Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti

I bob.Bioetika to’g’risida tushuncha.
1.Tibbiyot bioetikasi tushunchasi va uning vazifalari
Bioetika - biomedisina fanlarini fanlararo taraqqiyot va sog’liqni saqlash amaliyoti soxasiga yangi texnologiyalarni joriy etish natijasida yuzaga kelgan etik, falsafiy, antropologik muammolarni tadqiqot qiluvchi fan soxasidir. Xozirgi zamon tibbiyoti va boshqa fanlarni rivojlanishi ko’pgina ijtimoiy va ruxiy muammolarni xal qilinishini taqozo etadi.

1-rasm. Van Rensselaer Potter –Amerika o’sma kasalliklari assosiyasiyasi prezidenti.

Bioetika termini Amerika vrachi Van Ransseler Potter tomonidan (Van Ransselaer Potter) "Bioetika: yashab ketish ilmi" (1971 y.) "Bioetika: kelajakga ko’prik" (1972 y.) kitoblarida ekologik etikani aloxida variantini ifodalash uchun foydalangan(1-rasm.). Potter g’oyasi gumanitar va biologik fanlarni bir yo’nalishda xarakat qilib fan texnika taraqqiyoti natijasida yerdagi xayotni noto’g’ri zararli ko’rinishga kirishishini oldini olishdan iborat edi. 1964 yilgi Butun dunyo mediklari assotsiatsiyasining Xelsinki deklarasiyasida ilmiy izlanishlarda rioya qilish uchun birinchi xalqaro etika standarti ishlab chiqildi. Tibbiy tadqiqotlarning ikkinchi etik standartlari 2000 yil Butun dunyo mediklari assotsiatsiyasining Xelsinki II deklarasiyasi tarkibida qabul qilindi.
2.Tibbiyot bioetikasi fani o’rganuvchi muammolar
Bioetika fani o’rganuvchi muammolar:

2-rasm.Tashxisot va muolaja qilish samaradorligini aniqlash uchun turli tajribalar o’tkazish.(“internalar” filmidan)

• 
  Reproduktiv texnologiyalar (suniy urug’lantirish, "probirkada" urug’lantirish, surrogat onalik) va abort, kontrasepsiya;
  

• 
  inson va xayvonlarda tadqiqot o’tkazish(9-rasm);
  

• 
  Bemorni o’tkaziladigan radikal muolajalarga munosabati, uni shu masalalardagi xuquqi;
  
• 
  O’lim tushunchasini aniqlashtirish, o’zini o’ldirish va evtanaziya (faol, sust, ko’ngilli);
  
• 
  O’lishi aniq bemorlarga munosabat (xospislar);
  
• 
  Vaksinasiya va OITS;
  
• 
  Oilani rejalashtirish va demografiya masalalari;
  
• 
  Genetika muammolari (gen tadqiqotlari, gen injeneriyasi genoterapiya);
  
• 
  Transplantologiya;
  
• 
  Sog’liqni saqlash soxasida odilona xolislik;
  
• 
  Insonni klonlashtirish ;
  
• 
  O’zak xujayralar bilan tadqiqotlar va boshqa masalalar.