining harakati, ventilyator parragining harakati aylanma harakatga misol bo’la oladi.

Umumiy holda qattiq jism bir vaqtning o’zida ham aylanma ham ilgarilanma harakatda ishtirok etishi mumkin.Masalan, avtomobil g’ildiragi murakkab harakatda ishtirok etadi, bunda g’ildirak o’z o’qi atrofida aylanma harakat qilib, uning o’qi ilgarilanma harakat qiladi(g’ildirak bilan birgalikda).


Download 0.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling