Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar


Download 2.72 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/66
Sana15.08.2023
Hajmi2.72 Mb.
#1667157
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   66
Bog'liq
Fizika fanidan masalalar to\'plami 1-qism

 
 
 


8
1.1. Kinematika 
 
Umumiy holda to‘g‘ri chiziqli harakatning tezligi 
tezlanishi 
To‘g‘ri chiziqli tekis harakat bo‘lganda 
va
To‘g‘ri chiziqli tekis o‘zgaruvchan harakatda bo‘lganda, 
quyidagi ifodalar kelib chiqadi: 
Bu tenglamalarda 
tezlanish harakat tekis tezlanuvchan bo‘lsa 
musbat va tekis sekinlanuvchan bo‘lsa manfiy bo‘ladi. 
Egri chiziqli harakatda to‘la tezlanish quyidagiga tengdir: 
I. MEXANIKANING FIZIK ASOSLARI 


9
bu yerda, 
– tangensial tezlanish, 
– normal (markazga intilma) 
tezlanish bo‘lib 
bu yerda, 
– harakatning tezligi va – trayektoriyaning berilgan 
nuqtasidagi egrilik radiusi. 
Umumiy holda aylanma harakatda burchak tezlik 
burchak tezlanish esa 
ko‘rinishda bo‘ladi. 
Tekis aylanma harakatda burchak tezlik quyidagiga tengdir: 
bu yerda, 
aylanish davri, – aylanish chastotasi, ya’ni vaqt 
birligida aylanishlar soni. 
Burchak tezlik 
chiziqli tezlik bilan quyidagi munosabat 
orqali bog‘langan: 
Aylanma harakatda tangensial va normal tezlanishlar quyi-
dagicha ifodalanadi: 
 


10
Ilgarilanma va aylanma harakatning tenglamalari quyidagi 
jadvalda taqqoslangan: 
Ilgarilanma harakat 
Aylanma harakat 
Tekis harakat 
Tekis o‘zgaruvchan harakat 
Notekis harakat 
 
Masala yechish namunalari 
 
1. 
punktdan chiqqan qayiq haydovchi 
kengligi 
bo‘lgan daryoni kesib o‘tar 
ekan, qayiqni hamma vaqt qirg‘oqqa 
nisbatan 
burchak ostida yo‘naltiradi
(1.1 – rasm). Agar oqim tezligi 
va oqim 
qayiqni 
puntkdan masofa qo‘yi tomon- 
ga olib ketgan bo‘lsa, qayiqning suvga 
1.1 – rasm 
nisbatan tezligi 
ni aniqlang. 

Download 2.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling